Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 2. Derde en vierde stuk

[Jan van Bronkhorst]

BRONKHORST (Jan van), geboren in 1494 te Nijmegen, en daarom ook onder den naam van Johannes Noviomagus bekend, studeerde, na zijne letteroefeningen volbragt te hebben in de Wijsbegeerte en maakte daarin zulke aanzienlijk vorderingen, dat hij reeds in 1512 te Rostok tot Meester in die wetenschap werd verheven; vervolgens werd hem een leerstoel in de Mathesis aan die Hoogeschool opgedragen, waarvoor hij echter eenige tijd daarna bedankte, om het Hoogleerambt in de Wijsbegeerte te Keulen aan het Collegie Montanum genaamd, te aanvaarden. Hij nam deze

bediening in 1539 waar, toen hij Laurens Surius de muts als Meester der Vrije Kunsten opzette, welke zelfde plegtigheid hij in het volgende jaar ten aanzien van Pieter Canisius verrigtte. Na aan die Hoogeschool den graad van Licentiaat in de beide Regten te hebben bekomen, keerde hij naar Nederland terug en werd tot Rector der destijds zeer beroemde Latijnsche school te Deventer aangesteld. In het jaar 1552 begaf hij zich in het huwelijk met Clara de Coster, eene dochter van Jan de Coster, Burgemeester van die stad. Eenige tijd hier na brak de Reformatie te Deventer door, en Bronkhorst, die reeds voor lang de leerstellingen van Johannes Calvinus aankleefde, maakte nu langer geen zwarigheid om er uiterlijk voor uit te komen. In 1566 woonde hij openlijk met alle de andere Leeraren de preken van Kaspar Koolhaas bij; waarschijnelijk waren het de beroerten die hierdoor ontstonden, welke Bronkhorst bewogen om Deventer te verlaten. Hij overleed te Keulen in 1570, en was een bij uitstek geleerd man, zeer ervaren in de Wijsbegeerte, Fraaije Letteren en Wiskundige wetenschappen. De talrijke werken, die van hem het licht zien, getuigen evenzeer van zijne uitgebreide kennis als onvermoeide arbeidzaamheid, zij zijn:

De Astrolabii compositione. Colon. 1533. 12^o.

Apologia pro identitate Auctoris librorum de coelesti Hierarchia cum Dionisyo Areopagita, de quo Paulus in Acti Apostolorum Caput XVII, accedit S. Dionysii Areopagitae Martyrium, latine versum. Col. 1536. 8^o.

Scholia in Dialecticam Georgii Trapezunti, adjecto Gysberti Poretani libello de Principiis, Interprete Hermolao Barbaro, et suis ad eum scholiis. Col. 1536. 8^o, Paris. 1537. 8^o, Lugd. Batav. 1537. 8^o.

Bedae, Presbyteri etc. Opuscula completa de Temporum ratione diligenter castigata: atque illustrata Veteribus quibusdam Annotationibus, una cum Scholiis in obscuriores aliquot locos, Authore Joanne Noviomago, nunc primum inventa et in lucem emissa. Colon. 1537. fol.

De Numeris libri duo, quorum prior Logistica, et Veterum numerandi consuetudinem; posterior Theoremata Numerorum complectitur. Paris. 1539. 12^o. It. nunc recens ab ipso Auctore recogniti. Col. 1544. 12^o.

C. Ptolomaei Alexandrini, Philosophi et Mathematici praestantissimi, libri VIII de Geographia, è Graeco denuo traducti, Nominibus Graecis è regione appositis, atque in Indicem quam locupletissimum redactis, nunquam antea visum commoditate simili, Joannis Noviomagi opera nunc primum in lucem editi. Colon. 1540. 12^o.

Etymologia Grammaticae Latinae, in usum Scholae Daventriensis, Auctore Jo. Noviomago, denuo recognita. Dav. 1550. 12^o.

Joannis Ludovici Vivis, ad Sapientiam introductio, cum Praefatione Joannis Noviomagi. Davent. 1588. 12^o.

Zie Sweertius, Athen. Belgie., pag. 457; Revius, Davent. Illustr., pag. 367; Slichtenhorst, Toon. des Lands van Gelder., bl. 38; Luïscius, Algem. Hist. Woordenb.; Dumbar, Kerk. en Wereltl. Deventer, D. I. bl. 307; de Feller, Dict. Histor. in Voce: Noviomagus; de Chalmot, Biogr. Woordenb.; Algem Woordenb. der Zamenl.; Biogr. Univ., Tom III. pag. 168; Bouman, Geschied. der Geld. Hooges., D. I. bl. 68 en 69.