Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 2. Derde en vierde stuk

[Everard van Bronkhorst]

BRONKHORST (Everard van), een zoon van den voorgaande, in 1554 te Deventer geboren, maakte eenen aanvang met zijne Letteroefeningen in de zelfde stad, onder het bestuur van zijnen vader en de beide broeders Basilius en Lammert Pythopaeus. Doch toen de ontstane beroerte zijne ouders noodzaakten het land te ruimen en zij zich in 1569 naar Keulen begaven, verloor de jonge Bronkhorst hier in het volgende jaar zijnen vader. Intusschen bleef hij zich op de kennis der Fraaije Letteren toeleggen, en ging vervolgens tot de beoefening der Regtsgeleerdheid over, waarin hij zulke aanmerkelijke vorderingen maakte, dat hij zich weldra in staat bevond, om die wetenschap aan anderen te onderwijzen. Hij verklaarde, in bijzonder daartoe aangelegde lessen, den titel van het Romeinsche Wetboek, handelende de diversis Regulis Juris antiqui. Na verloop van eenige tijd verliet hij Keulen, met voornemen om eenige andere Hoogescholen te bezoeken, en misschien ook uit vrees voor vervolging, doordien hij de leer der Hervormden had omhelsd. Wat hiervan moge zijn, hij bezocht de Akademie van Marburg, Erfurt en Wittenberg en maakte gebruik van de lessen van Valentyn Förster, van Nikolaas Weigelius en inzonderheid van Mattheus Wesenbecius. Ook verklaarde hij aan zijn huis de Instituten en eenige regels van de Pandecten. Van hier reisde hij naar de Hoogeschool van Bazel, waar hij in 1579 de Doctorale muts uit handen van Samuel Grynaeus ontving. Naar Wittenberg teruggekeerd, gaf hij daar een jaar lang lessen in de Regtsgeleerdheid; het zellde deed hij de volgende twee jaren te Erfurt als openbaar Hoogleeraar. De zucht om zijne vaderstad weder te zien, deed hem in 1582 naar Deventer terugkeeren, waar als toen de beroerten gestild waren. Hier trad hij in het huwelijk met Adelaide van Middelborgh, eene dochter van Gerard van Middelborgh, Burgemeester te Zwolle. Bronkhorst zelf werd in 1586 tot Burgemeester van Deventer verkoren; dan toen deze stad, in het volgende jaar, door het verraad van den Overste William Stanley aan de Spanjaarden overgegaan was, zag hij zich voor de tweedemaal genoodzaakt haar te verlaten. Hij nam met de zijnen de wijk naar Leiden, en werd, nog in dat zelfde jaar, door Curatoren tot gewoon Hoogleeraar in de Regten aangesteld. Vele jaren achtereen bekleedde hij dien post met grooten lof, niet alleen door zijn onderwijs vele voortreffelijke kweekelingen vormende, maar ook door de uitgave van verschillende schriften de roem der Hoogeschool, met zijnen eigenen, verbreidende. Later nogthans, door aanhoudend sukkelen, ter waarneming van zijne ambtspligten minder ge-

schikt zijnde, verkreeg hij, in het jaar 1621, van Curatoren gereedelijk een eervol ontslag. Hierdoor meer tijd voor zich zelven bekomen hebbende, verkeerde hij dagelijks gemeenzaam met de Hoogleeraren in de Godgeleerdheid, en schepte zelfs behagen om de collegiën van Vossius, Heinsius en eenige anderen bij te wonen. In Mei 1627 kreeg hij eenen aanval van koorts, die hem den 27sten dier maand in het graf rukte. Hij liet drie kinderen na, waarvan de meest bekende is geweest Gerard van Bronkhorst, die volgt.

Everard van Bronkhorst heeft door den druk gemeen gemaakt de volgende werken, welke voor de Regtsgeleerde Archaeologie nog van veel nut zijn:

Ἐναντιοφανῶν Centuriae duae, juxta seriem Pandectarum dispositae, et Concilationibus earundem. Lugd. Bat. 1595. 4^o. Centuria III et IV, met de beide voorgaande Hanov. 1607. 8^o, terwijl de vier Centuriën onderscheidene malen te zamen herdrukt zijn; ook met de verhandeling: de Privilegiis studiosorum. Harder. 1653. 8^o.

Controversiarum Juris, centuriae duae. L.B. 1602 et 1610. 8^o, Hanov. 1615. 8^o, nog met de voorgaanden, onder den titel:

Ἐναντιοφανῶν Centuriae sex, et Conciliationes earundem; ab ipso Authore recognitae et amplius quam tertia parte auctae et locupletatae; accessit brevis tractatus de Privilegiis Studiosorum. Professorum et Doctorum, eodem Authore. L.B. 1621. 4^o, editio nova prioribus emendatior, cui accedit Viri Clarissimi Petri Cunaei Oratio funebris de vita et morte Auctoris. Fancq. 1695. 8^o.

In Titulum Digestorum de diversis Regulis Juris antiqui Enarrationes. Francof. 1607, waarvan onderscheidene drukken bestaan, de laatste Amst. 1686. 12^o.

Methodus Feudorum, cui adjectae sunt Orationes duae, una de studio Juris instituendo, altera de laudibus Juris prudentiae. L.B. 1613. 8^o. Item met Aanteekeningen van Cypr. Regn. ab Oosterga. Utr. 1652. 8^o, Amst. 1695. 12^o, in welk werk Bronkhorst zich inzonderheid bepaalt tot de gebruiken der Nederlanders en die van Frankrijk; terwijl hij in dit leerstelsel ook eene korte nitlegging van het Overijsselsche Landregt geeft.

Aphorismi Politici et Militares ex diversis Authoribus Graecis et Latinis per Lambertum Danaeum collecti, ab Everhardo Bronckhorst exemplis illustrati. L.B. 1623. 12^o. It. Quibus in hac Editione accessere sexcenta fere alia ex recentioribus Historiographis Germanis, Gallis etc. excerpta. L.B. 1638. 12^o.

Zijne afbeelding komt voor in de Icones Profesf., in 4^o en in de verzamel. van van der Aa folio. Zijne spreuk was: Beata gens cui Jehova Deus (Gelukkig is het volk wiens God Jehova is).

Zie Sweertius, Athen. Belgio., pag. 234; Revius, Daventr. Ill., pag. 668-670; van Hoogstraten en Brouërius van Nidek,

Groot Algem. Hist. Woordenb.; Luïscius, Algem. Hist. Woordenb.; Saxe, Onom. Liter., B. IV. pag. 17, 566; v(an) H(eussen) en v(an) R(hijn), Kerk. Outh., D. IV. bl. 507; de Feller, Dict. Hist.; Kok, Vaderl. Woordenb.; de Chalmot, Biogr. Woordenb.; Algem. Woordenb. der Zamenl.; Siegenbeek, Gesohied. der Leidsche Hooges., D. I. bl. 53, 69, 81, 131, 210, D. II. T en B bl. 72 en 73; Biogr. Univ.; Bouman, Geschied. der Gelders. Hooges., D. I. bl. 69; Algem. Konst- en Letterb. voor 1815, D. I. bl. 50; Overijss. Alman. voor Oudh. en Letteren voor 1844; Nieuwe Reeks van Werken der Maats. van Letterk., D. VII. St. I. bl. 87.