Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 2. Derde en vierde stuk

[Gerardus Balthasar Bosch]

BOSCH (Gerardus Balthasar), zoon van Johannes Bosch en van Gerarda Catharina Poel, geboren te Utrecht den 4den September 1794, oefende zich aan de Hoogeschool zijner geboortestad in de Godgeleerdheid, en verwierf zich weldra in ruime mate de achting der Hoogleeraren, zoowel door de warme liefde tot de studiën als door een geregeld en stil levensgedrag. Met het afleggen zijner examina behaalde hij grooten lof, en men voorzag reeds toen in hem den man, die eenmaal eene eervolle plaats in de Maatschappij zou bekleeden. Reeds in 1815 werd hij, door bijzondere aanbeveling, ofschoon nog slechts ruim 20 jaren oud, tot Predikant te Curaçao benoemd. Toen echter plotseling de mare zich verbreidde, dat Napoleon uit Elba op Franschen bodem was geland, meende hij zich geroepen, om voor het zoo zeer bedreigde Vaderland te velde te trekken. Hij voegde zich bij het korps Studenten, dat voor de vrijheid des Vaderlands de wapenen aangordde, en nam aan den veldtogt tegen den Franschen Keizer deel, omdat hij begreep, vóór dat hij den Vaderlandschen bodem verliet, te moeten medewerken aan het behoud van het Vaderland. Hierdoor verloor de jeugdige Leeraar niet alleen het voorregt van vrijen overtogt, dat hem op het linieschip de Prins van Oranje was toegestaan, maar moest later voor eigene rekening met eenen zeer onhandelbaren Kapitein naar Curaçao oversteken.

Op Curaçao was hij steeds in zijnen werkking zeer nuttig bezig. Hij verwierf er zich de genegenheid en liefde niet slechts van alle de leden zijner gemeente, maar ook van allen, die met hem in aanraking kwamen. Tot Schoolopziener aangesteld, wijdde hij ook aan het onderwijs voortdurende en gelukkig bekroonde zorgen. - Vooral was zijn werken in dit opzigt gelukkig, doordien hij de verwikkelingen tusschen de leden van verschillende Protestantsche Kerkgenootschappen wist bij te leggen, en allen vereenigde tot ééne Evangelische Kerk. Ook stichtte hij eene Evangelische Gemeente te Aruba, alwaar er destijds nog geen bestond. In verschillende opzigten was hij voor de kolonie buiten-

gemeen nuttig, algemeen was men dus verheugd, toen de Koning hem voor zijne ijverige diensten de Ridderorde schonk van den Nederlandschen Leeuw.

Gedurende zijn verblijf op Curaçao schreef de Predikant Bosch omtrent eenige zijner reizen bijdragen in de Vaderlandsche Letteroefeningen. Deze voldeden algemeen, en hij liet zich, toen hij in 1829, tot herstel zijner gezondheid, met verlof in Nederland kwam, overhalen, om die stukken bijeen te zamelen. Hij gaf toen het 1e deel zijner Reizen in West-Indië en door een gedeelte van Amerika uit, hetwelk later door een 2e deel werd gevolgd; beiden vonden vele lezers, en verwierven den schrijver ruimschoots dank, omdat hij het Vaderland op eene zeer geschikte wijze bekend maakte met onze West-Indische bezittingen, waarover tot dus verre vele onnaauwkeurigheden in omloop waren. Na zijnen dood, die den 1sten April 1839, op het buitengoed Leeuwenstein nabij Arnhem, voorviel, toen hij nog weinig van het hem verleend pensioen had genoten, werd het 3de deel zijner reizen uitgegeven, meer in het bijzonder Suriname ten onderwerp hebbende. Hij trok daarin zeer te velde tegen den Slavenhandel en betoogde niet alleen de mogelijkheid maar ook de noodzakelijkheid der afschaffing van dien menschonteerenden handel.

Men leert Bosch uit zijne geschriften kennen, als een man begaafd met eenen geest van fijne opmerking, die zeer goede inzigten had, ook in die onderwerpen, die niet tot zijne betrekking behoorden, als een man die nuttig trachtte te zijn, niet alleen door prediking en leering in zijne Gemeente, maar door ten goede te werken ook in uitgebreider kring. Ziekte en vroege dood beletten hem er meerdere bewijzen van te geven.

Hij was Lid correspondent van de Nederlandsche Maatschappij ter bevordering van Nijverheid.

Zie Algem. Konst- en Letterbode, 1839, D. I. bl. 225; Teenstra, Nederl. Overz. Bezitt., bl. 945, uit familiepapieren aangevuld.