Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 2. Eerste en tweede stuk

[Joan Blaeu]

BLAEU (Joan), ook gezegd Johannes Willemsz. Blaeu, de oudste zoon van den voorgaande, geboren te Amsterdam, die zijnen vader in den boekhandel opvolgde, was mede geoefend in de regtsgeleerdheid, en geen onbedreven Advovaat. In het jaar 1651 verkozen tot Schepen en Raad van zijne geboortestad, bleef hij evenwel den handel voortzetten. Toen in 1664 een valsch gerucht in omloop was, dat Graaf Willem van Nassau eenen aanslag op Amsterdam in den zin had, en reeds met eenig volk in aantogt was, was Blaeu een der vijf Gemagtigden uit den Raad, aan wie, benevens Heeren Burgemeesteren, aanbetrouwd werd, om voor de veiligheid van de stad te waken. De meeste roem, dien hij echter behaalde, verwierf hij door zijne werken, zijnde, behalve eene vernieuwde uitgave van de Atlas zijns vaders, die, zooals wij in het vorige art. hebben gezien, aanvankelijk 3 folio deelen, nu 14 besloeg:

Novum ac magnum theatrum civitatum totius Belgii, Amst. 1649. 2 vol. fol. Ook in het Nederduitsch verschenen onder den

titel van: Groot stedenboek der Vereenigde Nederlanden, Amst. 2 deelen folio.

Theatrum Italiae (volgens zijne teekeningen opgemaakt), Amst. 1662. 2 vol. fol. mede in het Fransch uitgegeven onder den titel van: Theâtre d'Italië, Amst. 1704. 4 vol. folio. La Haye 1724. 4 vol.

Theatrum Piemontiae et Sabaudiae, Amst. 1682. 1 vol. folio, welk werk mede in het Fransch het licht zag, als:

Theatre du Piemont et de la Savoie, traduit par Jacques Bernard, La Haye 1735. 2 vol. fol.

Bovendien heeft hij echter onderscheidene anderen gedrukt, die in fraaiheid van papier en netheid van letter, voor geen andere behoeven onder te doen; getuige hiervan onder anderen, het Corpus Juris Civilis, opera et studio S. van Leeuwen, bij hem in 1663 in folio gedrukt, en waarvan het Grieksch der Novellen, zoo heerlijk is uitgevoerd, dat men niets fraaijer van dien aard kan uitdenken; alsmede het zelfde werk in gr. 8^o. in 1664 uitgekomen, waarin men verzekerd, dat geen enkele drukfeil gevonden wordt, dan alleen bij de tweede afdeeling, in de plaats van Pars secunda, Pars secundus, terwijl dit, volgens sommigen, met opzet zoude geschied zijn, ten einde de nadrukken dadelijk te kunnen ontdekken. Ook is van zijne pers voortgekomen, eene Fransche vertaling van Hugonis Grotii Annales de Rebus Belgicis, waarvan de opdragt van Blaeu aan de Staten van Holland, voor een meesterstuk gehouden werd.

De roem, die van hem uitging, was zoo groot dat Gustaaf Adolf, Koning van Zweden, hem tot zijnen drukker aanstelde. Zijne drukkerij, die te Amsterdam eerst op de Bloemgracht stond, doch later achter de Nieuwe kerk verplaatst werd, bevatte negen drukperssen, die de negen musen genaamd werden. Deze uitmuntende drukkerij had slechts weinige jaren te dier plaatse bestaan, toen zij den 22 Februarij 1672, ongelukkiglijk, met een aanmerkelijk gedeelte van den afgedrukten Atlas en Stedeboeken, alsmede de meeste letters en koperen platen, door de verslindende vlam werden vernield, zoodat er niets gered werd, dan eenige globes en kaarten, welke naderhand in handen zijn gekomen van den beroemden Amsterdamschen Boekhandelaar Gerard Hulst van Keulen. De schade door deze brand veroorzaakt, werd op 382,000 guldens begroot. Blaeu overleefde dezen ramp niet lang, want hij overleed den 28 December 1673.

Zie Saxe, Onom. Liter., Pars. IV. pag. 437 en 438; Wagenaar, Beschr. van Amsterdam, St. III. bl. 223; Kok, Vaderl. Woordenb., D. VI. bl. 577 en 578; Chalmot, Biogr. Woordenb., D. III. bl. 114 en 115; Nieuwenhuis, Algem. Woordenb. van Kunst. en Wetensch., D. I. bl. 380; Biogr. Nation.; Biogr. Univers.