Biographisch woordenboek der Nederlanden. Deel 1

[Daniel van Alphen]

ALPHEN (Daniel van), een kleinzoon van den voorgaande, en zoon van Daniel van Alphen, eerst Secretaris der vierschaar van 's lands universiteit en later Grissier der stad Leyden, en van Sara van Banchem, was geboren te Leyden den 7 November 1713. Zich reeds vroeg aan de letteroefeningen overgevende, maakte hij daarin zulke groote vorderingen, dat hij den 17 December 1735, op de plegtigste wijze, dat is, zoo als men zulks gewoonlijk noemt, met de kap tot Doctor in de Regten bevorderd werd. Hij, die reeds voor zijne promotie (in 1734) tot Commissaris van de huwelijksche zaken der stad Leyden was aangesteld, werd in 1742 tot Raad in de Vroedschap, in 1747 tot Weesmeester, in 1748 tot Schepen en in 1749, afstand doende van zijne Raads- en Schepenplaats, tot Griffier van die stad benoemd, van welken laatsten post hij echter, op zijn verzoek, den 9 November 1778, behoudens den eertitel, ontslagen werd. Niettegenstaande de veelvuldige bezigheden aan zijne onderscheidene ambten verknocht, vergat hij echter de edele letteroefeningen niet, die zijn vermaak waren en tot aan zijne dood, den 16 Julij 1797, hem bezig hielden, zoo als de door hem uitgegeven schriften daarvan ten getuige strekken; want, hoewel hij zijnen naam niet op den titel plaatste, is het echter zeker, dat men hem te houden hebbe voor den schrijver van zeker traktaatje, nopens het regt der overheden in het kerkelijke, hetwelk gevoegd bij eenen herdruk van eene andere verhandeling, ten titel voerende: het Predikampt en 't Recht der kerke, bepaald naar de Regelen van Gods woord, en de gronden van onze Reformatie, in het jaar 1660 door Lambert van Velthuysen voor het eerst in het licht gezonden, door hem in het jaar 1755 te Leyden is uitgegeven onder den titel van: het Recht der Overheden over kerkelijke Persoonen en zaaken in twee Verhandelingen voorgesteld en verdedigd; terwijl dit traktaatje, daar de eerste druk spoedig uitverkocht was, reeds in het volgende jaar voor de

tweedemaal in het licht verscheen, doch aanmerkelijk vermeerderd, in eene geschiktere orde gebragt en met eene voorrede voorzien, waarin de geschiedenis van dit geschrift ontvouwd werd. Toen de onvermoeide Frans van Mieris, na het eerste deel van de Beschrijving der Stadt Leyden, in het jaar 1762, te hebben in het licht gegeven, vóór het afwerken van het tweede deel in het volgende jaar overleden was, nam van Alphen de voltooijing van dat werk op zich, zoodat dit deel, waarvan men bijna de helft aan hem te danken had, in het jaar 1770 te voorschijn kwam. Dezen arbeid zette hij voort en gaf in het jaar 1784 een derde deel dier Beschrijving in het licht; waarbij, weinige maanden later, in een uitvoerig berigt over zijne voorouders en stamgenooten door hem geschreven, en naamloos in het Vaderlandsch Woordenboek van Kok geplaatst, eene belofte kwam, dat men eerstdaags nog een vierde deel te wachten had, en bovendien nog andere voortbrengsels van zijne noeste vlijt, ten nutte en ter bevordering van de vrijheid en het welzijn van ons Vaderland. Eene belofte, welke evenwel niet is nagekomen, niettegenstaande van Alphen, na dien tijd, nog omtrent twaalf jaren geleefd heeft.

Hij was reeds aanstonds na de openlijke oprigting van de Maatschappij der Nederlandsche Letterkunde te Leyden Lid daarvan, en bekleedde onderscheidene jaren den post van Voorzitter. Sedert 1771 was hij Directeur van het Zeeuwsch genootschap der Wetenschappen, destijds nog te Vlissingen gevestigd.

Zie Kok, Vaderl. Woordenb.; J.W. te Water, Aanspraak in de Jaarlijksche Algem. Vergad. van de Maatschappij der Nederl. Letterk. te Leyden, den 22 Aug. 1797. bl. 2-7; Chalmot; Biog. Woordenb.