Nieuwsbrief

Herinnering: DBNL-dag 2022

Over twee weken is het al zover: de DBNL-dag 2022! Op vrijdag 18 november verwelkomen we je graag in de boekhandel de Groene Waterman in Antwerpen voor een informatieve en inspirerende middag, met als thema ‘Klassiekers en kantlijnen’.

Tijdens deze middag laten we je dieper kennis maken met DBNL aan de hand van informatieve lezingen, creatieve intermezzo’s en een Q&A.

Meer informatie en het programma vind je op dbnl.org/dbnldag.

Vanwege het beperkte aantal plaatsen is vooraf aanmelden noodzakelijk. We ontvangen graag je aanmelding via een mail aan sarah@vlaamse-erfgoedbibliotheken.be met de vermelding ‘DBNL-dag’. 

Nieuwe titels van november

Deze maand worden er twee kinderboeken van schrijfster Miep Diekmann toegevoegd, waaronder haar beroemde boek Padu is gek uit 1957. Dit gaat over een zwarte jongen op Curaçao die wordt gepest, maar wordt geholpen door een buurmeisje. Daarnaast komt Een liedje voor een cent (1969) beschikbaar.

In de roman Tussen Medemblik en Hippolytushoef (1964) van Louis Th. Lehmann volgen we Everard Schulphorn tijdens zijn studententijd. Een plot is er nauwelijks, maar de stijl werd geprezen, zoals in tijdschrift Raam: ‘Het betekent niets, maar men leest het ademloos, zij het geen tweemaal achter elkaar.’

Victor van Vriesland was gedurende zijn leven een invloedrijk literair criticus, maar hij was ook dichter. Op het gymnasium in Den Haag raakte hij bevriend met Martinus Nijhoff. Ook kreeg hij privaatlessen van J.A. dèr Mouw, bekend als de dichter Adwaita, die zeer veel invloed had op het denken en dichten van Van Vriesland. Nu komen zijn Verzamelde gedichten uit 1968 online.

Verder voegen we enkele boekenweekgeschenken toe. Op schrijversvoeten door Nederland was het boekenweekgeschenk van 1955, samengesteld door schrijfster Clare Lennart. Zij ging voor dit geschenk op bezoek bij een groot aantal schrijvers, zoals Harriët Freezer, Remco Campert, Lucebert en J.C. van Schagen.

De onbekende uren van Agaath van Ree was het boekenweekgeschenk van 1961. Dat kwam tot stand door een schrijfwedstrijd van de CPNB, waarvoor anoniem moest worden ingezonden. Van Ree, eigenlijk een pseudoniem van Anna Hirsch, won de wedstrijd.

Historicus Jacques Presser leverde in 1963 als boekenweekgeschenk het historische overzicht Europa in een boek. In 1957 schreef hij ook het boekenweekgeschenk met de novelle De nacht der Girondijnen.

Dichter en kinderboekenschrijver Hans Andreus leverde in 1963 het kinderboekenweekgeschenk: Viermaal J en Janus, met illustraties van Babs van Wely.

Bekijk de nieuwe titels

Parels uit DBNL: ‘Een tevreden lach’ van Andreas Burnier

Hoofdpersoon Simone grijpt het begin van haar studententijd aan om te doen ‘waar ik sinds mijn veertiende jaar op had gehoopt en vermoedelijk vanaf mijn derde over gedroomd’: als jongen door het (nacht)leven gaan. Ze knipt haar haar kort, koopt mannenkleding en schuimt in de avond met haar mannelijke medestudenten de kroegen af. Ondanks het actuele thema van genderverwachtingen en -rolpatronen gaat dit niet over een recent boek, maar is het één van de eerste scènes uit Een tevreden lach, het debuut van schrijfster Andreas Burnier uit 1965. Ook in later werk, bijvoorbeeld Het jongensuur (1969) en De huilende libertijn (1970), thematiseert ze het ongeluk van geboren worden als vrouw terwijl je je man voelt. Bovendien schrijft ze, als ze toch haar vrouw-zijn omarmt, vanaf haar debuut openlijk over lesbische relaties.

Burnier belandde bij toeval op mijn pad: aangeraden door een vriendin. Tijdens zowel mijn bachelor- als masteropleiding Nederlandse literatuur is het nooit over Burnier gegaan. Ondanks mijn interesse voor queer thematiek wist ik lang niet van haar bestaan.

En dat terwijl Burnier één van de belangrijkste intellectuele stemmen van de twintigste eeuw was; ze wordt de Nederlandse Hannah Arendt genoemd. De rol die haar openheid over haar seksuele geaardheid speelde voor de emancipatie van lesbische vrouwen wordt vergeleken met het belang van Reve voor de homogemeenschap in de tweede helft van de twintigste eeuw. Daarnaast schreef ze over haar worstelingen met en ervaringen als Joods persoon in Nederland met actieve herinneringen aan de Tweede Wereldoorlog. Vanwege haar verzet tegen de mannenmaatschappij stond ze bovendien bekend als belangrijke feministe. Maar haar volstrekt eigenzinnige en authentieke vorm van engagement bezorgde haar ook aan alle kanten tegenstanders, bijvoorbeeld door haar felle oppositie van abortus en euthanasie. Haar standpunten zijn altijd doordacht en individueel en daardoor was ze een echte vrije denker: ze had haar leven lang afkeer van groepsdenken. Haar oeuvre werd meermaals onderscheiden en in 1991 ontving ze zelfs de Ridderorde.

En toch: bij haar overlijden in 2002 was haar werk niet meer in druk verkrijgbaar. Rosanne Hertzberger opperde dat Burnier misschien vergeten is omdat het moeilijk is haar in een paar woorden te vangen: ‘Op een bepaald moment ben je te ingewikkeld om nog herinnerd te worden.’ Maar, zegt ook Hertzberger, die vele facetten van Burnier als mens en auteur maken haar werk juist zo rijk en absoluut het lezen waard. Op DBNL zijn tientallen teksten van Burnier beschikbaar, zowel proza en poëzie als essays. Maar begin maar bij Een tevreden lach – bijna zestig jaar oud, maar het leest als een boek van vorig jaar.

Emma Ringelberg is onderzoeksstudent Nederlandse letterkunde aan de Universiteit Utrecht. Momenteel verdiept ze zich voor haar stage bij de Koninklijke Bibliotheek én DBNL in het lhbti+-deel van de collectie.

Andreas Burnier, Een tevreden lach. Querido, Amsterdam 1965