Mey-spel op verovering en herovering van de Schenkenschans
(2013)–Jan Zoet–
Auteursrechtelijk beschermdVal en herovering van de SchenkenschansOmdat een grote legermacht uit Duitsland op weg was de Spaanse troepen bij te staan, dirigeerde Frederik de Staatse legers naar de Maas bij Venlo. Ter versterking bood graaf Willem van Nassau die zich bij Nijmegen met zijn leger ophield, zijn hulp aan. Uit de bezetting van omliggende plaatsen werd volk gehaald en ook de Schenkenschans Ga naar voetnoot+ moest zijn tol betalen. Een zekere Gelderse Edele, de luitenant Eenhold, wist hiervan uit wraak te profiteren. Zijn vader en de amptman Mom waren namelijk wegens hoogverraad, hulp aan de vijand, in 1621 in 's-Gravenhage geëxecuteerd. Ga naar voetnoot+ Eenhold wist gesteund door enkele afdelingen Spanjaarden midden in de nacht van 27 op 28 juli ondanks het alarm van een wachtpost de vesting binnen te dringen. Ga naar voetnoot+ Behalve vrouwen en kinderen ontkwam niemand aan de daaropvolgende slachtpartij. Allang had vooral het platteland last van de Spaanse troepen en vooral van de om hun gruweldaden alom gevreesde Kroaten. Maar de ontsteltenis over deze onverwachte aanval was des te groter, temeer daar de Spanjaarden de toevoer naar het achterland, Gelderland, Utrecht en Holland nu konden beheersen. Hoewel Filips IV wel wist dat De Republiek niet meer te heroveren was, konden met deze overwinning meer eisen gesteld worden bij vredesonderhandelingen. Gedurende de winter was de strijd in de moerassige omgeving van de Schenkenschans geluwd, maar in het begin van maart werden de legers samen getrokken en met de verovering van Griethausen boven Kleef op 16 maart 1636 begon de herovering van het gebied tegenover de Schenkenschans. Het tegenoffensief gebeurde aanvankelijk onder leiding van Frederik Hendrik, maar op den duur meer door Wilhelm van Nassau. Beide partijen hadden zich ingegraven en pas na vele bombardementen en strijd gaven de belegerden zich op 30 april 1636 geheel gewonnen. Ga naar voetnoot+ Voor schrijvers en graveurs was het een drukke tijd. Al bij het begin van de belegering werden losse prenten, plattegronden, rijmprenten en pamfletjes met afbeeldingen van het strijdtoneel en de Schenkenschans vervaardigd. Deze produktie was uiteraard ook in Den Haag te volgen, waar men met spanning de strijd gevolgd zal hebben. Al direct bij het begin op 30 juli 1635 was men op de hoogte van het droevige 'overgaen van Schencken-Schans'. Ga naar voetnoot+ De berichtgeving zal na de wintermaanden intensiever geworden zijn en men zal bijna van dag tot dag de Staatse successen hebben kunnen volgen. Enkele weken voor de definitieve overgave van de Spaanse troepen had Zoet zijn hieronder te noemen gedroomde voorspelling van Frederiks triomftocht. Van de uiteindelijke herovering van de Schenkenschans heeft hij ongetwijfeld kunnen genieten van de vele nieuwsbrieven, zoals bijvoorbeeld Broer Jansz. die drukte: Kort verhael van de heerlijcke Victorie en overwinning van 's Graven-weert of Schenkenschans, by de Spaensche herdoopt, en 's Coninghs Croon genaemt'. Ga naar voetnoot+ Hoe Zoet zijn kennis van het verloop van de oorlogshandelingen in zijn Meyspel verwerkt heeft, zal verderop blijken. |
|