De tirannie van het cliché

verantwoording

gebruikt exemplaar

exemplaar universiteitsbibliotheek Leiden, signatuur: 2673 G 21

 

algemene opmerkingen

Dit bestand biedt, behoudens een aantal hierna te noemen ingrepen, een diplomatische weergave van De tirannie van het cliché van A.C. Zijderveld uit 1982. De studie is een door de auteur zelf vervaardigde Nederlandse vertaling van een Engelse publicatie, die in 1979 verscheen onder de titel On Clichés.

De aantekeningen op pagina 152-161 zijn als noten opgenomen in de lopende tekst; de betreffende pagina's zijn daardoor komen te vervallen.

 

redactionele ingrepen

Bij de omzetting van de gebruikte bron naar deze publicatie in de dbnl is een aantal delen van de tekst niet overgenomen. Hieronder volgen de tekstgedeelten die wel in het origineel voorkomen maar hier uit de lopende tekst zijn weggelaten. Ook de blanco pagina's (p. 140, 166 en 168) en de advertentie (p. 167) zijn niet opgenomen in de lopende tekst.

 

[pagina ongenummerd (p. 1)]

De tirannie van het cliché

 

[pagina ongenummerd (p. 2)]

Sociologische Monografieën

 

Onder redactie van de hoogleraren dr. I. Gadourek, dr. G. Kuiper, dr. J.M.G. Thurlings en dr. A.C. Zijderveld

 

[pagina ongenummerd (p. 3)]

A.C. Zijderveld

De tirannie van het cliché

 

Van Loghum Slaterus

 

[pagina ongenummerd (p. 4)]

Voor Thomas, het beslissende antwoord op alle clichés.

 

Oorspronkelijke titel: On Clichés.

© 1979 Routledge & Kegan Paul Ltd., London.

Vertaling: A.C. Zijderveld

Omslag: Bruno Knaapen

© 1982 Van Loghum Slaterus b.v., Deventer

ISBN 90 6001 513 4

Niets uit deze uitgave mag worden verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt door middel van druk, fotokopie, microfilm of op welke andere wijze ook, zonder voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

No part of this book may be reproduced in any form by print, photoprint, microfilm or any other means without the prior written permission from the publisher.

 

[pagina ongenummerd (p. 5)]

Inhoud

Voorwoord	7
Inleiding	9
1. Clichés gedefinieerd Betekenis overwoekerd door functie	17
Inleiding	17
Een sociologische definitie	19
Betekenis en functie	30
Conclusie	39
2. De clichégene samenleving De wederzijdse aantrekkingskracht tussen moderniteit en clichés	40
Inleiding	40
Modernisering en de afname van aura	41
De afname van aura en de opkomst van het cliché	46
De clichégene condities van de moderne samenleving	53
Conclusie	69
3. Clichés zonder banden De sociale en politieke functies van clichés	74
Inleiding	74
Clichés als knooppunten in de dagelijkse communicatie	75
Clichés als antwoord op hachelijke situaties	79
Clichés als magische overblijfsels	83
Clichés en mobilisering	86
Clichés en propaganda	90
Clichés en sociale controle	94
Conclusie	97

 

 

[pagina ongenummerd (p. 6)]

4. Clichés en verveling Betekenis overwoekerd door functie in de beleving van tijd	100
Inleiding	100
De sociologische dimensie van subjectieve tijd	103
Verveling en vervreemding	105
Verveling en machtsverlies	108
Verveling en shocks	110
Verveling en retoriek	113
Voorbij verveling en clichés	114
5. Clichés aan banden Strategieën ter relativering van de macht der clichés	116
Inleiding	116
Profetisch-religieuze bewegingen	118
Wetenschappelijke ontdekkingen	122
Sociaal-politieke bewegingen	128
Esthetische sublimering	129
Humoristische sublimering	134
Clichés en de vreemdeling	136
Conclusie	138
Aanhangsel: Cultuursociologie en cultuurkritiek	141
Uitleg van enkele begrippen	148
Noten	152
Register	162