Poëmata

Actvs qvartvs.

Scena prima.

Edissa, Assuerus, Proceres.

Ediss.

RErum beate genitor, & nostri pater
Ihoua populi, cuius ad tutum fugit,
Si quando trepidat Israel totus sinum:
Qui gentis olim fidus eductor tuae,

[p. 138]

 

Insolita rubro iura dixisti freto,

 

Donec stupentis vortices inter maris,

 

Electa sicco natio transisset pede:

 

O qui seuerus criminum vindex sedens

 

Nos seruitutis ferre commendas iugum,

 

Miserere tandem: cernis audacem mala

 

Finxisse Amanum crimina in nostrum caput,

 

Totumq́ue Iudam morte damnatum vides.

 

Et adhuc moraris? tam pigrâ fulmen manu

 

Libras Adonai? scelera tam parui facis?

 

AEterne Sabaoth summa damnatae Sion

 

Spes, & leuamen gentis extremum tuae,

 

Exsurge tandem, vindica plebem tuam.

 

At ecce regem, timeo conspectum nimis

 

Subire regis, ô Deus timidam iuua:

 

Tuaeq́ue causam gentis acturam rege.

 

Ass.

 

AEterne Titan, magne Persarum Deus,

 

Et quotquot vltra caeteros ciues poli

 

Paruae perennes ducitis stellae choros,

 

Queis mage propinquas imputans mundo faces,

 

Horrenda Phoebe spatia tenebrarum regis

 

Constante nunquam luce.

Edissa cadit.

 

Quid Princeps times?

 

Quid Edissa Princeps coniugem times tuum?

 

Lex si qua dicta est, subditos tantùm ligat,

 

Supraq́ue regum iussa reginae sedent.

 

Quid Edissa trepidas?

 

Ediss.

 

Frontis augustae vigor,

 

Et illa vultus sancta maiestas tui

 

Tremere coegit.

 

Ass.

 

Parce delicium meum

[p. 139]

 

Edissa metui, si quid exoptes pete.

 

Nihil negabo coniugi.

 

Ediss.

 

Hoc vnum rogo,

 

Vt cùm reducet crastinam Phoebus diem

 

Comitante Amano coniugem inuisas tuam.

 

Ass.

 

Edissa fiet, si quid a viro amplius

 

Vis impetrare voce secura pete.

 

Amane, te qui noctis vmbrosae chaos

 

Primus recente deteget Phoebus die,

 

Hic te paratum sistat.

 

Am.

 

Optanti iubes.

Scena secvnda.

Amanus, Maruasinus.

Am.

QVousque segnis patiar? inuisum caput
Vah Mardochaee! túne quem plebem supra,
Supraq́ue proceres regis euexit fauor
Contemnis vnus? túne quem solum suis
Edissa mensis esse participem iubet,
Apella demens, gentis opprobrium tuae,
Luesque spernis? totus in furias abit
Offensus animus. q́uis mihi lentum statim
Adesse mensem iubeat? vt fas sit auidos
Mihi pascere oculos hostis exitio mei.
Quid Phoebe currum repere ignauum iubes?
Et immorari singulis astris sinis
Tardos iugales? cur tuo Cancer furit
Adustus igne? cur tua Leo face
Incensus ardet? Virgo cur gemit tuis

[p. 140]

 

Violata flammis? Phoebe cur nectis moras?

 

Breuiore longum perage Zodiacum viâ,

 

Vnoq́ue reliqua transili signa impetu,

 

Iam debuit Adar esse, vah lenti nimis

 

In vota superi! sed quid incassum meas

 

Protraho querelas? nullus exaudit Deus.

 

Quid ergo? tantas patiar ignauus moras?

 

Vnaq́ue tanti temporis fastum nece

 

Exsoluet ille perfidus? non tam pigras

 

Animus in iras surgit: inuisum scelus

 

Perijsse iam debuerat, & fastum simul

 

Vitamq́ue perdidisse. nil vatum minas,

 

Aut fabulosos siderum aspectus moror,

 

Laeuosq́ue menses; credulae hoc curent anus

 

Quies nullus humile pectus exercet vigor,

 

Nullusq́ue timidis ardet in fibris calor.

 

Quicumque poterit primus occisum dare

 

Mihi Mardochaeum, mensis hic felix erit.

 

Tu Maruasine protinus domum pete,

 

Et dum me ad aulam retrahit impatiens furor,

 

Trabem parari praecipe, exosum cui

 

Cras Mardochaeum propriâ affigam manu.

[p. 141]

Scena tertia.

Assuerus, Proceres, Amanus.
Leguntur Annales.

Ass.

SAtis est. propinquum nunciat fulgor diem,
Primoq́ue Phoebi lumine rubescens polus,
Victor triumphat triste tenebrarum chaos;
Paruasq́ue flammas siderum, & tacitos deae
Bicornis ignes iubare maiori tegit.
Vocate Amanum seduli.

Mam.

Hic adest Aman.

Ass.

Amane, cui probata iam dudum fides,
Ad summa regni munia aperuit viam,
Quam gratus adstas; quando concilij indiga
Per mille curas ratio dubitantem trahit.
Cum nocte totâ nullus obrepens sopor,
Et nulla pectus solueret fessum quies;
Veteresq́ue fastos Persiae & regum sacros
Legerem labores; incidit nomen viri
Cuius fauore viuo, & incolumis adhuc
Monarcha regni sedeo. tu quali putas
Honore dignum, tam mihi fidum caput?

Am.

Sublimis ille regio incedens equo
Faustâq́ue tinctam purpurâ indutus togam,
Sacram tiaram capite lunata gerat.
Primusq́ue procerum fulgidos equi regens
Frenos euntis, voce clamosâ intonet,
Honoris istas esse praecipui notas

[p. 142]

 

Quies rex fideles prodigus ciues beat.

 

Ass.

 

Hoc Mardochaeo protinus factum volo,

 

Cuius fauore Tharis, ac alter meae

 

Hostis coronae Bagatha occisi iacent.

 

Amane propera, regij fuluos equi

 

Moderare frenos, nequid offendas caue.

 

Am.

 

Ah insolentes sortis insane vices!

 

Quàm lubrica tuum sustinet basis pedem

 

Infida meretrix! quàm breues scenas agis!

 

Quas propera tragico fine conclusit dies.

 

Quantis suaues sentibus tegis rosas,

 

Quantumq́ue fellis nectari immisces tuo!

 

Vah quem paratae cernere affixum cruci

 

Vanus vouebam, cogor infelix modò

 

Laudare praeco----

Scena qvarta.

Amanus deducens Mardochaeum.

----regij Persae notas

CErnite fauoris, proemium tantùm capit
Probata Tharis crimine in regem fides.

[p. 143]

Scena qvinta.

Amanus, Atachus.

Am.

ADeóne laeuos semper in votum deos?
Adeóne durum semper experiar polum?
Hosti nocere nescio, & ne quid meo
Vsquam dolori desit, inuisum caput
Laudare cogor, quiq́ue non vllam improbus
Laudem meretur, nobili praeconio
Celebris, per ora ciuium fertur vagus.
Vah miser Amane! taliter punis tuum
Imbellis hostem? taliter poenam luit
Tumidus cinaedus in tuum natus probrum?
O non tacendam nominis labem tui!
Laudare Apellam Macedo? contestor deos,
Qui nimis iniqua fata dispensant manu.
Laudare Apellam Macedo? praestiterat priùs
Vitam exuisse. vilis ah anime nimis!
Cur non peristi gloriae comes tuae?
Dum tibi licebat integra fama mori ?
Posthac silebis turpis opprobrij reus,
Longamq́ue de te fabulam plebi dabis.
Et quisquam Amanum Persa iam supplex colat?
Qui pertinacis ausa Iudaei impia,
Tantoq́ue fastu turgidum pectus notans,
Torpere meritam cernit in poenam manus,
Et solum inanes audit irati minas.

[p. 144]

 

Succumbe vilis anime: quid magnos adhuc

 

Meditaris ausus? quidquid inuito polo

 

Conaris audax, durus irridet Deus;

 

Qui cuncta gremio fata secreto tegens,

 

Et tetricus omnis arbiter voti sedens,

 

Pauca intuetur, plura quae audiri putas

 

Abire surdos irrita in ventos sinit.

 

Amane, sed quid? quando sic fatum iubet,

 

Tuaeq́ue dirus praesidens vitae Deus,

 

Submitte curto vile Iudaeo caput,

 

Et insolentis varia fortunae incipe

 

Iura experiri. nunquid hic Atach venit?

 

Ata.

 

Amane rex & tempus ad mensam vocat.

 

Ama.

 

Atache veniò. iam tuos anime preme

 

Generose luctus, tempus ad mensam vocat.

Chorvs.

O Quàm caeco leuis arbitrio
Fortuna hominum fata gubernat!
Non tam instabili lege, proteruus
Spargit Lybicas Auster arenas:
Non tam dubio voluitur aestu
Vagus Euripus, quamuis septem
Vicibus refluas hauriat vndas;
Impeteq́ue sui singula fluctus,
Trahat inuitis obuia ventis.
Non tam varias obliquis aquas
Maeander agit, licet ad fontem

[p. 145]

 

Saepè reuerti simulet centum

 

Flexibus errans, & sua dubius

 

Cornua torquens, nunquam certâ

 

Lege feratur. quidquid in altum

 

Fortuna vehit, mille exponit

 

Improba ventis, & miserorum

 

Tegmina regum non nisi tragico

 

Murice tingit, pallasque ducum

 

Lauat infausto semper in ostro;

 

Et formoso, sed sanguineo

 

Vestit curas mille colore.

 

Felix nimium qui fortunae

 

Impete maior, nun turbatos

 

Trahit attonito pectore somnos;

 

Non curarum pascit Erinnes,

 

Quae nobilium sola frequentant

 

Tecta, nec humiles nouêre casas.

 

Sed vel violis, laetisq́ue rosis

 

Caetera veris dona maritans,

 

Nectit Nymphis textile sertum

 

Vel dum calidus Sirius ardet,

 

Phoebusq́ue graues duplicat ignes,

 

Aut pampineâ vitis in vmbra,

 

Aut in opacae margine ripae

 

Cantat patrijs carmina Musis:

 

Ridensq́ue fori iurgia, & aegro

 

Semper pauidos pectore reges,

 

Ignota alijs gaudia carpit.

 

Et dum gelidae tempore bruma

[p. 146]

 

Spoliata gemit frondibus arbor,

 

Vernisque caret floribus hortus,

 

Non ignanum torpet ad ignem,

 

Non in tepido segnia ducit

 

Otia lecto: sed vel timidis

 

Subdola tendit retia damis;

 

Vel setigeri lustrum quaerit

 

Venator apri, sequiturq́ue notas

 

Quas dum praedam fortè vehebat,

 

In niue pur â bellua scriptas

 

Imprudenti pede relliquit.

 

Felix iterum, qui plebeae

 

Mollia sentit commoda vitae,

 

Qui nec regum pallidus ostro,

 

Nec delicijs inuidet gulae.

 

Quem non auri violenta fames,

 

Aut priuatum publica cura,

 

Vetat impauidos ducere somnos:

 

Sed sorte suâ contentus, agit

 

Aureae placidae tempora vitae.