Margaretha van Constantinopelen
(1846)–Eugeen Zetternam–
Auteursrechtvrij
[pagina 113]
| |
Eerste tooneel.
jan van avennes.
Reeds zoo laet na middernacht en boven nog vermaek en gedans!... Och! Moeder hoe kunt gy u vermaken na die.... - Ha! ik mag daer niet aen denken, Moeder, Moeder!.... - De muziek houdt op, de genooden vertrekken eindelyk! Nu, o Moeder zal de wroeging u aengrypen! - Ho! neen, arme Moeder, slaep zacht! slaep zacht om de vermoeijenissen des vermaeks te vergeten, slaep zacht opdat er ten minste eenige rust tusschen uw heilloos moordontwerp en uw geweten zy!.... My vermoorden! o Moeder, Moeder! ik denk er niet meer aen, ik zou zinneloos worden. (Hy gaet naer het tafeltje met papieren.) Een brief uit Frankryk! uit Frankryk! Ik durf hem nauwelyks openen; uit Frankryk! (lezende.) ‘De Franschen hebben zich geenszins om niet in de Vlaemsche onlusten verheugd, zy zien al
| |
[pagina 114]
| |
het loon van hunne bemoeijingen te gemoet. De Gravin heeft aen den Hertog van Anjou het graefschap Henegouwen beloofd, indien hy haer tegen u, waerdige Graef, ondersteund.’ - Is het mogelyk! myne Moeder?.......... Ho! Vaderland, arm Vaderland waerdoor hebt gy toch den haet myner Moeder verdient!...... Ach! ik zal hem te keer gaen, dien heilloozen haet. Zy doe er my dan om lyden, zy doe er my om sterven!.... Sterven, lyden om nut en welzyn! o! de zekerheid daervan is de balsem die myne zielspynen lenigt. Ja Vlaenderen! het is voor de toekomst, die ik u maken wil, dat ik lyde; en die toekomst helpt my myne smarten dragen! Voor uw geluk is het, Vlamingen, dat ik de verwytingen myner Moeder, de spotterny myns Broeders verdraeg; anders hadde de grafelyke kroon geenen glans genoeg voor my, om voor deze de vernederingen en den haet te verduren van hen, die my zouden moeten liefhebben en achten.... Het is voor uw geluk, Vlamingen, dat ik wil heerschen, want heerschen is moeijelyk en onaengenaem. Het is voor uw geluk dat ik wil dat de magtige geestelykheid onder my buige, dat de laetdunkende adel voor my kruipe, dat het volk my gehoorzame... Maer het volk gehoorzaemt dat wel ooit, het volk?.... dat onuitlegbaer wezen, door alle driften te gelyk bezield, zoo wel door afgunst en onverschilligheid als door wreedheid en goedheid, zoo wel door woede als door verdraegzaemheid, buigt dat wel ooit gedwee het hoofd | |
[pagina 115]
| |
dat volk!? Of moet men het daertoe dwingen door verachting en lyden, door vernedering en gebrek!... Ha! het volk te doen gehoorzamen, uit liefde, gehoorzamen omdat het zyne menschheid beseft en de plaets welke het onder het menschdom bekleedt; zie daer de knoop! Het volk op te beuren, en toch van onder aen de ladder der maetschappy te houden, het volk te voeden zonder dat het gebrek lyde; maer ook zonder dat het in wellust bade; het volk te kleeden, dat het zich inden winter verwarme en in den zomer verkoele, zonder dat het daerom tot praelzucht oversla, zie daer de moeijelykheid! zie daer de studie van den vlaemschen vorst! Want het volk is Vlaenderen, vermits Vlaenderen de nyverheid is!... En deze, gerugsteund door den koophandel moet myn vaderland gelukkig maken, doen schitteren, moet het de magt geven die het in de beperktheid zyns bodems niet vinden kan. En die magt, dien glans zal ik u trachten te bezorgen, o Vaderland! Ja, ik zal uwe nyverheid begunstigen, van allen drukkenden last ontslaen. Ik zal uw volk, dat nu van honger verkwynt, niet stroopen om eenen hoop nuttelooze ambtenaren te verryken, die ik nu door geheel Vlaenderen verspreid zie; neen! volk, ik zal u voeden en helpen!........... Maer, schenk my dan ook eenige liefde tot loon; denk bytyde eens aen den man, die onder den lastigsten arbeid gebukt, voor u ievert. En dan, dan zal my geen lyden, geene opoffering te zwaer vallen; dan kan vry al huiselyk geluk my ontvlieden, | |
[pagina 116]
| |
want dan zal geheel Vlaenderen myn huisgezin zyn, en de smart vergoeden die ik in beperkter wooning verduerd heb; dan kan ik het lot trotseeren en zelfs beheerschen! | |
Tweede tooneel.JAN, OTHO.
otho.
Heer Graef ik heb de bondgenooten doen verwittigen, en de paedje van het slot zal hen in dit geheim vertrek brengen.
jan.
Ik dank u, myn redder.
otho.
Nu ik voor uwe veiligheid en den voortgang uwer werkzaemheden heb gezorgd, kan ik mynen vorst vergeving vragen over het hoonend onderhoud dat ik hem heb berokkend.....
jan.
o! Zwyg, zwyg daervan, en vraeg my geene vergiffenis om iets dat my zoo nuttig was, om iets dat my heeft doen ontdekken, wat al lyden ik tot heil van mynen geboortegrond kan doorstaen, en welken moed ik bezit om nog meer te lyden.
otho.
Uwe edelmoedigheid is de waerborg van uwe zelfsverzaking; maer denk niet, Graef, dat ik om vergiffenis | |
[pagina 117]
| |
zou smeeken indien ik er geene voldoening by geven kon, want dan zoude ik ze niet verdienen. Myne wraek zal uwe voldoening zyn: de dolk die u moest doorsteken zal zyne ziel met zyn bloed de hartader doen ontstroomen.
jan.
Wat wilt ge zeggen?
otho.
Dat Willem zal sterven.
jan.
Myn Broeder!
otho.
Ik zocht te vergeefs naer wraek: myn eergevoel, dat trotsch my zelven in my bleef bestaen, belette my haer te zoeken waer ze was. Uwe Moeder heeft my het onwillig veropenbaerd, en my ter zelfder tyd de gelegenheid gegeven, mynen vorst aengenaem te zyn.
jan.
Met mynen Broeder te vermoorden! Ongelukkige! meent gy dat ik zoo naer wrake tracht? Neen, het gebeurde is reeds vergeten....
otho.
Vergeten! Onmogelyk Graef, dat gevoel ik... Ik zou niet kunnen leven zonder wraek, want het knagen der beleediging zou myne ziel afmartelen tot dat zy van uitputting bezweek. Daerom heb ik eer en deugd in my uitgedoofd, om alleen......
jan.
Niet alleen offert gy uwe eer met uwe deugd aen de | |
[pagina 118]
| |
wraek, maer ook uwe ziel!... Schaemt gy u niet, Otho van Beekdal! Uwe voorouders, welke gy tegen my inriept toen ik u spion maekte, om u te doen gevoelen dat gy op eenen slechten weg waert, - wat zullen die nu zeggen als gy een moordenaer wordt?
otho.
Wat zy zullen zeggen, Jan van Avennes? Zy zullen, gelyk ik, met eene eer spotten die door een vorstenkind beschimpt kan worden; zy zullen my niet doemen maer myne handelwyze goedkeuren; want den geringen ridder komt zoowel voldoening toe als den koning, en dezen zoowel als den bedelaer! En kan de eene haer niet eervol verkrygen, dat hy dan trachte haer door oneerlyke middelen te bekomen! Dan ware het wel! zoo de hoogere den mindere veilig kon mishandelen, en zoo deze zich dan door teêrgevoeligheid liet wederhouden zich te wreken.
jan.
Gy ylt, Ridder van Beekdal.....
otho.
Ik yl! o hoogmoedige ongevoeligheid! Gy hebt nog geene vernedering gesmaekt van hoogere dan gy en tegen welke gy u niet verdedigen kondet, anders zoudt gy beseffen hoe dat vervoert. Vraeg eens aen myns gelyken, vraeg eens aen minderen, welke door niets gemagtigd worden om zich tegen hoogere standen te verdedigen, vraeg hun, hoe hen dat nypt wanneer ze mishan- | |
[pagina 119]
| |
deld worden, en de wet hen niet helpt, noch hun moed hen helpen kan.
jan.
Ik begryp dat, maer.....
otho.
Gy begryp dat niet; want gy hebt nog niets van dien aert geproefd; maer ik begryp het, omdat ik het ondervonden heb... Ik besef zelfs tot de minste smart van den geringste die kan beleedigd worden, en gy wilt niet dat ik my wreke! en gy zegt dat ik yl!
jan.
Ja gy ylt, want......
otho.
En gy durft beweeren dat gy voor het volk zyt! Gy durft zeggen dat gy regtvaerdig voor den mindere zult zyn! en niettemin wilt gy niet toelaten dat hy zich regt doe, wanneer hem regt geweigerd wordt.
jan.
Welke drogrede spreekt gy daer uit, Ridder! Het is schandelyk! Indien iedereen gelyk gy was, werd de wereld een moordkuil waer niemand meer zoude in veiligheid zyn.... Ik weet het, het is pynlyk dat men geen regt bekomt, en er moet getracht worden dit aen ieder te verschaffen. Er moet getracht worden aen mannen van uw karakter de gelegenheid te ontnemen van het menschdom door eenen moord te vernederen! - Ik weet het zeer goed, nu moet men van gelyken stand zyn om voldoening te verwachten, nu moet men geld en | |
[pagina 120]
| |
bescherming hebben om regt te erlangen, en het menschzyn alleen is daertoe niet meer voldoende. Ik zal trachten dat te herstellen wanneer ik regeer, maer niettemin blyft het eene waerheid dat niemand zich zelven voldoening geven mag, en dat uwe wraek niets is dan een gruwelyke moord!
otho.
Een gruwelyke moord!.... Ja.... dat is waer en de man die hem bedryft een gruwelyk mensch!..... En niettemin stel ik my boven den gewoonen moordenaer, want ik aenzie den moord van Willem als eene zending, hy heeft een nuttig doel!
jan.
Een nuttig doel!
otho.
Het welzyn van 't Vaderland!
jan.
Van 't Vaderland?
otho.
Is dat niet bevryd door Willem's dood?
jan.
Al ware dat zóó, dàn nog zult gy u niet onteeren en doemen.
otho.
Hoe gy zoudt my wederhouden!.. Ik begryp u niet: gy beweert vaderlandslievend te zyn en gy wilt niet dat een dolksteek de plaeg van den burgeroorlog aen Vlaenderen ontneme. In weerwil van u zal ik het vaderland redden. | |
[pagina 121]
| |
jan.
Gy zult indie stemming dit vertrek niet verlaten.
otho.
Doemnis! in u, aen wien ik dacht aengenaem te zyn met u ter zelfder tyd als my te wreken, vind ik eenen tegenstrever!
jan.
Nooit verlangde ik wraek!
otho.
Zyt gy grootmoedig of kleingeestig? Wat is de mensch die ongewroken zyne waerdigheid laet met de voeten trappen?
jan.
Uwe onbezonnen tael getuigt hoe verre u eene schandelyke drift heeft vervoerd.
otho.
Heeft vervoerd? Luister, Jan van Avennes. Ge zyt geen mensch en nog minder een vorst.
jan.
Ik versta u niet.
otho.
Ge zyt geen mensch, om dat ge my belet voldoening over myne beleediging te nemen. Ge zyt geen vorst, om dat gy eenen moord belet welke u van eenen onwettigen medestrever ontmaekt.
jan.
Ridder van Beekdal!.....
otho.
Ik ben geen ridder meer, ik zeide het u nog; en als | |
[pagina 122]
| |
man van het volk zal ik u openhartig myne gedachte zeggen.
jan.
Spreek.
otho.
Al uwe vaderlandsliefde is gezwets.
jan.
Otho!
otho.
Gy ziet blymoedig het bloed uwer onderdanen vergieten; want gy vreest eene kleine opoffering te doen welke het bloedvergieten zou beletten.
jan.
Eene kleine opoffering, en het is myn broeder!.... Otho van Beekdal ge zyt een gevaerlyk man; in zekeren zin, zoo gevaerlyk voor my als voor Willem. Maer ik heb straks gezien dat gy uwen wettigen vorst nog ontziet, vermits gy hem om vergeving kwaemt smeeken..... Ik neem uwe verloochening niet aen, en vraeg aen ridder van Beekdal zyne wapens.
otho.
Heer Graef!
jan.
Hebt ge niets anders dan dien dolk?
otho.
Ik draeg geene wapens meer: dat is de dolk welken uwe moeder my gaf om uw leven te verkorten.
jan.
Ge zyt myn gevangene, Ridder. | |
[pagina 123]
| |
Derde tooneel.
de vorigen ROMBAUT.
rombaut.
He! vriend, heb ik u gisteren nacht niet wel geraden? Uwe moeder heeft uwe verzoeken ingewilligd en u met liefde ontvangen, niet waer?...... Gy antwoordt niet! ge zyt er toch wel geweest, vriend?....
otho.
Ja, hy is er geweest, en zyne moeder en zyn broeder hebben hem bespot! Ware er zelfs een ander dan ik daer geweest, zoo hadt gy hem nimmer ontmoet!
rombaut.
Hoe zoo?
otho.
Zyne moeder wilde hem doen vermoorden.
rombaut.
Zyne moeder hem vermoorden?... Eene moeder haer kind dooden! en gy wilt dat aen eenen mensch wysmaken!... Luister eens, Ridder, ik heb, wel is waer, nog maer korten tyd geleefd, maer toch lang genoeg, om te weten dat dit met de moederlyke teederheid zoo tegenstrydig is, dat het onmogelyk wordt.
otho.
Het is nogtans zóó, vraeg het den heer Graef.
rombaut.
o! Neen, neen, niet waer, vriend? Doe my toch zulks niet gelooven; het is yselyk voor het menschdom.... | |
[pagina 124]
| |
Ach!...... men zoude er van trillen tot in zyne teenen..... Maer, indien het zoo is, moet die vrouw gestraft worden.
otho.
Dat kan zyn.
jan.
Zwyg, zwyg, Ridder....
rombaut.
Hy moet daerom niet zwygen, vriend! wy weten immers altemael dat zy het kan zyn... Morgen maken wy toebereidsels voor den oorlog, ik zal voor Vlamingen zorgen.
otho.
Oorlog, oorlog!... zonder dat al dat bloed vergoten wordt, zonder dat Vlaenderen er door lydt, kan Margaretha gestraft worden en Jan van Avennes Graef wezen.
jan.
o! Uw yselyk ontwerp niet meer, Otho! zwyg toch, uw Graef bidt er u om!
otho.
Gy kunt myne tong niet kluisteren als het uwe dienst en degene der Vlamingen geldt. Indien ik Willem van Dampierre vermoorde, is alles beslist.
rombaut.
Willem, den broeder van Jan! Schaemt gy u niet ongelukkige!.... Hy ylt... gy moet naer dien man niet luisteren, Jan, het is zyne wraekzucht die spreekt, men hoort dat wel! | |
[pagina 125]
| |
jan.
Wie zou er naer luisteren!
rombaut.
Neen, neen, dat moogt ge niet. Luister naer uwe eigene ingevingen en niet naer hem noch naer zyne makkers.
jan.
Ja, ik zal dien raed volgen!
rombaut.
Gy spreekt zoo flauw... och! Jan, laet u toch maer niet in hun net vangen; val niet door vaderlandsliefde gelyk die ridder door wraek.
jan.
Neen, neen, maer spreek my daer niet meer van, Rombaut, dat doet my zoo zeer.
rombaut.
Ik moet er u van spreken, Jan! Alleen, onder allen zoudt gy bezwyken, want zy zullen u zoo aenraden, zoo overreden, dat gy toestemmen zult... De dood van Willem moet immers hunne vurigste betrachting zyn; luister toch naer hen niet.
otho.
Gy, die my zoo vaderlandslievend toescheent, gedenkt gy dan niet dat Willem's dood zulke groote voordeelen aen Vlaenderen zou geven; hy zou het in eens redden.
rombaut.
Redden.... neen, want schelmstukken redden het vaderland niet, zeide myn vader, en dat is een man van | |
[pagina 126]
| |
verstand en van deugd, geloof my... o! Jan, zy zullen u door uwe vaderlandsliefde trachten te doen vallen, maer zie toch dat ge niet bezwykt door overmaet van deugd. Vriend, luister naer my, ik smeek er u om op myne knien; stem toch niet in dien schrikkelyken moord toe, want ge zoudt u door die toestemming tot moordenaer verlagen.... o! Spaer me die pyn, want dan kon ik u niet meer als vriend aenzien, ik kon uwe hand niet meer drukken, broeder!.. Loet my u beminnen; graef toch geene bloedgracht tusschen ons beiden!
jan.
Ho! vrees dat niet.
rombaut.
Zie, dat doet my zoo goed u zoo te hooren spreken... maer ik ben nog zoo angstig, die andere vrienden zullen ook komen en u aenvallen... laet uwe deugd niet bezwyken! (Zich om zynen hals werpende.) Laet my u eeuwig, eeuwig beminnen!
jan.
Ja! eeuwig, eeuwig! Zoude ik willen van mynen besten vriend scheiden? - nooit! | |
Vierde tooneel.
de vorigen VAN TORRELAS, DE BONDGENOOTEN.
otho.
Vrienden, vrienden, helpt my toch aenstonds Jan van Avennes overreden, om my Willem van Dampierre te | |
[pagina 127]
| |
laten vermoorden, en alzoo Vlaenderen in eens aen het fransch juk te onttrekken!
van torrelas.
Gy Willem van Dampierre vermoorden?.. gy!
de bondgenooten.
Gy!
rombaut.
Ziet gy hoe ze u als moordenaer verachten, Ridder van Beekdal?
otho.
Alwie hun nuttig is, staet aen hunne verachting bloot. Gy zyt nog te jong om dat te weten; maer zy verachten den laet wel, die hen met zyn werk voedt!
van torrelas.
Vergeef ons, Ridder van Beekdal! wy stonden verwonderd over uw besluit; maer nu wy het hebben kunnen overwegen, is het eene schoone en groote opoffering aen het vaderland, welke de Graef daerom aenvaerden zal.
rombaut.
Hoort gy het Jan, zy zullen u langs uwe zwakke zyde aentasten, luister, luister toch niet naer hen.
jan.
Vrees het niet, Rombaut... Ik wil zelfs niet dat er nog over dat schandig voorstel gesproken wordt.
van torrelas.
Het is nogtans geen voorstel, heer Graef, dat zoo ligt moet in den wind geslagen worden; het bespaert aen het vaderland eenen vernielenden burgerkryg. | |
[pagina 128]
| |
rombaut.
o! God, sta mynen vriend by, of hy bezwykt.
otho.
En die burgerkryg doet den koophandel en de nyverheid, welke gy wilt voorstaen en verheffen, te niet.
rombaut.
Jan, och! laet ons gaen; verlaten wy die helsche vergadering, want gy zult niet weêrstaen kunnen, kom, kom, broeder!...
van torrelas.
Wat doet die jongen hier? Hy is nog te jong om tusschen staetkundigen te komen, zyn hart is daervoor nog te warm! - verwyder hem, vrienden!
rombaut.
Jan, hoort ge niet?... kom met my, ge wilt immers van my niet scheiden, ge bemint my immers!... kom dan, want hier is het zoo gevaerlyk voor u!
van torrelas.
Werp dien zinnelooze de deur uit! Hy belemmert slechts onze beraedslagingen....
jan.
God! wat zal ik doen? de toekomst van Vlaenderen laten vergaen of myn broeder dooden? (De Bondgenooten slepen Rombaut weg.)
rombaut.
Laet af!.... Laet af!... Jan, myn vriend, sta my by!.. Hoort gy niet? Ach! hy zal zondigen!.... Jan, Jan! (af.)
| |
[pagina 129]
| |
jan.
Laet af, laet af, zeg ik! (Hy wil Rombaut naloopen. De bondgenooten omringen hem.)
van torrelas.
Laet dien jongen gaen, en luister naer ons, heer Graef. De moord van uwen broeder kan u wreed voorkomen, maer in den tegenwoordigen staet van zaken is hy noodig. Vlaenderen is uitgeput, en de burgerkryg zal het geheel magteloos maken.
jan.
Laet my gerust! laet my gerust!
otho.
Luister wel, heer Graef; de burgerkryg vernielt alles: doe hem met al zyne rampen toch niet op het ongelukkige Vlaenderen nederdalen.
van torrelas.
Hy ledigt de schatkist, plundert den adeldom, verwoest steden en dorpen; en wie zal de schatkist hervullen om ambtenaren en krygslieden te betalen, om dorpen en steden weder op te bouwen.
otho.
Hy verarmt het volk en hongert het uit. De vruchtbare velden worden verwoest, de schuren verbrand en het overblyvende voedsel, door de vreemde hulpbenden opgegeten.... Wat blyft er het arme volk over? Niets, dan van honger te vergaen, of de verrotte lichamen der gesneuvelde landslieden tot pestwekkend voedsel te gebruiken. | |
[pagina 130]
| |
jan.
Otho!
otho.
En wat zyn de kinders die hunnen vader, de vaders die hunnen zoon vermoorden, de broeder die zyn broeder het leven beneemt! want de burgertwist ontziet geene maegschap.... En gy wilt dat alles niet vermyden met eene kleine opoffering, ongelukkige?... (Gerucht achter de schermen.)
de bondgenooten.
Wat is dat, wat is dat?
rombaut
achter de schermen.
Gy kunt my immers niet beletten binnen te gaen?
stemmen
achter de schermen.
Gy gaet niet binnen! (Zy worstelen.)
rombaut
achter de schermen.
Dan kunt gy my toch niet beletten te roepen. - Broedermoorder! (Men sleurt Rambaut weg.)
jan.
Ach!...... Neen, neen, ik ben geen Kaïn.. God, ik heb immers het hart van Kaïn niet... neen, neen ik ben geen broedermoorder!
otho.
Gy zyt een broedermoorder!
jan.
Neen, neen, ik heb immers myne toestemming niet gegeven?... o! de vloek Gods treffe my zoo ik hem laet omkomen; hy is myn broeder, myn broeder! | |
[pagina 131]
| |
otho.
Nog eens, gy zyt een broedermoorder!
jan.
Neen, neen; ik zal mynen broeder niet laten vermoorden!
otho.
En wat zyn de Vlamingen anders dan uwe broeders! Niet eenen zult gy vermoorden, maer duizend; want alle menschen zyn door eenen onzichtbaren, maer voelbaren draed aen elkander vereenigd.
jan.
Vervloeking!.. Otho gy zyt geen mensch. Willem alleen is immers myn broeder! Willem, Willem alleen!
otho.
Behoudt hem dan, Graef, behoudt hem, en laet de broeders tot wier leidsman God u schiep, verworgen! laet hen elkander vernietigen, hunne bevruchte vrouwen onderling verpletten!
jan.
Och God! och God! help my beslissen. Langs den eenen kant myn broeder door den bloede, langs den anderen myne kinders en broeders door uwe beschikking!
otho.
Tel en oordeel.
jan.
o! Myne ziel bezwykt... tellen!
otho.
Ach! ik bid, ik smeek u in name des vaderlands en voor | |
[pagina 132]
| |
de Vlamingen. Laet het vaderland door geene vreemden beheerscht worden, noch de Vlamingen zich onderling verslinden... Heb medelyden met uw volk, meet het bloed dat zal vergoten worden, indien gy de opoffering uws broeders niet beslist, en zie in wat bloedbad gy zult kunnen baden! o! Jan, heb medelyden met uw land en met uw volk. (Jan laet Otho's dolk vallen.) Heb dank voor het vaderland, grootmoedige Graef, heb dank: gy hebt uw eigen bloed opgeofferd aen het bloed uwer onderdanen, dat worde u beloond door eenen eeuwigen roem!
jan.
Houdt hem, houdt hem! Ik heb hem immers niet gezegd dat hy mynen broeder moest vermoorden? Houdt hem!
otho
den wenteltrap oploopende.
Het vaderland eischt het.
jan.
o! God vergeef my! (Rombaut, geheel gehavend, komt met zyn ontbloot zwaerd in de hand, het tooneel opgeloopen; degene die hem hebben buiten getrokken vervolgen hem.)
rombaut.
Jan, Jan!
jan
wil Otho naloopen.
Sta, wacht Ridder van Beekdal, ik wil niet dat gy mynen broeder vermoordt! houd op, houd op! (De Bondgenooten wederhouden hem. Rombaut valt deze aen.)
| |
[pagina 133]
| |
rombaut.
Laet mynen vriend los, schurken, laet hem los!
Men sleept Jan in den akeligsten toestand van wanhoop van het tooneel. Rombaut en de anderen volgen al strydende.)
| |
Vyfde tooneel.
Het Tooneel verbeeldt de kamer van Machteld. Ter zyde een bidbankje met een kruisbeeld op.
MACHTELD, OTHO, daerna MARGARETHA.
machteld
komt haestig het tooneel opgeloopen, en Otho volgt haer ongemerkt.
Gezondigd! gezondigd!...... God, ontruk my aen my zelve; dat myne ziel ophoude hare zwartheid te zien en myn hart zyne snoodheid! o Schande.... schande heb ik met myn bloed op den naem myns vaders gesmeurd....... Wat brandt my dat op het hart!.. geen oogenblik, geen oogenblik van rust meer voor my!.... o! Gezondigd, gezondigd.... En Willem...... met wat schamperen, zegevierenden lach verliet hy my, rampzalige..... Die man heeft my bedrogen, schandelyk bedrogen! ik zie het nu.... God in den hemel welke marteling onderstaet myne ziel! my dunkt reeds omringen haer de helsche geesten, want myn vader, myn arme vader roept om wraek! (Op het bidbankje nederknielende.) o God, laet my nog een eenig oogenblik de rust der deugd genieten, wasch voor een oogenblik nog, de schande uit myn leven
| |
[pagina 134]
| |
en stort my dan in alle mogelyke smarten; want alle folteringen zouden dit eenig oogenblik rust niet kunnen betalen!
otho.
Overspeelster!
machteld.
Bescherming, bescherming, o God! de booze geest kwelt my, hy roept over myne ziel, bescherm my, bescherm my, o God!
otho.
Overspeelster!
machteld.
o Vader! Vader, vergeef my! Ik ben bedrogen, misleid, en myne zwakke onervarenheid, o arme schim myns vaders, was onbestand tegen mynen verleider!
otho.
Overspeelster!
machteld.
Genade, genade, o heilige schim!
otho.
Het is noch de heilige schim uws deugzamen vaders, noch een geest der helle; het is uw beleedigde echtgenoot
machteld.
Hoe! Otho hier!
otho.
Noch schim, noch duivelen hebt gy te vreezen, en gy dacht niet aen uwen beleedigden echtgenoot!
machteld.
Ach! Otho, waerom hier... | |
[pagina 135]
| |
otho.
Waerom?........ om my te wreken.
machteld.
Gy eischt myn leven, myn leven niet waer? o! Laet my eerst nog een berouw verwekken.
otho.
Ik eisch uw leven niet, Machteld!
machteld.
Waermede wilt gy u dan wreken? o! zeg het, zeg het!... Zeg het afgryselykste; maer help my uit de onzekerheid.
otho.
Ik ga Willem dooden.
machteld.
Willem! neen, neen Willem niet, maer my, my!
otho.
U?... spotterny! waer zou dan myne wraek zyn? - Wat is my uw leven, al uw bloed? één druppel om de helle myner wraekzucht te blusschen!.. Neen, Machteld, het is lang, lang lyden van u, dat my verkwikken, genezen moest.
machteld.
Genade, uwe wraek is te wreed.
otho.
Het is mogelyk; maer ik vind haer van myn smaek! Willem zal door myne hand omkomen zeg ik u!
machteld.
Door uwe hand, Otho? | |
[pagina 136]
| |
otho.
Zoo een betaelde knecht dat bedreef, wat voldoening zou het my baren... Ik zelf....
machteld.
Gy een moordenaer, Ridder van Beekdal!
otho.
Waerom niet? vermits gy overspeelster zyt! Myne moeder wilde onze huizen vereenigen: zy zullen vereenigd zyn in de schande... Myne liefde tot u, heeft ons toch tot iets geleid.
machteld.
Uwe liefde tot my.... hebt ge my ooit bemind? Neen, neen, anders zoudt ge my niet doodmartelen met zulke helsche wraek.
otho.
U ooit bemind Machteld? Ho!....... En zoo ik u thans niet meer beminde, meent gy dat ik my zoude wreken! Wat zou het my dan raken of gy met den eenen of met den anderen aterling boeleerde, vermits toch niemand onze verlooving kent..... Maer wat hebt gy gedaen met myne liefde?... Gy hebt er mede gespot, met die liefde welke my u deed sparen als gy my, uwen echtgenoot, vergat!.... Gy durfdet zeggen aen den man welke u bedroog: ‘Aenhoor dien zinnelooze niet! indien gy hem als Ridder voldoening verschuldigd zyt, zyt gy als Graef oneindig boven hem verheven!!.....’ En gy zegdet dat van my! van my, die regt had uw beider | |
[pagina 137]
| |
overspel te straffen.... Maer gy hadt gelyk, ik was zinneloos dat niet te doen en de liefde gehoor te geven die my u deed sparen.
machteld.
o! Herinner my die afgryselyke woorden niet meer; zy werden uitgesproken in ylhoofdigheid en om geen van uw beider bloed te zien stroomen; gy wildet immers in myn byzyn een tweegevecht met Willem?
otho.
En gy hebt daerna met Willem gebroken?
machteld.
o! Otho, Otho! heb medelyden.....
otho.
Nog bemint gy uwen hatelyken verleider. Hy zal sterven...
machteld.
o! Ik ben het geweest die hem wederhield, ik ben het geweest, zeg ik u! Het is immers myn lichaem dat besmet is, van my, uwe ega? Dood my, ik verdien het, maer spaer hem.... spaer hem toch, Otho!
otho.
Hy zal sterven.
machteld.
Medelyden met my, genade voor hem!
otho.
Hy zal sterven, zeg ik u!
machteld.
Ha! Otho, gy meent dat de vrouw geene ziel heeft, | |
[pagina 138]
| |
gy bouwt op hare zwakheid! Maer uwe wreedheid geeft my moed, ik zal Willem redden, ik loop hem verwittigen.
otho
haer vastgrypende.
Blyf.... Zy zou my verhinderen, wie had dat vermoed?
machteld.
Ziet gy wel, ik houde u reeds tegen... o! Gy zult Willem niet vermoorden: hy is onder myne bescherming!.....
otho.
Hy zal, hy moet sterven... Ik ga u hier opsluiten en zoo gy den mond niet houdt, wee u!
machteld.
Ik vrees niets, doorsteek, doorsteek my! dan zal ik zynen dood niet beleven.
otho.
o! Wat gedaen?...
machteld.
Ik volg u, ik word uwe schaduwe!... Ik zal my aen u vasthechten dat gy niet voortgaen kunt zonder my meê te voeren. Gy hebt mynen moed ontwaekt: ik zal Willem redden.
otho.
Uwen moed! Hebben eerlooze vrouwen moed? Ha! ha! ha! dat is wat te opgeblazen zyn, Machteld!.... Kruip in het stof, bedek uw aenschyn, onttrek u aen ieders oog, vernietig u zelve zoo gy kunt, op dat niemand uwe schande bemerke! | |
[pagina 139]
| |
machteld.
o! God ik dacht er niet meer aen, my is alles ontzegd, behalve het lyden! (Zy valt in onmagt.)
otho.
Eer gy tot u zelve zyt teruggekomen is alles volbragt! (Hy wil uitloopen. Achterwaerts deinzende.) De Gravin!
margaretha.
Machteld!!... is zy dood? Wat hebt gy hier gedaen, Ridder?
otho.
My gewroken! Uw zoon heeft Machteld onteerd. (af.)
margaretha.
Ik vreesde het! onzinnige die ik was, Machteld met Willem alleen te doen zyn! (Zy valt op het lichaem.)
| |
Zesde tooneel.
Het Tooneel vertoont eene slaepkamer: van achter eene alkoof, regts eene tafel waerop Willem's zwaerd, links eene rustbank waerboven een troon met gordynen. Willem van Dampierre ligt op de rustbank te slapen.
OTHO, WILLEM.
otho.
Ik durve nauwelyks voortgaen.... nogtans was ik zoo beraden toen ik Machteld verliet... Het oploopen van een trap, het doorgaen van een gang, heeft my, door de overweging, al myne standvastigheid doen verliezen. | |
[pagina 140]
| |
(Hy zet zyn licht op de tafel en ziet in de alkoof.) Niemand!... ik zie niemand! Het is toch de kamer welke my Zwelin heeft aengewezen. (Hy komt naer voren en ziet Willem.) Daer is hy!... Hy slaept! hy slaept gerust!... hy slaept gerust na dat hy een engel heeft besmet, en ik sidder voor ik myn schelmstuk ga bedryven.... Helaes! kan myn schelmstuk dan met het zyne vergeleken worden? Een mensch zyn leven of zyne eer benemen, welk verschil... zyn leven!....... - Maer zal ik dan zoo misdadig zyn? Mag ik dan geene voldoening hebben?... Ho! my overgeven aen den nooit verslindenden en altyd knagenden worm, die my nu reeds byt, moorden, God! moorden.... Neen, nimmer, nimmer werp ik de hoop myns vaders alzoo in de doemlykste schande! ik vlugt liever de gelegenheid. (Hy wil zyn licht van tafel nemen en ziet het zwaerd van Willem.) Het zwaerd van Willem, het zwaerd waermede hy my voldoening weigerde! - Prachtig maer onteerd wapen, niemand zal u erven, zy erfden misschien de lafheid uws meesters. (Hy breekt het aen stukken.) My voldoening weigeren na my in myne ega onteerd te hebben, en ik zou my niet wreken! Sterf Willem..... ik durve niet.... Zoo ik hem vergiffenis schonk! Zoo ik my wreekte met verachting, en hem het genoegen niet gaf van mynen haet! Machteld heeft toch reeds zoo veel geleden!
willem
droomende.
Ik zweer u, Machteld, graef en vorst te worden; ik | |
[pagina 141]
| |
doem myn gedrag; maer schenk my toch uwe liefde geheel, geheel.... Ik zal aenstonds aen Moeder blyken geven myner verandering.
otho.
Schandelyke huichelaer!
willem
droomende.
De wellust... de wellust, Machteld...........
otho
hem by den arm vattende.
Willem van Dampierre! Willem van Dampierre!
willem.
He wat, wat?
otho.
Sta op..... om te sterven!
willem.
Wie durft zynen Graef ontwaken?... Ik droomde zoo schoon: Ik was op een eiland overvloeijende van vruchten en bloemen gelyk het heilig land: daer lag ik met eene lieve maegd arm in arm gestrengeld onder het geurige loover.
otho.
Zwyg, snoode wellusteling en verwek een berouw!
willem.
He! wie is dat?
otho.
Verwek een berouw, zeg ik u, ik wil niet dat gy soo den dood ingaet.
willem.
Otho van Beekdal!! wat doet gy hier?....
otho.
Herdenk eens haestig uw leven, tel uwe schelm- | |
[pagina 142]
| |
stukken, uwe laegheden en uwe wreedheden eens op, en zeg dan of uwe snoode loopbaen niet lang reeds vervuld is.
willem.
Wat is dat, wat is dat?
otho.
Ik zeg u, dat gy gaet sterven, maer denk eerst aen God!
willem.
Sterven, Ridder, sterven! waerom?
otho.
Hebt gy dan myne Machteld niet onteerd?
willem.
En ge zoudt my om haer vermoorden! wel Ridder, liefdetwisten vereffent men door een tweegevecht.
otho.
Ha! ha! ha! nu een tweegevecht! nu, Willem, dat gy geene uitkomst meer ziet dan de dood, zoudt gy u vernederen met my uw zwaerd te meten?..... - Hoe de dood toch allen hoogmoed breekt! hoe hy door zyne verschyning iedereen tot den staet van mensch kan terugroepen!.. Dunkt u niet, Willem, dat de dood het beste geneesmiddel is voor de opgeblazenheid en de hoovaerdy?
willem.
De dood is verschrikkelyk, te verschrikkelyk, Otho!.... Maer zoudt ge dengene willen dooden wien gy eens lief hadt, wiens leven gy eens reddet?..... | |
[pagina 143]
| |
otho.
En die, om my daer voor te loonen myne ega onteerd, myn geluk verwoest, myne ziel verdoemd heeft! ha!...
willem
wil vlugten.
Hoe ontvlugt ik hem.
otho.
Aen de vlugt is niet te denken; verwek een berouw, een berouw.
willem
op zyne knien.
Genade, genade!
otho.
Zoo... gy vraegt genade aen den Ridder, boven wien gy zoo hoog verheven zyt!
willem.
Genade!
otho.
Zie, ja... zoo ge wilt!....... Maer eerst geef ge my en myne ega onze eer weder, eerst maekt ge myne vrouw weer zuiver! en dan....
willem.
Otho!
otho.
Sterf, wellusteling, sterf verleider! (Hy werpt Willem nevens de rustbank.)
willem.
Hulp, hulp!
otho.
Er is geene hulp meer voor u, sterf! (Hy doorsteekt hem.)
willem.
Ach! | |
[pagina 144]
| |
otho
staet eene poos zyn slachtoffer aen te zien.
God! wat heb ik gedaen! een mensch vermoord, een mensch vermoord...... Zyn bloed roept wraek.... Waer vlugt ik om die stem niet meer te hooren. (Hy loopt de deur uit maer komt angstig weder.) Men vervolgt my alreeds; waer my verborgen?...... in dat ledekant..... daer zal men Willem zoeken, waer, waer?.... Dit gordyn.... (Hy trapt op Willem.) God ik vertrap myn slagtoffer, zyn bloed kleeft aen myne hielen!.. God, God! (Hy verdwynt achter het gordyn van den troon.)
| |
Zevende tooneel.
de vorigen MACHTELD, MARGARETHA.
machteld.
Willem! Willem!... - Hy is dood, mevrouw, hy is dood!
margaretha.
Stil u, Machteld, mogelyk slaept Willem gerust in zyn ledekant; ik vermoed geen moordenaer in Ridder van Beekdal.
machteld.
Otho bedreigt niet vruchteloos, Mevrouw, en wreekt zich.... Willem! Willem!...
margaretha.
Zien wy in de bedstede.
machteld.
Ik durve het gordyn niet openen, hy ligt mogelyk in | |
[pagina 145]
| |
zyn bloed te zwemmen... (Zy opent het gordyn.) Niemand!...
margaretha.
Er is toch geweld gepleegd; de stukken van een zwaerd...
machteld.
o! Wy zyn te laet gekomen. Ik beef, ik sidder, alles doet my yzen... (Willem ontwarende.) Willem, Willem, zyt gy dood?... Zyn hart klopt niet meer, zyn bloed vloeit, zyn adem is weg..... ach! hy is dood! dood!
margaretha.
o! Schrikkelyk schouwspel! Ik, rampzalige Moeder!
machteld.
Voelt gy zyn hart niet kloppen?.... Ja niet waer? zyn adem... o! hy leeft! hy leeft nog!.... Ik zal hem wel genezen: de liefde verzorgt zoo voortreffelyk, niet waer, Willem?.. o! Gy wilt immers niet sterven, vriend? Ik bemin u nog zoo teeder, zoo teeder!... neen, lieve Gravin, hy is niet dood, hy is niet dood!
margaretha.
De hand Gods treft my!
machteld.
Vertroost u, vertroost u, Moeder, ge krygt hem door my weder, zeg ik u.... hy zal niet sterven, mits hy weet dat ik hem nog bemin!.... Help my hem op deze bank plaetsen.
margaretha.
Wat is hy zwaer! | |
[pagina 146]
| |
machteld.
o! Wy rampzaligen, wy kunnen niet, en wy hebben geen volk meêgebragt.
margaretha.
De dood verzwaert het lichaem... myn zoon is dood!
machteld.
Hulp! hulp! wie komt ons ter hulp?
otho.
Zyn zy alleen?... Ik, ik zal u helpen. (Hy plaetst het lichaem op de bank.)
machteld
zich op het lichaem werpende.
Willem! Willem!
margaretha.
De moordenaer van myn zoon!
otho.
Ja, maer spring met zulken afkeer niet terug; gy zyt zyne medepligtige.
margaretha.
Ridder!
otho.
Erkent gy dien dolk?
margaretha.
Ach!.... van wien hebt gy dien dolk?
otho.
Van Margaretha van Constantinopelen.
margaretha.
De wever! de wever! Ik wilde den dood van myn ander kind... Rampzalige, hoe hebt ge my getroffen! | |
[pagina 147]
| |
otho.
Ho! bid, bid met my!... Wy zyn monsters, monsters die nimmer op het boek der menschheid aengeteekend stonden, gedrochten die elkander tot schelmstukken aenhitsten! Ho! dat ik u toch van het yselyk ontwerp van den moord uws kinds niet heb afgetrokken.... maer het was myne wraek, myne ellendige wraek!
machteld.
Uwe wraek is te wreed, Otho. Ik was pligtig, schandelyk pligtig, maer word, helaes! te wreed gestraft. Willem werd voor my vermoord!
otho.
Vermoord!
margaretha.
Och! Willem, arme Willem, werdt gy aen Vlaenderen teruggeschonken!
otho.
Aen Vlaenderen - Ho! Mevrouw, gy wenscht nog dat het de andere ware: niets fo tert u, dan dat het Willem is die sterft!
margaretha.
Ridder!
otho.
Ik lees zoo diep in uw hart, rampzalige, die my moorden leerdet. Ho! ik ben ook misdadig..... in myn hart woelt er iets verschrikkelyks.... moordenaer, ellendige moordenaer!
machteld.
Neen, Otho, gy zyt geen moordenaer... Willem leeft... | |
[pagina 148]
| |
hy leeft, zeg ik u.... Gravin, voel met uwe moederhand, voelt gy, Otho... ik bedrieg my toch niet, straks klopte zyn hart zoo flauw, zyn adem was weg, hy scheen dood; nu..... voel, voel.... verzeker my.... o! hy leeft, hy leeft! Myne zorgen hebben hem tot het leven teruggebragt. (Op hare knien vallende.) Gedankt zy God! vooraleer hy sterve, zal Willem berouw kunnen hebben over zyne misdaden!
otho.
Is het waer, leeft hy?... Ha! dan ben ik geen moordenaer!
margaretha.
Myn zoon leeft!
machteld.
Hy zucht.....
willem.
Ach!...
machteld.
Hy leeft!
willem.
Wie roept myne ziel in haer lichaem weder?........
machteld.
Wy hebben hem gered! wy hebben hem gered!
willem
ylende.
o! Wat was het daer yselyk waer myne ziel was..... Gansch myn levensloop zweefde voor myne oogen.... ik zag.... verwydert u, verwydert u, engelen die ik in het slyk nedersmeet!.... - Weent, weent toch niet meer over my, bevlekte maegden, weent niet meer over uwen | |
[pagina 149]
| |
verleider! Gy moogt hem niet beklagen, niet meer beminnen!... vervloekt hem!... Weg, weg met die kinderen.... - Bastaerd, bastaerd.... Wat beteekent die naem, welken de menschen spottend op hen werpen... - Moeders, moeders raept de bloemen op welke ik alleen op den weg strooide om vertrapt te worden!
machteld.
Stil u Willem, stil u: Gods goedheid is oneindig.
willem
ylende.
Zyt gy het, Engel der vertroosting...... o! kom in myne armen, kom, Beatrix, myne beminde egâ..... Luister.... vergeef my.... ik heb u verlaten, veel meisjes bedrogen, maer dat is niets, niet waer? mits ik my betere.... Gy zult my immers die bedrogene meisjes wel helpen beschermen en hare kindjes behulpzaem zyn?...
machteld.
Ja, Willem, ja.
willem
ylende.
Ha!... is dat Machteld niet? - Machteld, Machteld... - God, een myner slagtoffers!..... Waer ik vertroosting zocht, vind ik verwyt; de vloek des hemels rust op den lagen vertrapper der deugd!..... Weg, makkers, weg zeg ik u! juicht niet over myne zegepralen... - He! menschen, waerom ziet gy my zoo vriendelyk aen? God juicht den verleider niet toe, hy eischt de onschuld van hem weder!
margaretha.
Willem, lieve Willem, stil u toch! uwe Moeder is | |
[pagina 150]
| |
hier, kan zy u geene hulp bieden, doet hare stem geen goed aen uw hart?
willem
ylende.
He! he!... is Moeder hier?...... die kindermoordster, zy wilde mynen broeder vermoorden om hare schande uit te wisschen.... Ha! en zy dan welke ik vallen deed... - Schande.... zelfsmoord.... kindermoord!.... (Hy valt afgemat neder.)
| |
Achtste tooneel
de vorigen, JAN.
jan
haestig opkomende.
Willem, Willem!... Zal ik hem dannergens vinden om hem te redden. God! het is te laet! (Op zyne knien.) Broeder, beminde broeder, herleef! spaer my een schelmstuk dat een leven boetens niet zou kunnen uitwisschen!... - Hy is dood!....
willem.
Hoorde ik de stem myns Broeders niet?
jan.
Ja, Willem, ja, ik ben het, ik, uw Broeder, o leef, leef, Willem!
willem.
Wat verheugt het my u hier te hebben; aen uw deugdzaem hart vind ik een oogenblik rust. | |
[pagina 151]
| |
jan.
Gy zult leven niet waer, beminde Broeder? gy hebt immers den wil om te leven, en dan wykt de dood.
willem.
Neen, Jan, leven kan ik niet meer... God in zyne barmhartigheid schenkt my alleenlyk krachten genoeg om u vergiffenis te vragen... o! Ik was een booswicht, ik beleedigde u, ik wilde u uw erfdeel onttrekken.... maer schenk my vergiffenis!....
jan.
Denken wy daer niet meer aen, alles is vergeten in deze omhelzing. Maer sterf toch niet! Broeder spaer my het yselyk bestaen, dat uw dood my maken zou.... Ho! de mensch, met zyn magtigen wil, is immers bestand tegen den laffen dood, die hem niet dan ter sluips aentasten durft?.... Willem heb medelyden, sterf toch niet!
willem.
Nu sterven, Jan, is my zaligheid. Nu gevoel ik berouw, en met het leven kwam mogelyk myne wellust, myne verleidingszucht en lafheid terug.... Myn dood geeft u Vlaenderen; beheersch het met uwe kunde en grootmoedigheid; maek uw volk gelukkig.
jan.
o! Ja, Broeder; maer zoo gy in uw leven my het besturen laet, dan zal de yselyke herinnering uws doods | |
[pagina 152]
| |
my niet affolteren... Ik ben het die u heb laten vermoorden!
willem.
Ik schenk u vergiffenis, Broeder, denk daer niet meer aen..... Vaerwel.......... (Eensklaps in yling opschietend.) Ik ben nog niet dood! het bloed vloeit nog levendig door myne aderen! ik wil niet sterven....
allen
verschrikt.
Willem!
willem
ylende.
Hoort gy die yzingwekkende stem niet, die roept: Gy vermetele sterveling, gy vergeeft den broedermoord, ik niet.....
jan.
Vergiffenis, vergiffenis, o God!
margaretha.
De vloek rust op u gelyk op Kaïn.
otho.
Hy was het niet Gravin, hy was het niet, maer ik..... Willem, Willem, hier is uw moordenaer....
machteld.
o God! o God!
willem
ylende.
Vlaenderen wordt door den oorlog verscheurd.... het wordt gemest met het bloed zyner bewooners....
jan.
Willem, wat zegt gy? | |
[pagina 153]
| |
willem
ylende.
Toe maer! Hertog van Anjou, ruk voort in Henegouwen..... verwoest de steden, vermoor de inwooners, vermoor... Ha! ha! ha! de fransche wapens wapperen op de torens der kasteelen....
jan.
Verbidding, verbidding!
willem
ylende.
Zoo, Margaretha! zoo, Moeder, gy verkoopt het land aen d'Anjou! - ja, verkoop het zeg ik u, verkoop het; Jan laet my vermoorden om Vlaenderen - dat Vlaenderen er om lyde.... Hoort gy den grooten Wraeknemer, zwarte Margriet?... zwarte Margriet.... Papenboelin....
margaretha.
o God!
jan.
Moeder, Moeder hoort gy het?
margaretha.
Ik schenk u vrede Jan, eeuwige vrede!
willem
ylende.
Papenboelin! papenboelin!... - De Vlamingen roepen papenboelin, zwarte Margriet! - Zy zal u wel verkoopen aen de Franschen, roept maer, roept maer!... En wat zult gy roepen tegen degene die ik onteerde?... - Spot, lacht maer met het gevallen meisje, zy zal haer kind wel vermoorden, zy zal haer kind wel ver- | |
[pagina 154]
| |
moorden!.... ha! ha! ha! vrolyk Vlaenderen.... ha! ha! ha! de Franschen! de Franschen!
jan.
Genade, genade voor Vlaenderen!
willem
ylende.
Broedermoorder! Broedermoorder!... - Het land draegt de kastyding die de vorsten vervolgt!... Hoort gy de stem van den grooten Wraeknemer niet?
otho.
Ho! dan genade voor Vlaenderen! Smeek haer den hemel af, Willem. Dat heel de vloek der misdaed op my nedervalle! Ik, ik alleen ben de moordenaer, ik deed de zuivere deugd van Jan bezwyken!
willem
ylende.
Ha! ha! ha! Jan wil vorst zyn! hy wil vorst zyn, en hy aenhoorde eene wraekgierige slang!.... ha! ha! ha! Waer is uw geweten, uw eigen geweten, zyne deugd?... Broedermoorder!....
otho.
Ho! God, hoe kryg ik dan vergeving myner misdaed? myne misdaed die heel Vlaenderen verwoest, en den edelaertigsten man met lyden overlaedt!
willem
ylende.
Wild dier dat menschen verslindt, maek u van de wereld, maek u van de wereld, en bid God!... De vorst draegt uw pak... ha! ha! ha! de minyverige moordenaer | |
[pagina 155]
| |
meent dat er eene heele natie noodig is om zyn ellendig gruwelstuk te boeten, ha! ha! ha!.... Dat is voor de vorsten ellendeling, maek u van de wereld, zeg ik u!
jan.
Is er dan geene genade voor my, geene genade voor Vlaenderen?
willem
ylende.
Hoort gy de stemme van den grooten Wraeknemer niet? Ha! ha! Jan, sterf, sterf jong, teer uit van verdriet! - Broeder, Broeder, de Franschen, de Franschen, de Franschen zyn daer!... Het onheil van Vlaenderen verscheure u het hart: dat zy de straf des broedermoords! (Het geweld waermede hy deze woorden uitspreekt vernietigt zyne krachten; hy valt achterover.)
jan
op zyne knien vallende.
Ho! Rombaut heeft het gezeid: schelmstukken redden het vaderland nooit!
machteld.
Dood! (Zy valt op Willem.)
EINDE.
|
|