Tvoyage van Mher Joos van Ghistele

[p. 324]

(VII, 2)

[C]ommende dus an dese voorseyde riviere, zo en vonden zij gheene brugghe, maer scepen daer toe gheordonneert, ende recht over zijnde, zo comt (315v) men ter steden van Albier, dat eene uutnemende stercke plaetse es, zeer vaste bemuert, maer de souldaen die onthoudtse den coninc van Perssen met fortsen zeer nauwe ghewacht, mids der oorloghen wesende tusschen den tween voorseyden coninghen, vander welker de voorseyde stede ende noch eene andere, ghenaemt Auroucchalla, voren ghenomt, cause zijn. Item dese stede van Albier staet in eene steenrootse, uutpulende met eenen sceerppen cante recht als eenen houc van eenen huuse; over beede de zijden onder ande steile steenrootse zo loopt de voorseyde riviere, ende boven up dupperste ter rivieren waert staet een casteel zo steerc ghefortifiert, dadt niet moghelic en ware met fortsen te nemene. Over de zijde ten lande waert es eene dweerse groote plecke uuter rootsen ghehauden, daer de huusen vander steden in staen, ende boven ten lande waert zo eist al ghemaect trapwijs, elken trappe zo breet dat daer een recke van huusen in staet ende datter noch eene breede strate blijft voor de huusen, groot ghenouch omme in te rijdene ende te gane, ende boven ande planure ten velde waert uppe es de zelve stede grootelic ende steerckelic bemuert, zo dadt inder waerheit de steercste es diemen dijncken mach, nochtans dien nietjeghenstaende de coninc van Perssen heefse dicwilt ghewonnen, verberrent ende ghedestrueert, maer tcasteel en heeft hij noynt connen ghecrighen. In alle de landen van over tzee en woonen zo quade felle heydenen niet ten kerstenen waert alst daer doen, want zij gheen kerstenen gheluchten en moghen. (316r) Scheedende van Albier, voort rijdende eenen verren wech ghenouch effen, zo comt men toot eenen stedekin, ghenaemt Torraien,¹⁷ al ghedestrueert mids den grooten oorloghen daer omtrent zijnde. Item van daer voort rijdende altijts ghenouch ghelijcken wech, lijdende vele aermer doorpkins ende ghedestrueerde plecken, zo comt men teender grooter stede die plocht ghenaemt te zijne Hur Caldeorum,¹⁸ nu gheheeten Hur Casdin, binnen zeere vervallen ende qualic bewoont, maer de mueren staen noch ten velen plaetsen in wesene, ende recht binnen der poorten zijn vele tomben ende sepultueren over beede zijden vander straten van ouden tijden daer ghestaen hebbende. Daer leden, wat ter steden waert in ter slincker hand, zo staet een schoon chaen, dats eene groote herbeerghe ghelijc daer vooren af ghesproken es, daer de passanten inne logieren. In dese zelve stede woonen zeere vele kerstenen. Daer leden, noch wat ter steden waert in ooc ter slincker hand, staet een schoon chaen om logieren, daer zeere vele kerstenen Armenen woonen maer lettel andere, hebbende daer noch van ouden tijden vele scoonder keercken. Daer duere loopt een cleen rivierkin,¹⁹ dwelcke omtrent drie dachvaerden van daer valt inde riviere van Eufrates. Item ter zelver stede plocht in ouden tijden te woonene Thare, de vader van Abraham, die daer drie cnapelicke kinderen creech, te wetene Abraham, Nachor ende Aram, welke Abraham daer te huwelicke nam Sara zijn huusvrauwe, ende wart ooc daer gheaccuseert, dat (316v) hij tvier dwelc te diere tijt dafgod van dien lande was, niet anbeden en wilde, waer omme hij daer in gheworpen wart, maer Onse Lieve Heere mids zijnen vromen ghelove verlostene, zoot blijct in Genesis int vijftienste capit-

17 Een niet op de kaarten terug te vinden plaats.

18 Dat Van Ghistele meende het oude Ur der Chaldaeën te zijn binnengekomen, is niet zo vreemd: Nemroth, de heerser over Ur of Orchoë, werd immers wel beschouwd als de stichter van Edessa, de stad die in de oudheid Orrhoë heette. Welke stad Van Ghistele in werkelijkheid is binnengekomen, is niet met zekerheid te zeggen. Gelet op de plaatsbepaling die hij geeft (drie dagreizen van Aleppo; zuidwestelijk van Edessa; twee dagreizen van Harrân) is het wellicht Sürüc (Serûg) geweest.

19 De Cermelek.

[p. 325]

tele, om twelke hij van daer vertrac ende quam woonen te Aram, alzomen daer af ooc leest in Genesis int xi^e ende int xii^e capittele.²⁰ Item up twee milen naer der zelver stede ter rechter hand zomen naer Tauris reist, zo spruudt de maniere van eender steenrootsen, niet breet noch hooghe, haer streckende tooter rivieren van Eufrates toe, al vul van cleenen cellekins, zeer properlic uuter rootsen ghehouden, daer inne zomen seit plaghen te woonene diverssche gheestelicke persoonen in grooten ghetale, levende in grooter penitencien, maer staen nu ter tijt al wouste ende ydel. Item dese voorseyde stede staet omtrent drie dachvaerden van Alapen, ende van daer naer der stad van Tauris zijn vele diverssche weghen, de welcke men alle reysen mach, ende datte naer de gheleghenthede vanden gheselscepen. Ooc zo ghebueret wel, dat de carevanen altemet reysen duer diverssche weghen, omme te scuwen duploopinghen vanden malandrinen, daer ghenaemt overblijf der Tartaren, dwelc alte quade valssche bouven zijn, ghenouch ghelijckende den Arabianen, ende over een argher, den cooplieden zeere vele verdriets doende daer zijs machtich zijn; dat volc houdt hem inde ghebeerchten van Armenien ende Jorjanien. Reysen ooc de voorseyde carevanen meer bij nachte dan bij daghe (317r), want waert dat zij bij daghe reisden, de beesten zouden moeten bij nachte haer pasture ende voetsel halen, ende dan quaet om wachten zijn mids der donckerhede, waer bij zij lichtelic van dien ghebouften daer up wachtende ghestolen zouden werden, twelcke zij qualic bij daghe zo aest ghedoen connen. Dus rusten ghemeenlic de zelve carevanen - dat zijn gheselscepen - bij daghe, latende de beesten weeden, ende reysen bij nachte zo voorseit es.

20 Waarschijnlijk ontleend aan Nicolaus van Lyra in diens glosse op Gen. 11:28 en in diens additio I.