Historie van den heer Willem Leevend. Deel 1

[p. *1r]

Voorreden.

Weinige schriften worden door jonge lieden met zo veel drifts gezogt en doorloopen, dan zulke, die de gevoeligheid opwekken. Hy, die alleen vervrolykt, is zo zeer hunne gunsteling niet, dan hy, die traanen doet storten. Veel over de oorzaak van dit zo zeldzaam verschynzel in jonge lieden te schryven, is thans myn oogmerk niet. Zy, voor wie ik dit schryven zoude, zullen oogenschynelyk deeze Voorreden niet inzien, - naauwlyks opensnyden, om toch ten eersten de Historie van Willem Leevend zelf te gaan doorvliegen; en andren behoef ik die oorzaak niet aan te wyzen: zy denken zelf, of - neemen geen belang in Methafisische droomen.

Mogten maar zulke schryvers, die menschenkennis hebben en schilderende schryven kunnen, die bekwaamheeden aanleggen ten nutte van jonge Leezers! Mogten zy de gevoeligheid niet tot zedelyke ziekte doen ontaarten! maar begrypen, dat zeer veele sentimenteele Boeken, hoe zedig - hoe onberispelyk anders, veele jonge lieden hoogst nadeelig worden, en hun de geschiktheid gee-

[p. *1v]

ven tot die nuttelooze zwaargeestigheid, die het levensvuur en de werkzaamheid der ziel, te gelyk met haare kragt, ondermynen. Men versta my wél! Ik stel geene onvergelykelyke clarissa, - dat meesterstuk van een groot man - op de lyst van schadelyke Boeken. De traanen, die men stort over haare rampen, verzwakken ons niet; nooit voelt men zo zeer het vermogen der deugd, dan in haare zegepraal. Nooit zien wy met zulk eene bitterheid op nyd, afgunst, mislukte liefde, trotschheid, en helsche booze aanslagen, dan wanneer de vaste hand van Richardson die aftekent. Wie voelt geene liefde, geenen eerbied voor de braave Vrouw Norton; wie wenscht niet eene Vriendin te hebben als de edelaartige, getrouwe, wel eens wat stoute, Mis Howe? Maar over dit onderwerp hebben wy ons in het werk zelf genoeg uitgelaaten: mooglyk gist men niet ten onrechte, dat ééne der hoofdbedoelingen deezes Werks daar niet verre afwykt.

Onze sara burgerhart is met zo veel vermaak door een groot getal lieden van allen rang, jaaren, begrippen, en standen ontfangen, dat het ons heeft aangemoedigd, om nog één werk van dien aart uitte-

[p. *2r]

geeven. Wy kunnen onze Leezers verzekeren, dat wy niets verzuimd hebben om de goedkeuring onzer beste Landgenooten weg te dragen: dat wy zo wel het vervrolykende als het stichtende hebben in 't oog gehouden: dat wy de contrasteerende karakters niet hebben vergeeten; en eindelyk dat wy, ja, onze origineelen in de samenleeving vonden, doch niemand in het byzonder schilderen. Men maake des, zo niet voor eigen rekening, en dan zyn wy er af, vergelykingen zo wel ten voor- als ten nadeele. Men zoeke geen byzondere sleutels. Men verzinne geene toespeelingen op gevallen, ons mooglyk niet eens bekend. Doet men dit al? wy zullen het ons met eenen la Bruijere getroosten moeten; doch nogmaal, dit is voor rekening dier menschen, die daar hun werk van maaken. Onder zo veele afbeeldzels kan het niet wel, of men zal, immers indien de kring van verkeering niet te klein is, zeer ligtelyk een gelaat, eene denkwyze, eene manier van zeggen ontmoeten, zeer overeenkomende met eenigen, die men kent. Dit moet wel zo zyn, om dat wy geen étres de Raison, maar menschen, en zo wy gelooven, Nederlanders geschilderd hebben. Het zal ons echter on-

[p. *2v]

gemeen aangenaam zyn, indien men in waarheid meent, eenen Professor Maatig, eene Mevrouw Helder, eenen Dominé Veldenaar gevonden te hebben, dan wel zulke karakters, die minder schoon, minder verdienstlyk zyn.

Wy hoopen nogmaal de goedkeuring onzer Landgenooten weg te dragen; dat ons allerbest blyken zal uit een debiet gelyk aan dat onzer sara burgerhart; ons hoofdoogmerk blyft altoos, Leerzaamheid en Vrelykheid.

lommerlust, in de Beverwyk.

mdcclxxxiv.