Economische liedjes

[p. 204]

Zang.

Wys: Het best op aarde is een gerust gemoed.

Cloe, Dirce.

 

cloë.

Wys: Belle Brune qui j'adore!

Dirce, zing nog eens het Liedje

Dat gy gistren zongt, toen wy

Met u in dat Boschje zaten:

Hoe beviel dat zangstuk my!

Zing! ik zal accompagneeren

Op uw keurigen Guitar;

Geef my uw Muziekboek, wiltge;

Op dat ik u niet verwar'.

[p. 205]

 

dirce.

 

O Zeer gaarne, lieve Cloë,

 

Wil ik uwen wensch voldoen;

 

Ja, het wysje is niet onaartig,

 

Schoon van ouwerwets fatsoen;

 

't Is: ‘Het best op aard’. Kent gy't niet?

 

Zie dan deez Muziek maar in.

 

Bladzyd agttien... ja dit is het.

 

Volg my, Cloë, ik begin.

 

zang.

 

Gelukkig zyn, dit is en blyft ô Mensch

 

Uw eenig doel, uw vastbepaalden wensch;

 

Die wensch is goed: hy is ons ingegeeven

 

Door Hem, die ons den adem gaf, en 't leven;

 

Gelukkig zyn, is onzen wensch ook waard.

 

Dus vormt men zich een'hemel van deeze aard.

[p. 206]

 

Hy die ons kent verwondert zich ook niet

 

Dat hy in ons die sterke dryfveêr ziet;

 

Waar door wy smart, en leed, en kwelling vlugten,

 

Reikhalzend naar des voorspoeds schoone vruchten,

 

Ten minsten schoon, in uiterlyken schyn:

 

Ervaarnis leert, elk wil gelukkig zyn.

 

 

 

Beschouw een kind, zo dra het werkzaam wordt,

 

Het toont die zucht die nooit in ons verdort;

 

Beschouw de jeugd op 't groots Tooneel getreden;

 

Beschouw den man: geen onderscheid in zeden

 

In staat, in sex, in denkwyze of in aart

 

Maakt dat zich elk niet voor 't geluk verklaart.

 

 

 

Niet zelden wordt de gantsche levenstyd

 

Aan 't onderzoek van deezen schat gewydt.

 

Wy treden, ja, op zeer verscheiden paden;

 

Deez kiest het geen een ander zal versmaden;

 

Men vormt zich van 't geen hoogst begeerlyk is,

 

Al naar men denkt, een schoone Beeltenis.

[p. 207]

 

Hy die voor't beeld des Hoogmoeds nederknielt;

 

Hem die de lust tot Wetenschap bezielt;

 

Hy die het zwaard, tot menschenmoord geslepen,

 

In Staatszuchtsdienst, verwoed heeft opgegrepen;

 

Hy die het vaan der stille vreede plant;

 

Hy die de rust jaagt uit zyn Vaderland:

 

 

 

Hy die het geld alleen om 't geld bemint;

 

Hem dien de drift zyn ziels gezicht verblindt,

 

Die wellust volgt in 't heftigst van zyn jaaren;

 

De zeeman die aan de ongetrouwe baaren

 

Zyn grootsten schat, zyn leven, toebetrouwt;

 

Hy die verwoest, en hy die steden; bouwt:

 

 

 

Hy die zyn geest der kunstrei heeft gewydt;

 

Hy die het land met spaade en ploeg dóórsnydt;

 

Hy die den zin der Burgerlyke wetten

 

Voor 't algemeen in 't helderst licht wil zetten;

 

Hy die dat licht benevelt, die het kwaad

 

Verdedigt, uit een schandlyke eigenbaat;

[p. 208]

 

Zy jaagen toch naar één en 't zelfde doel.

 

Hy die de Rust verkiest voor 't Stads gewoel;

 

Hem die de rust ten sterksten kan mishagen,

 

En in 't gewoel verkwist zyn beste dagen;

 

Hy die ten Hoove in pracht en luister leeft;

 

En hy die zich in eene Cel begeeft:

 

 

 

Hy die alleen, (ô schand!) zich zelf bemint;

 

Hy die zyn ziel aan zynes vriends verbindt;

 

Hy, die misleidt door onbetaamlykheden,

 

Een schandvlek is in 't ryk der eedle zeden;

 

Hy die der deugd eerbiedig hulde doet,

 

Die haar bemint in voor- en tegenspoed:

 

 

 

Gelukkig zyn, dit spoort hen allen aan.

 

De Dichter streeft hierom naar lauwerblaên;

 

De Wysgeer spilt hierom zyn levenskragten,

 

Sterft veeltyds vroeg, verteert door zyn' gedagten.

 

Gelukkig zyn, is 't wit waarop hy schiet,

 

Ligtzinnigheid, dien gy uw gunstling hiet.

[p. 209]

 

Aan wien van hen valt dit geluk ten deel?

 

Wie ziet zich in 't bezit van dit juweel?

 

Wat zegt ons hart? Ons hart zal nimmer liegen.

 

't Vernuft, ô ja, kast meermaal ons bedriegen;

 

't Verbindt zig met den dierelyken smaak:

 

Verwerpen wy zyn vonnis in dees zaak.

 

 

 

Wat zegt ons hart? ‘Die zich verslaaft aan schyn,

 

Zich zelf niet kent, kan nooit gelukkig zyn.

 

Pligt en Geluk zyn naauw aan een verbonden;

 

't Wordt nergens dan in 't ryk der Deugd gevonden

 

ô, Zoek het in 't gewest der Dwaasheid niet;

 

'tIs slegts zyn' schimm' die gy daar hupp'len ziet.

 

 

 

Geen Roem, geen Rang, geen staat, geen overvloed

 

Geeft waar geluk aan 't welgestelt gemoed.

 

Hoe hoog door 't Lot een stervling zy gezeten,

 

Het doet hem die behoefte niet vergeeten,

 

Waar door zyn' ziel ontroert wordt en ontrust.

 

Gelukkig zyn: dit is, dit blyft zyn lust.

[p. 210]

 

Ontvloog misschien die hemeltelg deze aard'?

 

En was de mensch zyn byzyn gantsch onwaard'?

 

Zoek dan niet meer; vergeefsch is al uw poogen;

 

Verstoot de Hoop: de Hoop heeft u bedrogen;

 

Getroost u dan uw ongevallig lot,

 

U opgelegt door een geduchten God.

 

 

 

o Sterfling! dus, dus spreekt Zwaarmoedigheid;

 

Ontvlugt haar! waak! dat zy u niet verleid'

 

Tot nuttelooze of schandelyke daaden.

 

Hoe vaak heeft zy de Eenvoudigheid verraaden,

 

En overschreeuwt het edele verstand!

 

De ondankbaarheid treedt morrend aan haar hand.

 

 

 

De Alwyze is ook algoed: die schept, bemint.

 

Hem dien ge aanbidt is uwe beste vrind,

 

Uw Vader, die u kroont met zegeningen,

 

Schoon hy u stelde in onderscheiden kringen.

 

Deze aarde is nog een juichend Paradys

 

Voor hem die braaf, die deugdzaam is en wys.

[p. 211]

 

Doorzoek veelmeer waar uit het alles vloeit,

 

Waar door uw ziel bedroeftwordt, en vermoeit;

 

Hier is de bron: Gy zyt van God geweken,

 

En oogst de vrugt van haatlyke gebreken.

 

Zo gy, ô mensch, niet wierdt misleidt door schyt

 

Ook op deze Aard zoudt gy gelukkig zyn.

 

 

 

Is 't wonder dat u 't waar Geluk ontvliedt,

 

Daar gy u door 't zielknagende verdriet,

 

Door bleeke zorg, lafhartig laat vervoeren?

 

Door booze nyd, door wellust laat ontroeren?

 

Daar gy die drift, die els een dwingland woedt,

 

Het offer zwaait, en schandlyk hulde doet?

 

 

 

Ontketen u, veragt hunn' dwinglandy;

 

Vertrap hunn' wet; hervat uw' moed; wees vry.

 

Denk tot wat rang gy hier reeds zyt verheven.

 

Hy laat zich door zyn drist de wet niet geeven

 

Die voor de deugd zich ongeveinst verklaart,

 

Die wandelt aan zyn groote roeping waard'.

[p. 212]

 

Herstel de Rede op haaren eigen troon.

 

Dan geeft ze aan al wat gy verricht den toon,

 

De eenstemmigheid aan alle uwe gedagten;

 

Dan leert zy u het kleine weinig agten,

 

Terwyl gy 't wyze en 't groote hoog waardeert,

 

De beuz'lary der waereld niet begeert.

 

 

 

De Godsdienst biedt u zynen bystand aan;

 

Het heir der drift kan hem niet wederstaan.

 

Dat wreevlig heir ligtvoor hem neêrgeboogen;

 

Het zwicht, en vlugt voor zyn geducht vermogen.

 

Hy is de vriend van 't welgeleidt verstand;

 

Erken in hem Gods grooten afgezant.

 

 

 

Geef my gehoor; ik ben 't, uw hart, dat spreekt.

 

Zo gy uw' God om schuldvergeving smeekt,

 

Zo u 't Berouw herbrengt van uwe wegen,

 

Zo ge inderdaad oprechtlyk zyt genegen,

 

Het pad te gaan van Gods getuigenis,

 

Dan ondervindt ge hoe goed uw Schepper is.

[p. 213]

 

't Verloren goed, indien gy 't ooit bezat!

 

Het waar geluk, die dierbre hemel schat

 

Kunt gy ook hier, op aarde alreeds genieten.

 

Die bron, die door alle eeuwigheid zal vlieten,

 

Ontspringt op aard; in weerwil van al 't geen

 

Waardoorge, ô mensch, gedreigt wordrt of bestreên.

 

 

 

Geen drift, geen lust kan zynen oorsprong zyn;

 

De zedelyke smaak is veel te fyn.

 

Naar 's Hemels wil in zyne gunst te leeven,

 

Steeds poogend naar volmaaktheid op te streeven,

 

Terwyl de geest een schat van kennis gaêrt,

 

En 't aangenaame aan 't geen dat nut is paart,

 

 

 

Dit is geluk. Dit is 't begeerlyk goed;

 

Dit schenkt diekalmte aan't Godgewydt gemoed,

 

Door lust noch drift, door smart noch ramp te stooren.

 

Dat heil, ô mensch, is u reeds hier beschooren.

 

Kniel voor dien God, zo wys, zo goed, zo groot.

 

Nog grooter heil wagt op u, na uw' dood’.