Verzameld journalistiek werk. Deel 15. Nieuwe Rotterdamsche Courant november 1926 - januari 1929. Met enkele aanvullingen 1906, 1910

[p. 580]

Prins Hendrik te Brussel

Kwart over twee heeft een koninklijke auto onder groote livrei Prins Hendrik en jhr. Van Suchtelen naar het Hollandsch paviljoen gebracht, waar hij door den commissaris-generaal, jhr. Van Asch van Wijck, en diens secretaris, baron De Vos van Steenwijck, ontvangen werd, waaromheen zich de voorzitters der onderscheiden groepen en een paar heeren van het Hollandsche gezantschap, o.a. jhr. Melvill van Carnbee, bevonden. De gezant zelf is, meen ik, eerst later aangekomen.

Een gezellige bijeenkomst, zonder veel omslag, gemoedelijk zelfs, en waar alle pralerij uitgesloten was. De Prins zelf met hooge zij en overjas, die hem wat vreemd staan, - men wordt de gewoonte van het uniform gewaar. Ook bij hem niet de minste ‘morgue’, eerder een overdreven bescheidenheid, een beminnelijke bedeesdheid haast, die inneemt en geruststelt.

Onmiddellijk begint het bezoek. Men neemt links. Mr. Van Deventer toont de koloniën, eerst het administratieve deel ervan, dat den Prins werkelijk boeit, al is hij schaarsch in woorden.

Daarna de inlandsche kunstnijverheid, waarbij architect Eduard Cuypers den hoogen gast het batikprocédé verklaart. Z.K.H. luistert vriendelijk toe, toont verder belangstelling voor de foto's, door een inlandsch hoofd gemaakt, bewondert snijwerk en stoffen. Jammer dat de arbeidende Javanen reeds vertrokken zijn; het ware een mooie vlek kleur geweest in den somberen stoet van zwarte jassen.

Na de koloniën komen de Hollandsche nijverheden. Eerst de groote olieslagerijen van Delft, waar men tegenwoordig gratis een lekker kreeftenslaatje gebruiken kan. De Prins heeft echter

[p. 581]

geen honger, gaat verder door, bezoekt zeer minutieus de mijnontginning in Limburg, zooals ze hier wordt voorgesteld. Daarna zijn Lips' brandkasten aan de beurt. Prins Hendrik is blijkbaar met het product goed bekend, feliciteert en gaat verder. Veel belangstelling wijdt hij aan de mooie houtsoorten, die worden getoond, laat zich daarna door de klein-metaal-nijverheid geleiden en vindt een goeden glimlach bij het binnentreden van de afdeeling kaas en boter. Een verkoopster biedt hem een beschuitje met ontbijtkaas aan, de glimlach wordt breeder, Prins Hendrik vindt het werkelijk lekker, en nu ziet men dit schouwspel: al de officieele heeren willen ook graag een beschuitje met kaas. Het vaderlandsche product wordt met wijding genoten, en slechts jhr. Van der Staal van Piershil weigert, hij is voor het nuttigen van vette Goudsche zoo maar uit de hand te zeer een Brusselaar geworden, een zeer gezien Brusselaar.

Nu gaat het over landbouwstatistieken, veestapel, groententeelt, veeartsenij en vischvangst. Het mooie aquarium met de prachtige karpers loopt Prins Hendrik zoo maar voorbij - naar de groote melkinrichting, die lang zijn belangstelling gaande houdt. Hij stelt vragen, verwondert zich over de techniek, stelt belang in de uitbreiding, wijdt daarna eenige aandacht aan de bosch- en heidebouw en gaat daarna tusschen een dubbele haag gloeiende Philips-lampen naar de talrijke scheepsmodellen.

Zijn schuchterheid, die misschien maar schijn was, heeft hem thans geheel verlaten; hij doet losser, een glimlach verlicht nu en dan zijn gelaat, bij een woord of een verklaring van een groepsvoorzitter, hij is familiarer geworden.

Lang houdt hij hier stil, onderzoekt met kennersoog de onderscheiden modellen, ziet er zeer tevreden uit.

Voorbij de steamer-reductie der Holland-Amerikalijn gaat hij nu naar het uitmuntend ingerichte informatie-bureau, bestuurd

[p. 582]

door den heer Bles. Hij wandelt tusschen de treffend opgestelde stands, die wijzen op invoer en uitvoer der onderscheiden waren, en neemt gaarne de verklarende brochures hieromtrent aan, die onder een oranje-lintje in zijn auto worden gebracht.

Nu begint het bezoek aan de eerste verdieping. Levensverzekeringen, sociale organisatie, spaarbanken, enz., arbeidssteun, vinden in Z.K.H. een goed voorbereid bezoeker: hij leest de statistieken, vergelijkt, knikt voldaan en bemoedigend. Ook voor de afdeeling vrouwenarbeid heeft hij een belangstellend woord.

Ondertusschen kijkt hij lang en als het ware verlangend door de ramen naar den Hollandschen tuin, naar het Duitsche paleis, naar de onderscheiden paviljoenen. Zal hij dit alles kunnen bezoeken? Al reist hij incognito, hem dreigt diner op diner.

Met dankbare tevredenheid neemt hij nu een sigaar aan van ‘De Huifkar’, neemt voor het eerst zijn hoed af, om de verkoopster te danken en gaat opsteken. Als hij zich bedenkt en aan jhr. Van Asch van Wijck vraagt: ‘Mag het?’

‘Ja, ziet u...’ - antwoordt de commissaris-generaal.

Prins Hendrik heeft onmiddellijk begrepen, lacht gul, steekt de sigaar in zijn zak. ‘Het zal voor straks zijn’, zegt hij.

Langs de geurende lederafdeeling gaat hij nu naar de tweede etage, met de prachtige tentoonstelling van tucht- en opvoedwezen. Wordt het onderwerp weinig verkwikkelijk gevonden? Weinigen althans volgen den Prins, en tusschen de miniatuur-gebouwtjes, feitelijk gevangenissen, ademt men een ijskelder-atmospheer in. Gelukkig komen de directeurs-generaal Keym en Van der Burgh aangename diversie brengen. Z.K.H., die nu en dan een woord Duitsch heeft gesproken, staat ze te woord in het Fransch, roemt de tentoonstelling hoog, spreekt een woord van rouw over den brand.

[p. 583]

Het bezoek wordt thans langs de chemicaliën, waar Prins Hendrik blijkbaar minder sympathie voor gevoelt, door de afdeeling kunstnijverheid voortgezet, waar de heer Gompertz tot gids dient. Men loopt door de onderscheiden kamers, die den naam van Holland zoo hoog ophouden. De kamer, tentoongesteld door de firma Legrand, is met heerlijke chrysanten versierd. Hier wordt getoefd, het voorname gezelschap gevoelt zich thuis, de verschijning van baron Janssen, elegant en mooi pratend, geeft de Zuidersche noot aan.

En verder maar, want het wordt laat, de potterijen voorbij en de outer van dr. Cuypers. Tapijten en goudsmeewerk noodzaken door hun belangrijkheid tot stilstaan. De Prins is in bewondering voor het werk van Jan Brom en van de firma Begeer, maar de tijd dringt, en Z.K.H. wordt blijkbaar moe: ‘Willen we nu maar teruggaan?’ vraagt hij, en men is wel genoodzaakt, veel ongezien voorbij te loopen. Nog even stilhouden voor de muziekinstrumenten, die dr. Van Leeuwen, medicus en musicus, in zijn vrijen tijd maakt.

Men gaat naar buiten, onder de ovatie van het wachtende volk, het paviljoen van Groot-Nederland binnen, waar Prins Hendrik den heer Van Dishoeck verzekert, goed op de hoogte te zijn van de literatuur. Nog wordt de stand van het Algemeen Nederlandsch Verbond bezien en ook die, van de Javaansche pers, waar vooral de foto's der Nieuw-Guinea-expeditie de aandacht vergen.

En daarna mag Prins Hendrik een kopje thee gaan drinken, dat hij wel heeft verdiend. Het is over vijven. Om zeven uur is er hofdiner. Z.K.H. zal zijn brood niet in ledigheid hebben gegeten.

N.R.C., 18 October 1910.