Verzameld journalistiek werk. Deel 14. Nieuwe Rotterdamsche Courant september 1925 - november 1926

[p. 31]

Aanmoediging van de literatuur

De ingestelde reisbeurzen en jaarlijksche prijs. Vreugde en verwarring. De driejaarlijksche prijzen gehandhaafd.

Ik heb in den loop van de verleden maand herhaald geschreven over de nieuwe, meer doeltreffende wijze, waarop de Belgische minister van Wetenschappen en Kunsten, de heer Kamiel Huysmans, de literatoren van zijn land behulpzaam wil zijn bij hunne voortbrengst, die in dit land met een klein publiek zoo dikwijls door moeilijke toestanden en benarde omstandigheden lastig gemaakt wordt. Ik heb toen gemeld, dat voldoende reisbeurzen en een groote jaarlijksche prijs tot een bedrag van tienduizend francs voor het in den loop van het jaar best-gebleken boek, zoo in het Nederlandsch als in het Fransch, met dat doeleinde zouden beschikbaar worden gesteld.

De afkondiging van deze maatregelen, dezer dagen in de Belgische Staatscourant of ‘Moniteur belge’ verschenen, heeft bij de belanghebbenden bij heel wat vreugde eenige verwarring gesticht. Werden met dezen nieuwen prijs de oude officieele prijzen afgeschaft? Is de bepaling, als zou de houder van een grooten prijs van tienduizend francs tien jaar moeten wachten voor hij weer op dergelijken prijs aanspraak kan maken, ook toepasselijk op de titularissen van vroegere prijzen? De nieuwe prijs zal reeds dit jaar 1925 worden toegekend, naar het heet aan een boek, dat het vorig jaar verscheen; wil dat zeggen: een boek, dat in 1924 is verschenen, of een boek in den loop

[p. 32]

van 1925 uitgegeven en dat einde December van dit jaar zou worden bekroond? Ik ben op inlichtingen uitgegaan en ben bij machte op deze vragen, die door den tekst van het ‘koninklijk besluit’ te wettigen zijn, een antwoord te geven, dat aanwijst, hoe de ministerieele milddadigheid nog grooter is dan men had gedacht.

Het blijkt aldus, dat geen enkele vroegere prijs wordt afgeschaft. De driejaarlijksche staatsprijzen voor literatuur en voor tooneelliteratuur blijven dus behouden in hun bestaanden vorm, althans voorloopig, en de jury tot toekenning ervan zal als voorheen gedeeltelijk door de Koninklijke Vlaamsche Academie worden aangeduid, in tegenstelling met de jury voor den nieuwen prijs, die zonder welke tusschenkomst ook rechtstreeks door den minister wordt aangesteld. Alleen krijgt de oude drie-jaarlijksche staatsprijs een meer solemneel karakter; terwijl de nieuwe prijs gaat naar een bepaald boek en als tegemoetkoming wordt beschouwd, net als de reisbeurzen, zal de driejaarlijksche prijs eerder gelden als de officieele erkenning van een bepaald auteur, en als de bekroning van dezes loopbaan.

De termijnbepaling - een verloop van tien jaar - geldt alleen voor den nieuwen prijs. Zoo kan een dichter, die verleden jaar of vier jaar geleden den grooten staatsprijs won, heel goed dit of een volgend jaar den prijs van tienduizend francs behalen, en de driejaarlijksche prijs, waar hij houder van is, kan hem tevens heel goed voor twee op elkander volgende tijdvakken worden toegekend, zooals een paar jaar voor den oorlog Stijn Streuvels te beurt viel.

De nieuwe prijs zal voor het eerst dit jaar worden

[p. 33]

toegekend aan een boek dat in het jaar 1924 werd uitgegeven. Reeds is de Vlaamsche jury vergaderd en heeft zij hare werkzaamheden aangevat, zoodat wij op spoedige uitkomst mogen hopen. Deze jury bestaat uit de heeren August Vermeylen, René Verdeyen, Jozef Muls, André de Ridder en Firmin van Hecke.

Het blijkt van nu af aan, dat de nieuwe maatregel van minister Huysmans niet alleen blijde beroering, maar ook nieuwen ijver heeft gewekt. Een aantal pennen, die anders aan het verroesten lagen, zijn weer aan het schrijven gegaan. Iedereen, vooral onder de jongeren, koestert de gewettigde hoop, deelachtig te worden in de geboden hulp. Eindelijk gaat een ruimere horizon voor onze schrijvers open: het kan aan onze, zoowel Fransche als Vlaamsche literatuur niet dan ten goede komen.

N.R.C., 24 September 1925.