Verzameld journalistiek werk. Deel 12. Nieuwe Rotterdamsche Courant december 1922 - juli 1924

[p. 100]

Maurice Maeterlinck

Brussel, 20 Januari.

Men meldt ons uit Brussel, dd. 20 Januari:

Er is aan Maurice Maeterlinck iets overkomen, dat hij zeker niet ongebruikt zal laten, wanneer hij weêr eens zal gaan schrijven over den Roem.

Gij weet dat België sedert een paar jaren een eindelijken tegenhanger der Koninklijke Vlaamsche Academie bezit in het vroede lichaam dat heet de ‘Académie royale belge de langue et de littérature françaises’. De eerste leden dezer academie, over dewelke u hier herhaald geschreven werd, zijn aangesteld geworden door den koning zelf, volgens een fijn-bedacht stelsel: om alle willekeur te vermijden en alle verwijt van vooringenomenheid te voorkomen heeft men de literatoren verkozen - ik zwijg van de philologen, - die door een officiëele jury uit de kudde reeds naar voren waren gehaald als bezoldigde laureaten van literaire staatsprijskampen. Het spreekt vanzelf dat onder hen Maurice Maeterlinck was. Maeterlinck heeft voor Princesse Maleine dergelijken prijs smalend afgewezen: naar hij meende waren de menschen, die hem te dien tijde bekroonden, onbevoegd. Later bleken zij het wèl te zijn toen zij een ander stuk van hem weêr met goud kwamen overladen, met welgevallen van den auteur. Het gevolg was, in 1919, dat Maurice Maeterlinck van lieverlede en automatisch Belgisch académicien werd.

Maar Maurice Maeterlinck versmaadt het, académicien te zijn. Er is wel in der tijd spraak geweest van hem voor de oude ‘Académie française’. Doch dan zou Maeterlinck de Fransche naturalisatie hebben moeten aanvragen,

[p. 101]

en - hij heeft het niet gedaan. Niet omdat hij er aan hechtte, Belg te blijven: de oorlog was er nog niet geweest, die hem zou leeren eenige eer en beteekenis aan deze hoedanigheid vast te knoopen; maar waarschijnlijk omdat hij zelfs het voorrecht versmaadde, ‘de l'Académie française’ te wezen; zoodat hij, moraliter, ineens boven Molière en Verlaine kwam te staan, die nooit van de ‘Académie’ zijn geweest, maar dan toch niet beter hadden gevraagd.

Maurice Maeterlinck versmaadt het, académicien te zijn. Nochtans liet hij zich zijne benoeming in de ‘Académie belge de langue et de littérature françaises’ welgevallen. Het spreekt van zelf, dat hij voor zijne aanstelling als lid geraadpleegd werd. Aangenomen dat zulks niet zou gebeurd zijn, dan zal men hem toch wel even hebben verwittigd, toen zijne benoeming in het Belgische Staatsblad is verschenen. Te dien tijde heeft Maeterlinck geen verzet aangeteekend. Eerst na jaren, en zeer onlangs, heeft hij in een open brief verzet aangeteekend tegen een toestand, waarbinnen hij zichzelf gevangen liet nemen.

Weliswaar heeft Maeterlinck nooit een voet gezet in de Belgische Academie, waar hij bij zwijgende aanvaarding lid van was. Hij woont aan de Riviera, waar hij bloemen kweekt en bijen, en zijn hond Golaud hem behoedt tegen indringers. Ik kan mij dan ook den afkeer voorstellen, die het ‘Palais des Académies’ hem inboezemt, waar, als ik mij niet vergis, een Hollandsche koning geboren werd: het riekt er naar stof en schimmel. Trouwens, men kan académicien zijn en de academie verwaarloozen: er is het voorbeeld van Anatole France, die in het Fransche gebouw eene plaats openlaat als een afwezige kies; er

[p. 102]

is ook het voorbeeld van Stijn Streuvels, die sedert weldra vier jaar niet meer verschijnt in de Koninklijke Vlaamsche Academie, aan dewelke hij althans den geur van wat openlucht ontsteelt.

Maar Maeterlinck wil logischer zijn dan France en Streuvels; niet alleen ziet hij van de geneuchten af, die academische zittingen opleveren: zijn open brief leert, dat hij afziet van allen academischen titel. Intusschen heeft hij, naar men verneemt, noch aan het bevoegde ministerie, noch aan den koning die hem aanstelde, noch zelfs aan de academie waar hij nolens volens deel van uitmaakt, geschreven om ontslag te nemen. Wat hij ook wille of meene, hij is derhalve, en blijft het, lid der ‘Académie royale de langue et de littérature françaises’.

Doch - en hier wordt het geval belangwekkend! - doch, zelfs waar hij wél aan minister en vorst en geleerd lichaam zou hebben geschreven, zou dat nog niet kunnen beletten dat hij ‘bel et bien’ académicien zou blijven. Academielid te zijn, het is geen ambt, geen functie: het is een eeretitel. En van een eeretitel ziet men niet af, dan bij voorbaat. Niet Maeterlinck vermag het, van de Academie af te zien: alleen de Academie vermag het, van Maeterlinck af te zien, en dan nog mits goedkeuring van den koning, - hetgeen voorloopig uitgesloten is, dank zij Maeterlinck in eigen wezen.

Geen open brief dus kan Maeterlinck uit den academischen klauw redden, noch zelfs het nemen van ontslag! Maeterlinck is de Academie niet onwaardig genoeg. Roem is een slavernij, waar slechts de Tijd u uit verlossen kan.

[p. 103]

Die Tijd zal voor Maeterlinck niet zoo heel vroeg intreden. En de Belgisch-Fransche Academie kan het afwachten, in eene vacature te voorzien, die zijn aftreden zou hebben verwekt.

N.R.C., 23 Januari 1923.