Verzameld journalistiek werk. Deel 9. Nieuwe Rotterdamsche Courant maart 1916 - september 1919

[p. 390]

Cavrot †

Brussel, 27 September.

Twee maanden nauwelijks na zijn intiemen vijand in de Belgische Kamer der Volksvertegenwoordigers, den luiden Jozef Hoyois, is de oude heer Cavrot, ‘papa Cavrot’ gelijk men hem placht te noemen, in zijn klein dorp van het zwarte land gestorven. En weer verliest het parlement één zijner uitdrukkelijkste, zijner persoonlijkste figuren, een dergenen die er kleur en physionomie aan gaven, eene gansche streek vertegenwoordigden met de meest-karakteristieke uitingen van die streek in houding en taal, geestesvorm en sociale verzuchtingen: echte vertegenwoordigers van hunne mandaat-gevers, die van onze Tweede Kamer een zoo juist beeld van gansch België wisten te maken, en.... die zeldzamer en zeldzamer worden, in de vier jaar van dezen oorlog één voor één weggemaaid. Zullen menschen als Cavrot ooit te vervangen zijn? Wij hebben vele redenen om te twijfelen. Politiek is immers eene carrière voor - jonge advokaten die ambitie hebben - doorgaans niets meer. Er hoeft waarlijk een ommekeer in het politiek leven, zooals 1894 ons die met een nieuw kiesstelsel bracht, om er mannen uit het volk, echte volksleiders en volksrepresentanten binnen te voeren, die er de ordonnantie weliswaar van storen komen, maar toch ook nieuwe lucht en vrije opvattingen, in één woord echt leven en echte vrijheid binnen brengen: rustverstoorders waar men een tijd lang den neus voor ophalen kan, maar die, bij hun gebrek aan cerebraliteit, den geur hunner aarde, ik bedoel den wil van hun volk meebrengen met zulke over-

[p. 391]

tuigingskracht, dat zij onbevooroordeelden weldra eerbied afdwingen.

Onder dezen was vader Cavrot één der indrukwekkendsten. Niet dat hij imponeerde door statuur of stemgeluid, natuurlijke welsprekendheid of breedheid van het gebaar: deze grijsaard van twee en zeventig jaar was eerder klein dan groot; hij was als vele Walen der kolenstreek eerder zwijgzaam; sprak hij, dan was het met een soort ongemakkelijke verwoedheid, terwijl zijne vuist nijdig en kort in de ijlte hamerde. Zelfs als hij tegen Hoyois van leer trok, die vermocht zijne razernij te verwekken als ware hij de vleeschgeworden Leugen geweest - andere keeren trachtte hij hem te verpletten onder zijne sarcastische verachting - werd hij nooit een waarachtig redenaar. Doch, deze ‘ours mal lêché’, deze onbehouwen oud-mijnwerker met de roetig-aemechtige borst en de worst-armen, met den norschen blik in het ronde, geschoren kopje, was zelfs zóó overtuigd van zijne eigene waarheid, zoo doordrongen, zoo.... anders dan al die doortrapte kameradvokaten, dat hij van sympathie glimlachen deed, en van echte genegenheid ernstig zijn: een door-en-door braaf en eerlijk man, zonder meer, maar in de volle kracht van zijne goedheid: Marxistisch.

Trouwens, als socialist alles behalve een theoreticus. Als zoovele anderen, was hem de Internationale in de eerste plaats wekster eener nieuwe sentimentaliteit geweest; het valt overigens op te merken dat de eerste socialisten in België meest allen communisten waren; Fourrier liet Marx verre achter zich, en het valt op te merken dat zelfs een Vandervelde het aanvankelijk met Proud'hon hield. Die sentimentaliteit der Gelijkheid en der Broederschap werd trouwens al heel spoedig in daden omgezet; de eerste vruch-

[p. 392]

ten ervan waren de coöperatieven, daarna de vakvereenigingen. Deze lieten zich minder door de leer bepalen, dan dat zijzelf langzaam-aan eene nieuwe orde scheppen zouden. Zij behoorden geheel, met heel hunne draagkracht en al hunne dracht, tot de practijk. Tot de inrichters ervan, en onder de koppigsten, behoorde Cavrot.

Toen de kiesomwenteling van '94 deze volksmenners en coöperatieven-stichters in de Statenkamers bracht, bevonden zij er zich eenigszins bedrukt en onthutst; voor hunne mentaliteit van inrichters en leiders was hier maar weinig te doen; nu en dan mocht ze uitschieten, zich luchten in overtuigde, maar - zij voelden het zelf wel - meestal misplaatste tirades: bij de Kameratmosfeer behoorende was zij niet, en slechts zeer weinigen wisten zich als een Anseele op de toestanden aan te passen, uit de toestanden profijt te trekken, over de toestanden te heerschen. De schranderheid, de helderheid en vlugheid van blik, de flitsende bespraaktheid die daartoe noodig zijn miste Cavrot.

Slechts waar zijne specialiteit betreden werd en zijne ervaring van werkman aan zijne getuigenis eene ware waarde geven kon, werd hij op de eigene wijze welsprekend en waarlijk het aanhooren waard. Dat hij zich hierbij liet verleiden tot aanklacht en vaak moest overslaan tot verweer: het was misschien niet altijd zijn eigene fout....

Thans is hij heen, - na zoovele anderen, die vaak onder de besten, vaak onder de eigenaardigsten, behoorden. Wat blijft er van onze Kamer over? Men denkt er niet aan dan met een benepen hart. Of is dit weer niet dan een gevaarlijk hangen aan oude gewoonten? Het zij zoo!....

N.R.C., 19 October 1918.