Verzameld journalistiek werk. Deel 6. Nieuwe Rotterdamsche Courant januari 1913 - november 1913

[p. 276]

De andere staking

Brussel, 29 April.

Zooals ik u heb voorspeld, weigert in Borinage, in de rijke kolenstreek waar de werklui veel geld verdienen en de weerstandsklassen rijk voorzien zijn, een gedeelte der stakers weer aan het werk te gaan. Donderdag jl. hebben de socialistische leiders, op het congres, dat de politieke staking moest schorsen, vijf uren noodig gehad om de afgevaardigden dier streek te overtuigen, dat men nu maar den arbeid hernemen moest. Overal elders werd dit besluit dankbaar aanvaard; zoo hier en daar nog gestaakt werd, dan lag het aan de patroons die weigerden sommige werklieden weer te aanvaarden. Alleen in Borinage weigerde men beslist, het congres te volgen. De staking duurde voort. En wanneer men die menschen aan het verstand had gebracht, dat de politieke staking geen reden van bestaan meer had, vermits men vooralsnog niet meer hopen mocht dan men had bekomen en men trouwens voor 't oogenblik niet meer had gevraagd, dan veranderde men eenvoudig de politieke staking in eene oeconomische dito. Er werd op gevonden, dat men hooger loon zou eischen. Men wist, dat de werkgevers dit weigeren zouden, aanvankelijk althans. En aldus kon men op zijn gemak voort staken, gelijk men er veertien dagen geleden toe besloten had, en zoolang er geld zou zijn...

Men heeft, bij den zoo waardigen loop der staking, gesproken van het groote politieke bewustzijn dat de arbeidende klasse schijnt te beheerschen, en die voor het eerst met zulke kalme beslistheid gebleken was. Het voor-

[p. 277]

beeld van Borinage doet aan de diepte en aan de breedheid van dat politieke besef twijfelen. Want men stelle de zaak voor zooals men wil: het kan niet ontkend, dat voor de mijnwerkers uit Borinage de eerste bezorgdheid is: te staken. Het komt er voor hen hoofdzakelijk op aan, dat zij een paar maanden vacantie nemen. Een reden, die op eene overtuiging zou berusten, houden zij er niet op na. Zij stellen zich met een voorwendsel tevreden: algemeen kiesrecht of loonsverhooging, om het even. Ik zeg niet, dat zij het niet heel goed en heel ernstig meenen, als zij algemeen kiesrecht eischen. Zij meenen het trouwens ook heel goed en heel ernstig, als zij vermeerdering van daghuur vragen. Wat echter, bewust of onbewust, hoofdzaak blijft: dat zij iets vinden dat hun toelate, te staken, het weze van politieken of van oeconomischen aard. Stakingen zijn in België iets als periodieke noodzakelijkheden geworden; als de aderlatingen der vroegere geneeskunde. Met of zonder reden dient de nijverheid eraan onderworpen. Zij lijdt eronder, natuurlijk. Trouwens de werklieden heel dikwijls ook. Maar om het even, en leve de staking, zij weze politiek of anders!

Sommige liberalen hadden zich van het goede recht der politieke staking laten overtuigen: het ging hier blijkbaar om een sterken volkswil, die naar spoedige bevrediging drong. Helaas, deze nieuwe, deze andere staking, waar het niet meer om zuiver algemeen kiesrecht gaat, zal die overtuiging wel aan het wankelen hebben gebracht. Zij zullen eruit afleiden, eerst dat het vooral de socialistische volksvertegenwoordigers zijn die zuiver algemeen kiesrecht willen en zich daarom het gevaarlijke wapen der algemeene staking smeedden, en ten tweede dat de tucht

[p. 278]

in de socialistische partij zeer groot is, maar ook kan overslaan in onwil.

En dat brengt als natuurlijke gevolgtrekking meê - ik heb er reeds op gewezen, en de feiten bevestigen mijne redeneering - dat morgen de algemeene staking kan worden ontketend om een reden, neen, een voorwendsel, waar het volk, waar de arbeiders niet het minste verstand van hebben; en dat die staking zich kan keeren tegen de opstokers ervan, die er machteloos tegenover zouden staan.

De socialisten maken eene parlementaire partij uit. Zij achten zich zelfs heel bekwaam tot regeeren. En ik zal het niet tegenspreken. Maar ik vraag mij af, of het demagogische middel der politieke algemeene staking wel waardig is van eene parlementaire partij, en of zij, eenmaal aan de regeering, er niet onder kon lijden.

Politici als Vandervelde en Kamiel Huysmans hebben het ingezien: zij hebben de algemeene staking tegengehouden zoolang zij konden. Destrée en Anseele, die ze met hand en tand voorstonden, wilden echter aan de rechterzijde toonen, over welke geweldige macht zij beschikten. Zij zijn erin geslaagd. Zullen zij erin slagen deze nieuwe, de andere staking te dempen, die er eene is, bloot uit dilettantisme, aangegaan op een gemakkelijk voorwendsel, alles behalve noodig en door niets te billijken? Zullen zij het gevaar weten te keeren, waar zij, zeer tegen hun zin natuurlijk, thans tegenover komen te staan? Men mag het betwijfelen!

Anders heeft deze andere staking geen beteekenis. Maar deze beteekenis is al groot genoeg. Zij mogen dan ook aan sommige leiders, vooral die uit de nijverheidsstreken, leeren, dat politieke algemeene staking een gevaarlijk

[p. 279]

wapen is, waar men niet al te lichtvaardig meê spelen moet....

Terwijl in Borinage een dikke vijf en twintigduizend man voor hun genoegen den arbeid neêr hebben gelegd, heeft de Kamer zonder overtuiging het werk weêr aangevat. De nieuwe legerwet is weêr aan de orde. De heeren Dauvister, socialist, Borginon en Van Cauwelaert, katholieken, en Monville, liberaal, hebben Donderdag en Vrijdag het woord gevoerd, zonder dat men zeggen kan, dat de zaak er veel op vooruit is gegaan. Nochtans dient het amendement-Van Cauwelaert, door hem Donderdag verdedigd, aangestipt: het wijst op eene merkwaardige taktiek der Antwerpsche meetingspartij, eene politiek van nemen en geven, die aan minister de Broqueville nog heel wat werk kan geven. De Antwerpsche bank is, zooals de geheele rechterzijde, de nieuwe legerwet bijgetreden, en dus ook het princiep van algemeenen dienstplicht. Hierin dus behaalde minister de Broqueville eene overwinning op deze voormalige antimilitaristen. Nu echter komt het amendement-Van Cauwelaert aan die Antwerpsche toegevendheid eene restrictie brengen van belang: men zou nooit meer dan vijftig ten honderd der jaarlijksche lichting mogen inlijven. Den heer Van Cauwelaert heeft men onmiddellijk doen opmerken, dat hij aldus afbreuk doet aan een recht van de wetgeving, die ieder jaar naar goeddunken en naar de eischen des tijds het contingent vaststelt. Het amendement heeft dan ook geen kans, aangenomen te worden. Maar als aanwijzing van den geest, die de Antwerpsche bank bezielt (als ik deze zeer parlementaire beeldspraak mag gebruiken), was het de vermelding waard. En daarom wees ik er u op.

N.R.C., 2 Mei 1913.