Verzameld journalistiek werk. Deel 4. Nieuwe Rotterdamsche Courant oktober 1910 - november 1911

[p. 637]

Juliaan van der Linden †

Brussel, 20 October.

Plots, zonder de voorbereiding dat wij hem ziek wisten, treft ons het bericht: Juliaan van der Linden is dood; eene longontsteking heeft hem in enkele dagen weggesleept.

En onmiddellijk rijst ons zijn beeld voor de oogen, gelijk wij hem zagen voor het laatste, nog geen maand geleden, op den dijk van Blankenbergen: tegen den hoogen wolk-bejaagden avond-hemel aan, zijne schrale, maar pezige en veerkrachtige natuur; bij korte en moedwillige passen naderend in het flapperende overjasje, de eene hand vlak op de sportpet die wel heen wou vliegen; de andere, mager en knokig-geel, hartelijk naar mij uit; glimlachend met dien schranderen glimlach die ineens sympathiek vermocht te maken het waskleurige gelaat dat blonk op de harde jukbeenderen en dof-droog uitliep in den sterken, assymetrischen kin; snuivend de fijne en wijd-open neus; vriendelijk achter het scheeve lorgnet de scherpe kraal-oogen die, in het gelaat van dien overtuigd-geloovige, peilend en haast angstwekkend konden staan als bij een geboren en halstarrig scepticus.

Mijne eerste vraag was naar zijne gezondheid.

- ‘O, heel goed nu,’ zei hij. ‘Van winter heb ik wel wat geleden aan de borst. Maar deze heerlijke zomer heeft mij opgeknapt; en nu geniet ik van mijn vacantie, bij mijn zoon, die hier dichtbij een villa heeft.’

En met gretigheid informeerde hij daarop naar de Vlaamsche literaire beweging, naar den groei der Vlaamsche kultuur in hare jongste uitingen.

[p. 638]

En ik hoorde die sierlijke taal, die uitnemende en zoo persoonlijke beleefdheid, die hoogere beschaving, welke van dezen man die drie en zestig jaar oud was, van deze ziekelijke maar altijd jonge, zoo wilskrachtige en zoo overtuigde natuur, als een beeld maakten van onze Vlaamsche toekomst.

En toen hij mij tot afscheid uitnoodigde, zijne folkloristisch-literaire collecties te komen doorsnuffelen, en zijn gleis- en glaswerk te komen zien, en zijn schilderijen te komen bewonderen, dan dacht ik: ‘Hadden wij er zoo maar velen in Vlaanderen: mannen die begrijpen waar wij heen moeten, en die er hun beste krachten aan wijden; mannen waarvan wij moeten hopen, dat zij lang nog als voorbeeld mogen dienen’....

En plots nu dit nieuws: Juliaan van der Linden is dood....

Katholiek Kamerlid voor Brussel, die weinig sprak maar veel handelde, hadden hem zijne onafhankelijkheid en zijn doordacht overredingsvermogen een invloed verzekerd, die in de handelingen van zijne partij uiting vond, vooral in zake onderwijs en rechtswezen. Zijne politieke eerlijkheid had hem niets dan sympathieën bezorgd onder de linkerzijde. Waarbij hem zijne juridische kennis, die groot was en befaamd, hem den eerbied aanbracht van ieder. En aldus was hij onder de Vlaamschgezinde volksvertegenwoordigers deze geworden, die van het meeste ontzag genoot. En zoo komt het ook dat zijne wet op het gebruik van het Nederlandsch voor het Assisenhof van Brussel (waar men voor enkele jaren nog ter dood kon worden veroordeeld zonder één woord te hebben begrepen van wat u ten laste werd gelegd: in zulke omstandigheden leefde men in het

[p. 639]

Vlaamsche land!), zoo komt het dat die wet er gemakkelijker doorkwam dan vele der andere Vlaamsche wetten.

De juridische en administratieve vrijmaking van Vlaanderen, waar Juliaan van der Linden zulk groot deel in had, is niet de eenige dienst dien hij aan zijn vaderland bewees. Hij gold vooral, in zijne rustige maar koppige overtuiging, als een voorbeeld van wat we zijn moeten en van wat wij worden kunnen. En aldus, als een minnaar van den Vlaamschen geest, en als een beoefenaar van de Vlaamsche wetenschap, als een ontvoogder, die de ontvoogding aan zichzelf was begonnen, als een beschaver, die eerst en vooral aan de eigen cultuur had gewerkt, als een toonbeeld van wat men bekomen kan als men weet zichzelf te zijn, zal hij lang in het geheugen leven van dezen die hem, in zijne strenge hartelijkheid, hebben mogen naderen.

N.R.C., 21 October 1911.