Verzameld journalistiek werk. Deel 4. Nieuwe Rotterdamsche Courant oktober 1910 - november 1911

[p. 432]

Het nieuwe ministerie

Brussel, 14 Juni.

Het schijnt dus dat wij een nieuw ministerie zouden hebben. Op het uur dat ik u schrijf - twee uur namiddag - moeten onze nieuwe meesters zelfs genoeglijk samenzitten, en beslissen wat ze, bij heropening der Kamer, als hun programma bekend zullen maken. - Gisterenavond vertrok de koning naar Oostende: een teeken dat de oplossing nakend was. Nochtans had men toen nog geen minister van Openbare Werken en Landbouw gevonden. De eerste-kandidaat was advokaat Van de Vyvere, wethouder voor de Finantiën te Gent en Kamerlid voor Thielt-Ingelmunster sedert pas een jaar: een Kamerlid dat niet eens zijn maidenspeech gehouden heeft! En nu is hij ineens minister, hoofd van een groot en belangrijk departemant. Hij is het... in het geval dat hij werkelijk zou hebben aanvaard, het te worden, wat hedenmiddag nog niet geheel vast stond.... En is hij het in-der-daad, dan moet hij een bijzonderflink man wezen, of moet het zeer moeilijk zijn iemand te vinden die in de Openbare Werken, die in gang zijn, klaar ziet of tusschen wil komen als verantwoordelijk persoon.

Aangenomen nu dat de heer Van de Vyvere, - die een zeer beslaagd politicus moet wezen, al werd het hem niet gegund vooralsnog daar bijzonder blijk van te geven, - minister van Openbare Werken en Landbouw wordt, dan bestaat het ministerie uit de krachten, die Reuter u seinde en die ik u gisterenmiddag als waarschijnlijk mededeelde. Renkin, Davignon, Berryer, Hubert, Hellebaut en de Broque-

[p. 433]

ville bleven of werden resp. minister van Koloniën, Buitenlandse Zaken, Justicie, Nijverheid en Handel, Oorlog en Binnenlandsche Zaken. Carton de Wiart, die uit eigen neiging natuurlijk liefst Wetenschap en Kunst had op zich genomen, maar misschien wel vreesde voor de verantwoording bij nieuwe behandeling van het schoolontwerp, stelde zich daarna, eerst met de Justicie, daarna met de railway tevreden, - wat van hem misschien voor de toekomst, aangenomen dat de katholieken aan het bewind zouden blijven, een ‘homme à tout faire’ maakt. Waar hij dan toch in elk geval te goed zou voor zijn. Zulke al te bruikbare menschen zijn hun eigen vijand. Van nu af aan rangschikt Carton zich beneden Poullet, wien hij Wetenschap en Kunst afstaat, en beneden Berryer, die van hem, na twee dagen hypothetisch ministerschap, het Rechtswezen overneemt. En de dichter Carton gaat verdwalen langs ijzeren wegen, telegraafdraden (of zelfs telegraaf zonder draden), en in het net van den telefoon.

Niet dat zijne vervangers geene eerlijke, en zelfs bevoegde lieden zouden wezen (al is zulke bevoegdheid toch eigenlijk het vijfde wiel aan den administratieven wagen). Wie de heer Berryer is, weet ik niet: oud-minister van Binnenlandsche Zaken, heeft hij zich nooit aan mijne aandacht opgedrongen. Men zegt dan ook dat hij zeer bescheiden is. Voor wat den heer Poullet aangaat: ik vertelde u reeds dat hij een knap en geleerd professor van internationaal recht is, nog heel jong - geen veertig jaar - Vlaamschgezind zonder flamingant te zijn, en vooruitstrevend zonder tot de jong-katholieken te behooren. Let op wat ik u zeg: de heer Poullet speelt binnenkort een belangrijke rol, zelfs als het katholiek ministerie

[p. 434]

valt. Hij zal geen Hamlet zijn misschien. Misschien wordt hij eerder een Polonius. Maar gij weet hoe moeilijk de rol van Polonius is!....

Michel Levie komt aan de Finantie. Ik weet niets van finantie af, met opzet. Daarom wil ik eveneens, met opzet, van Levie niets weten; - al hoop ik rechtzinnig, ten bate van den lande, dat hij er wél iets van kent. Het heet dat onze finantie verkeert in een toestand van ontbinding. Ik hoop dan maar dat de heer Levie ze er uit redt, en goed maakt, wat de heer Liebaert slecht liet... Apropos van den heer Liebaert: deze heeft zich ook een grijs hoedje aangeschaft. Ik heb het vanmorgen vastgesteld op den ‘Boulevard du Régent.’ Grijs vilt wordt dus definitief het kenteeken van Belgisch minister-ontslag. Ik doe een knoop in mijn politieken neusdoek...

En... zoo heb ik u nu iedereen voorgesteld. Wij kunnen - nieuwe ministers, geachte lezers, en ikzelf, - weêr gezellig met mekaar omgaan. Dat wij het met mekaar best vinden lijdt geen twijfel. Mijne lezers, omdat zij mij de eer aandoen, mij te lezen; de ministers, omdat ik hun de eer aandoe, over ze te schrijven; ik-zelf, omdat ik zoo graag met iedereen goed sta. En dan: omdat de drie partijen nog jong zijn. Mijne lezers zijn het, vermits zij mij lezen; ik ben het, vermits ik niet anders wil; de ministers zijn het, omdat ze... het zijn. De oudste is misschien hoogstens vijf-en-vijftig jaar. In 't vorige ministerie was de jongste niet jonger. Misschien moet ik in beide ministeries Davignon en Hellebaut uitsluiten. Maar de eerste staat feitelijk buiten Belgische aangelegenheden; terwijl de tweede een soldaat is: is Mars ooit oud geweest?....

[p. 435]

Een jong ministerie dus; én een jong-katholiek ministerie. Weer laat ik er Davignon en Hellebaut buiten (zouden ze dan tóch een beetje versleten zijn?). En Van de Vyvere is te nieuw in de Kamer, om reeds... jong te zijn. Berryer, hij, is minder een strijder; Poullet ook. Maar Renkin en Carton, Levie en zelfs de Broqueville zijn dikwijls haantjes-vooruit, en vroeger zelfs brekebeenen geweest. En alles laat voorzien dat zij het blijven.

Zij zullen er trouwens alle profijt bij hebben. Het zal immers tot in Mei a.s. hoofdzakelijk gaan over bespreken en stemmen der, inderdaad zeer verwaarloosde, begrootingen. De schoolwet ligt natuurlijk in den hoek. Dan blijft er hoofdzakelijk niets over, dan de loopende zaken in der minne af te handelen, en het nieuw katholiek ministerie is zeker in staat, daarover met de oppositie goed overeen te komen. Het zou zelfs geneigd zijn, het nieuw katholiek ministerie, tot gelijkmaking der kiesrechten over te gaan...

Maar dit zullen we eerst uit het ministerieel programma kunnen opmaken. Daar beslissen voor het oogenblik de ministers over. Zij zelf weten het dus nog niet. En.... ‘n'anticipons pas’ zei Gambetta, naar ik meen...

Morgen, of vanavond nog, kan ik u daar meer over vertellen. Houd het me tot dan te goed.

* _* *

Laatste nieuws: Baron de Broqueville zou dan toch de IJzeren Wegen behouden, Carton de Wiart zou de Justi-

[p. 436]

cie op zich nemen, en Berryer zou de Binnenlandsche Zaken blijven besturen. En dat zou de allermooiste metamorphose wezen. Maar weet men ooit?.... Ik ben gaan informeeren naar het ministerieel programma. Ik heb helaas niet meer kunnen vernemen dan 't hier medegedeelde....

N.R.C., 15 Juni 1911.