Verzameld journalistiek werk. Deel 4. Nieuwe Rotterdamsche Courant oktober 1910 - november 1911

[p. 344]

Teleurstellingen

Brussel, 4 Mei.

De brave Brusselaars, waarvan ik u Zaterdag-laatst vertelde, die met hemelsch geduld op het bezoek der koningin stonden te wachten, en die hoopten hunne ontgoocheling van toen heden door verdubbeld gejuich te vergoeden, - want de terugkomst der vorstin was op heden gesteld, definitief ditmaal, - de brave Brusselaars zijn ten tweeden male teleurgesteld geworden. Het stond dan geschreven dat het ontworpen feestje geen plaats zou hebben, dat de vreugde ineen zou vallen als een kaartenhuisje? In hun avondblad van gisteren lazen immers de Brusselaars dat Albert en Elizabeth 's namiddags te Oostende ontscheept, - waar ze trouwens aan een warme hulde der bevolking niet hadden kunnen ontsnappen, - om vijf uur aan de halte van het kasteel Laeken waren aangekomen, zonder dat iemand er iets van wist, en aldus de betooging op straat waren ontgaan. Daar is geen andere reden voor, dan dat de koningin zieker is dan aanvankelijk was medegedeeld, al is elk gevaar buitengesloten. De ontsteking van het middenoor heeft in hevigheid toegenomen; de patiente lijdt er door aan hoofdpijn en duizeligheid. Liever dan zich verder in een hotel te laten verzorgen heeft ze verkozen naar Brussel terug te keeren, wat ze verkoos te doen in alle stilte. Te Oostende trouwens zag zij er vermoeid en lijdend uit. Het blijkt thans wel dat de krankheid aan onvoorzichtigheid is te wijten: het verschil tusschen de zon van Kaïro en de ‘fog’ te Londen is te groot, dan dat iemand, die licht verkouden is en, gelijk

[p. 345]

de koningin, wel meer oorontsteking heeft gehad, er niet zou onder lijden. Hare Majesteit heeft zich daarenboven te Londen wel wat vermoeid. En, al levert het geen gevaar op: dat moet ze nu bekoopen met een paar weken supplementaire rust; van de feesten ter eere van president Fallières zal ze niet meegenieten (ik weet niet of dit haar spijten zal); en, in afwachting van milder, vaster weer, zal ze op hare vroegere ziekekamer misschien weinig aangename herinneringen terugvinden.

Want thans wordt het niet meer geheim gehouden: de koningin heeft niet aan slijmkoorts, maar wel degelijk aan typhuskoorts geleden. Om het publiek niet al te zeer te verontrusten heeft men toen het groote gevaar verdoken. Maar de onrust en de kommer zijn in het paleis te Laeken zeer groot geweest. Niet zonder vrees hebben de drie dokters het verloop der ziekte gevolgd. En thans nog is de vorstin zwakker dan wordt voorgegeven. Al is natuurlijk geen spraak meer van hervallen, aan kleine verwikkelingen als de tegenwoordige otitis staat ze meer bloot dan iemand die in volle gezondheid is. En daarom is het ook goed dat ze spaarzaam met hare krachten omga, en niet te veel van haar worde gevergd; te meer dat de aangekondigde moederschap, al is ze niet officieel bevestigd, geenszins wordt tegengesproken.

Intusschen is koningin Elisabeth bij hare kinderen terug en kan de koning zich, zonder de begrijpelijke onrust die hem aan de zijde zijner gemalin riep, aan de zaken des staats wijden.

Ook zij konden wel teleurstellingen bieden, de zaken des staats. Immers, met het hernemen der werkzaamheden in de Kamer, is het ontwikkelingsproces van de school-

[p. 346]

wet eene nieuwe phasis ingetreden. Het lot heeft aan de katholieken troeven in de hand gespeeld, waar ze, tot teleurstelling der linkerzijde gebruik van konden maken om althans eene openbare bespreking mogelijk te maken en te bespoedigen. Alhoewel - ik verhaast mij het te zeggen - de leden der oppositie daarentegen hun toevlucht konden nemen tot middelen, die de regeering en hare partij evenzeer teleur zouden stellen. En zoo is het Belgisch politiek terrein te vergelijken met de prairiën van het Far-West, waar de vijandige stammen elkander belagen en met listen omstrikken...

Er gebeurt trouwens niets, dat ik u, in mijne klaarziendheid, niet had voorspeld. Gij weet dat om de maand de Kamersecties worden uitgeloot, die elk afzonderlijk de nieuwe wetsontwerpen bespreken vóor deze in de middenafdeeling, en van daar in publieke zitting in behandeling komen. Nu had het toevel, dat blijkbaar lol heeft in 't geharrewar der Belgische politiek, gewild, dat verleden maand op de zes afdeelingen drie uit overwegend-katholieken, en drie uit overwegend-oppositiekrachten bestonden. Op die wijze stond het der linkerzijde volkomen vrij, de beraadslagingen te vertragen en zelfs te belemmeren: op voorstel van gezel Bertrand werd het ontwerp van wet eenvoudig ‘gesaboteerd’; in de secties, waar liberalen en socialisten meerderheid waren, werden de besprekingen en het neerleggen van een verslag onmogelijk gemaakt; tot het samenstellen eener middensectie kon het dus niet komen, en - voor de macht der inertie moest de minister buigen of barsten, het schoolontwerp intrekken of erin schrappen wat links niet beviel. En dit laatste, hoe ondenkbaar ook, zou dan nog geen bevrediging gegeven hebben

[p. 347]

aan de meeste liberale en socialistische Kamerleden. Zij ontkennen immers aan de rechterzijde de bevoegdheid, leerplicht in te voeren zooals zij die wenschen, en zelfs het recht wordt haar ontzegd, eene wet door te drijven met leerplicht als grondslag, nadat ze zooveel jaren leerplicht als een publiek gevaar heeft voorgesteld.

Aldus was de toestand tot vóor twee dagen. Het geestige toeval heeft hem, bij de nieuwe uitloting der secties, gewijzigd: nu hebben de katholieken de overmacht in vier afdeelingen op zes; kwam eerst nu de schoolwet ter spraak, dan was de bespreking ook in eene middensectie verzekerd, wat dan toch een stapje vooruit zou zijn. Nu moeten sommige liberalen hand over hart hebben gelegd, en zou zijn beslist geworden, dat niet langer het tot stand komen eener middenafdeeling zou worden tegengewerkt. Deze leden oordeelen blijkbaar dat, zoovele katholieke onderwijzers, nadat beloofd is geworden dat het verhoogingstarief der jaarwedden zou worden gewijzigd, tot de regeering terug zijnde gekeerd, het verzet in den lande er niet minder hevig op geworden is, en het ontwerp niet bestand is tegen eene steeds heviger verbittering. Aldus zou eene openbare bespreking in de Kamer niet langer uitblijven, wat men rechts des te vuriger wenschte, dat volgend jaar het getal der Kamerleden met een twintigtal moet aangroeien en het niet zeker is dat de helft daarvan - om een minimum te nemen - katholieken zullen zijn. Want, hebben de verkiezingen van 1912 ook in Vlaanderen plaats, waar de katholieken wel hunne positie zullen behouden, op winst in de andere provincies is er voor hen weinig hoop, nu vooral de schoolwet een dankbaar kolfje in de hand der oppositie is.

[p. 348]

We zouden dus, naar loopende geruchten, die echter niet officieel bevestigd zijn, dan toch een bespreking van het ontwerp mogen beleven vóor deze zitting eindigt. Worden die geruchten niet bewaarheid, dan zouden de katholieken vermoedelijk een nieuw ontwerp neerleggen, dat naar de tegenwoordige secties zou dienen verzonden. En dan zou de linkerzijde wel gedwongen zijn het debat te aanvaarden.

Tenzij de linkerzijde dan gebruik maakt van haar tweede middel, dat ik u eveneens voorzien liet: zij zou onmiddellijke afhandeling eischen van al de interpellaties die aan de orde zijn. En er zijn er niet minder dan vier en dertig. Nu is de uitvoerige welsprekendheid onzer Kamerleden welbekend. Zei Demosthenes nooit een woord te veel, zij zeggen nooit een woord te weinig, - integendeel. En zoo zouden we zelfs de forten te Vlissingen ter sprake krijgen,... wat de hemel verhoede! En intusschen zou minister Schollaert met zijn ontwerp een wandelingetje in het Park mogen gaan doen, dat vlak over het Parlement ligt...

Dat woord Park nu brengt me tot de laatste teleurstelling, waar ik u heden over spreken wilde. Het is een persoonlijke teleurstelling, waar gij echter zelf bij verliest, o lezer. Eergisteren moest, in het ‘Théâtre du Parc’, in bedoelde warande gelegen, Beerbohm Tree met de tooneelspelers van ‘his Majesty’ de ‘Merchant of Venice’ komen spelen; en mijn beste pen lag al gewet om er u lyrisch over te schrijven, toen op het laatste oogenblik Beerbohm Tree liet afzeggen en vervangen werd door een derde rangs-gezelschapje.

En ziedaar hoe deze twee laatste dagen voor het volk van Brussel in 't algemeen en voor mij in 't bijzonder dagen van teleurstelling waren....

N.R.C., 5 Mei 1911.