Verzameld journalistiek werk. Deel 4. Nieuwe Rotterdamsche Courant oktober 1910 - november 1911

[p. 11]

[1910]

Tuberculose-congres
I

Brussel, 7 October.

Ik kan er waarlijk niets aan doen; het is heusch mijn schuld niet dat het congres van kellners- en koffiehuisbedienden samen valt met de 9de Internationale conferentie tegen de tuberculose. Wél heb ik een oogenblik geaarzeld: zou ik u verslag geven over de verrichtingen der ridders-van-de-witte-schort, die zich, eenigszins schijnheilig, ‘garçons limonadiers’ noemen (want velen zijn, niet waar, getrouwd, en dus geen ‘garçon’, en zij schenken ook wel wat anders dan limonade?) Of zou ik u onderhouden over dit weinig verkwikkelijk onderwerp: de tering?

Liever dan mijn rede aan vruchtelooze overdenkingen bloot te stellen, die haar de weinig-vleiende vergelijking met den welgekenden ezel-tusschen-twee-schelvenhooi kon bezorgen, heb ik verkozen te doen, wat ik gewoon ben te doen in dergelijke gevallen: niet zonder gratie heb ik een geldstuk in de lucht geworpen, na inwendige afspraak dat ik naar het tuberculose-congres zou gaan, indien het hoofd-van-Leopold langs boven kwam te liggen.

Het hoofd-van-Leopold lag boven. En, al spijt het mij, dat ik u aldus niet inlichten kan over het verkwikkende en smakelijke dat grondthema moet geweest zijn der beraadslagingen bij de samenscholende dorstlavers, ik ben het me-zelven verplicht, u beknoptelijk te vertellen hoe het tegenwoordig met behandeling en genezing der tuberculose staat.

Helaas, laat ik het u maar zeggen: het staat er slecht meê, hetgeen van bij de eerste, voorbereidende vergadering

[p. 12]

bleek. Wat dáar werd vernomen is diep treurig; het ontneemt me den lust, de zaak luchtig te behandelen, - wat voor mij, een leek, het gemakkelijkste middel ware geweest om me van mijn verslaggeverstaak te kwijten. Maar de toestand is zóo, dat hij weinig tot lachen stemt.

Meer dan welke ziekte ook, is tuberculose van sociaal belang. Waar sociale euvelen als pest en melaatschheid bijna geheel verdwenen zijn; waar de verwoestingen van de cholera meer en meer worden ingedijkt; waar beroepsaandoeningen beperkt blijven en door den vooruitgang der wetenschap en der nijverheid steeds geringer worden in getal en in uitbreiding, oefent de tering onder alle maatschappelijke lagen nog steeds schrikwekkende verwoestingen aan. Nu bestaat eene ‘Ligue internationale contre la Tuberculose’, om deze tegen te gaan. Deze wordt gesteund, officieel, door een zeker getal regeeringen. Deze regeeringen hebben natuurlijk alle belang, dien steun aan een noodzakelijk werk te verleenen. Geld, aan de bestrijding van tering gewijd, is even goed besteed als dat, voor betere wapening uitgegeven. Eene gezonde natie is misschien meer waard dan eene goed-verdedigde natie. Oorlog is uitzondering; innerlijke welvaart noodzakelijkheid. Men mocht dus verwachten dat de belangstelling der onderscheiden naties zou blijken uit milde tegemoetkoming. Helaas, het blijkt dat de belangstelling van sommige naties louter platonisch is. In het verslag van den heer Dewes ziet men, dat de vereeniging voor vijf à zes duizend mark in deficit is, wat te wijten is aan de...slordigheid van sommige landen, die vergeten de beloofde sommen te betalen. Men zal gedwongen zijn, aan ieder correspondent-lid een jaarlijksche bijdrage van zes frank te vragen; men zal trouwens

[p. 13]

eenvoudig schrappen al wie niet betaald heeft, en zijne menschlievendheid bij woorden laat. Dr. Calmette dringt trouwens aan, dat de regeeringen op de vingers zouden worden getikt. En... het is toch maar treurig, dat het inderdaad noodig kan zijn.

Ja, het is treurig gesteld met de genezing der tuberculose. Stel u voor dat op die zelfde voorbereidende vergadering voorzitter Bourgeois moest aandringen op meer methode in de werking der twaalf commissies - zes wetenschappelijke en zes sociale - die zich met de zaak bezighouden. Men weet blijkbaar niet goed wat dezen sedert negen jaar hebben uitgevoerd, vermits voor het derde congres, te Rome volgend jaar gehouden, eens een degelijk verslag over de onderzoekingen en werkzaamheden van bij den aanvang af werd gevraagd.

Neen, glanzend is de bestrijding van tering niet.... Gelukkig hebben wij, Belgen, ons weinig te verwijten. Dit was een dankbaar thema voor den heer Berryer, die, tot opening der conferentie, zijn eerste ministerieele speech mocht laten vloeien over deze welvoldane vaststelling: meer dan waar ook, wordt in België het voorbeeld tot den strijd uit hooger hand gegeven. Koning Albert is beschermheer van het tegenwoordig Congres. Koningin Elisabeth's liefde en wijding gaan, in woord en daad, hoofdzakelijk naar arme teringlijders. Herinnert u het ‘Roosje der Koningin’: het bloempje, op hare ingeving ten voordeele der ‘Ligue contre la Tuberculose’ ter herinnering aan haar verjaardag verkocht... En dan: we hebben prachtige sanatoria, geleid door uitmuntende specialisten, gesteund door staat, provincie, gemeente. Aldus, optimistisch, minister Berryer.

[p. 14]

De pessimistische noot liet, vlak daarop in dezelfde openingszitting, de gouverneur der provincie Brabant, de heer Beco, klinken. Hij hing een, werkelijk zeer somber, tafereel op van de verwoestingen, door de tering aangericht. Stelt u voor dat gij het onderwerp in een redevoering te behandelen krijgt: gij zoudt het tafereel niet somberder kunnen ophangen dan de gouverneur Beco. Na deze inspannende oefening wordt deze echter wèl interessant: hij schetst de rol der vrouw in den strijd tegen de vervaarlijke ziekte der moeder die haar bedreigde kinderen te verdedigen heeft; hij toont aan wat in de verschillende landen tegen tuberculose gedaan werd; hij is innig voldaan omdat het Luiksche sanatorium tot model van talrijke buitenlandsche inrichtingen heeft gediend; treedt kritisch op bij 't bespreken van arbeiderswoningen en melkonderzoek; en, na zijn vlaag van zwart pessimisme, is hij gelukkig den voorzitterslast op de schouders van den Franschen senator Bourgeois te mogen tassen.

Deze is blijkbaar tegen dien last opgewassen. Ik meen zelfs te weten dat hij er op voorbereid was. Dat er trouwens afspraak moet hebben bestaan tusschen hem en den heer Beco, om vriendelijk te zijn tegenover de dames, is onbetwistbaar: zij zijn het eens om haar de verdediging tegen de kwaal op te dragen. Het kan galant zijn; misschien is het ook laf. Ik moet echter bekennen dat beide heeren in lieftalligheid tegenover het schoone geslacht hebben gewedijverd. Hetgeen de taak der vrouwen misschien verzoet....

Dit was, gelijk ge uit dit verslag kunt opmaken, een mooi begin.

[p. 15]

En toen ging men over tot de werkzaamheden, die sedert twee dagen door overtollige eet- en drinkpartijen werden onderbroken. Over deze laatste hoop ik te mogen zwijgen; over de werkzaamheden een volgenden brief.

N.R.C., 9 October 1910.