Verzameld journalistiek werk. Deel 2. Nieuwe Rotterdamsche Courant juli 1907 - januari 1909

[p. 570]

Een Vlaamsch handelsverbond

Brussel, 24 October.

Verleden Zondag kwam voor 't eerst het bestuur bijeen van het ‘Vlaamsch Handelsverbond.’ Het is misschien het oogenblik u die heeren even voor te stellen, u te vertellen wat ze in hun schild voeren, en wat er reeds van hunne plannen tot stand kwam. De Vlamingen houden van beweging; geen wonder dat op de groote Vlaamsche Beweging allerlei andere bewegingetjes geënt worden, die bedoelen, praktisch tot stand te brengen wat de moeder-beweging principieel beoogt. Als ik spreek van ‘bewegingetjes’, dan moet dat lang niet als eene geringschatting geacht worden; integendeel: wat bedoeld wordt is hier, iets tot stand te brengen, waarvan de invloed zeer diep op geheel het wezen van ons volk ingrijpen zou.

Men stelle zich goed voor hoe het met het Vlaamsch, met het Nederlandsch in den Belgischen handel staat. Het handelsonderwijs, de handelszeden, de handelstaal zijn doorgaans Fransch, de handelsrechtspleging is het in haar geheel. De gansche kleinhandel echter in het Vlaamsche land is nagenoeg geheel Vlaamsch gebleven. Laat ons zeggen dat 98 pct. van onze kleinhandelaars zelfs geen Fransch kennen: wij overdrijven hierin niet. Dit neemt niet weg, dat al de stukken die van den tusschenhandel en van den groothandel uitgaan - factures, verzendingsbrieven, wissels, - bij bestellingen voor den Franschonkundigen kleinhandel geregeld in het Fransch zijn gesteld. Nu zijn er wel links en rechts - en het getal is misschien grooter dan men vermoedt - tusschenhande1aars en groothandelaars

[p. 571]

die iets voor het Vlaamsch gevoelen, en dan ook hun taal in hun handel wenschen te handhaven. Daar moet alleen een stoot toe gegeven worden: een paar handelaars deden het en van deze heeren gaat nu eene beweging tot bevorderen van het gebruik onzer taal in de handelsbetrekkingen uit. Gij zijt ermee bekend hoe de gedachten in de Vlaamsche Beweging sedert een goede tien jaar gekenterd zijn. Vroeger was men Vlaamschgezind om redenen van gevoel: omdat onze taal schoon was, omdat men onze taal beminde, omdat men, het voorbeeld der vaderen voor het oog, ze navolgen wou. Flaminganten waren idealisten, gevoelsmenschen, dichters, dweepers. Mais nous avons changé tout cela. Eerst kwam de belangstelling voor Vlaamsche wetenschap, en van lieverlee werd de taalvraag meer positief bestudeerd. Ik zei u reeds, onlangs nog, welke rol prof. Mac Leod hierin gespeeld heeft. Vermeylen was hem, kritisch, voorgegaan. Hij volgde, opbouwend. In zijne brochure ‘Nieuwe Wegen’ toonde hij aan hoe de Vlamingen in stoffelijk opzicht vaak de minderen waren. Maar de echte apostel, de practische baanbreker tevens, was ontegenzeglijk Lodewijk de Raet. Hij leerde ons hoe de Fransche invloed in Vlaanderen de oorzaak was van een jaarlijksch millioenenverlies; hij bewees ons hoe de herleving van Vlaanderen in de eerste plaats uitgaan moest van stoffelijke opbeuring. Men behoorde Flamingant te zijn, niet alleen uit liefde voor de taal, maar omdat men hierin een middel, een wapen in den strijd voor het bestaan had. Vlaanderen heeft technische kennis noodig. En in een reeks opstellen in het tijdschrift ‘Vlaanderen’, over VI. Landbouw, over VI. Zeevisscherij, over VI. Nijverheid, en dan in zijn lijvig, volgepropt, geweldig boek over: ‘VI. Volkskracht: de

[p. 572]

Vervlaamsching van de Gentsche Hoogeschool’, ontwikkelde hij deze stelling. Gaandeweg werden deze gedachten gemeen goed. Thans gaat de strijd dientengevolge op economische gronden.

De ontwerpers van de beweging tot bevordering van het Nederlandsch in den Belgischen handel zoeken practische toepassing van de beginselen die ze bij De Raet hebben opgedaan. Om het nu eens beeldig, en met een beeld, uit te drukken: De Raet is de man van wetenschap die in zijn laboratorium het theoretisch werktuig uitvindt, dat anderen rentegevend in de praktijk zullen uitbaten.

De heer Joris Fassotte, waarvan gij onlangs een ontwerp tot het scheppen van nieuwe betaalmiddelen tusschen België en Nederland besproken hebt, (onder de Oeconomische en Financieele mededeelingen) zocht voor het eerst naar deze practische toepassing. In zijn studie over het Nederlandsch in den Belgischen handel (Vlaamsche Gids, 1906) bouwde hij geheel op de gedachten van Lod. de Raet, en stelde het oprichten vóór van een Vlaamsch handelsverbond, waarin alle bij den Vlaamschen handel betrokken personen ijveren zouden voor dit vierdubbele doel: bevordering van onze taal in den handel, aanbrengen van technische kennis bij middel van het Nederlandsch, ter hand nemen van de rechtstreeks-stoffelijke belangen der Vlaamsche handelaars, scheppen van nieuwe bronnen van rijkdom voor Vlaanderen.

De bijval welke deze uiteenzetting genoot bewees, dat men hier tegenover een denkbeeld, dat rijp was, stond. De heeren Fassotte en Leo Meert - deze ook om een paar romans bekend - ontwikkelden de gedachte op het Nederlandsch Congres te Brussel. Leo Meert gaf inmiddels over

[p. 573]

hetzelfde onderwerp eene brochure uit in meer populairen trant, een lossere uiteenzetting van de beginselen, maar daardoor juist beter voor de propaganda geschikt. Aan dezen heer komt de verdienste toe, het feitelijke werk te hebben aangepakt. Een massa menschen is hij persoonlijk aan gaan spreken; hij heeft geschreven en gewreven, gewrocht en gewroet, en samen met den heer Gevaert, van Antwerpen, het noodige voorbereidende werk in orde gebracht. Zoodat er genoeg belangstelling was, om in Augustus 11. de Vereeniging definitief op te richten.

Het plan is nagenoeg het hierboven-omschrevene. Maar die menschen willen de zaak in het groot doen. Het eerste waar naar getracht wordt is: een onmiddellijk, stoffelijk voordeel voor de leden der vereeniging, opdat ze er nut en profijt uit halen. Dit geldt als 1evensvereischte, en is een reden tot bijval. De beste leden zullen natuurlijk weêr de apostels zijn. En zoo zal, in de mate van het mogelijke, alles wat op gebied van het Nederlandsch in den handel hier te lande te winnen is, verwonnen worden.

En wat er nu gaat gedaan worden? Ik sprak er een der heeren over aan en... Hier praat ik uit de kapel, - maar met de beste bedoelingen, natuurlijk, in de eerste plaats moeten er centen zijn, enorm veel centen. Eerst dan kan er gewerkt. De zaak moet zoolang een propagandazaak blijven, totdat ze vanzelf rentegevend wordt. Het bestuur begint met uit te zien naar een vast, en bezoldigd, beambte; zoo is men zeker dat het stoffelijk werk goed in orde komt. De eerste bezorgdheid is daarna het samenstellen van de noodige intellectueele krachten tot het uitgeven van een blad dat eerst maandelijks, en zoo gauw moge-

[p. 574]

lijk daarop om de veertien dagen, en zelfs om de week, verschijnen zou: een blad dat technische handelskennis aanbrengt en verbreidt, de menschen op de hoogte houdt van de feiten die voor onzen handel van belang zijn, en tevens als tolk van het bestuur zal dienen om de taalpropaganda te regelen, en de middelen, door het verbond aangewend tot stoffelijke bate der leden, toelichten zal. Men voegde daar nu bij de plannen om al dadelijk iets in deze laatste richting te beginnen, dat vruchtdragend zij. Wat het zal geven? Laat ons het beste hopen!

Wat nu de Nederlanders betreft, die kunnen zeker bij het doel behulpzaam zijn. Ten eerste door als vasten regel aan te nemen, dat alles wat van hen naar België, en bepaaldelijk naar Vlaanderen gaat, in 't Nederlandsch gebeure. Zelfs op Fransche brieven in eigen taal antwoorden. Zoo doen immers ook Duitschers en Engelschen. Hollanders geven er tevens een les van fierheid door aan ons, Vlamingen, en bevorderen daarenboven de kennis van eene Nederlandsche handelstaal. Ten tweede: het verbond wint een groote kracht bij den geestelijken steun dien ieder, welke aan het vakblad meewerkt, ook uit het Noorden, verleent. En ten derde: Noord-Nederlandsche toetreding, Noord-Nederlandsche belangstelling die niet al te zeer platonisch blijft, komt ook zéker den Hollandschen handel ten goede, vandaag of morgen...

Wie doet meê?

N.R.C., 27 October 1908.