Verzameld journalistiek werk. Deel 2. Nieuwe Rotterdamsche Courant juli 1907 - januari 1909

[p. 369]

Concert von Brucken Fock

Brussel, 9 April.

Ik heb gisteren in de propvolle Salle Patria een concert bijgewoond, ingericht door de Hollandsche Vereeniging, gevestigd te Brussel, en gewijd aan de werken van uw landgenoot G.H.G. von Brucken Fock.

Een schitterende vergadering, voorgezeten door niemand minder dan den Nederlandschen gezant, bijgestaan door heel de legatie, de dames incluis. Ook in de zaal voornamelijk veel dames, tusschen de zwarte rokken en schitterende hemdsborsten der heeren van de Hollandsche kolonie in. Ge weet dat de mooiste vrouwen van Holland tegenwoordig in Brussel wonen, waar ze, aangepast op onze Belgisch-Fransche zeden, niet te minder een heel eigen, nationaal cachet bewaren.

Een echt feest voor de oogen...

En ook: een feest voor de ooren? In de zaal: heel veel drukke, en Fransche gesprekken. Hemel, wat gaan die Noord-Nederlanders mooi Fransch praten! En met het echte ‘accent’, weet u! Nog beter, veel beter dan wij, Vlamingen... Al vind ik, Vlaming, het toch wel een beetje hinderlijk. - Hoe, wij hebben hier gevochten voor die taal, voor dat Nederlandsch, opdat het hier te lande eigen recht weêr verkrijgen zou: thans doen we nog meer: wij, die veel gemakkelijker in 't Fransch zouden schrijven, en ons aldus een ruimer publiek zouden verzekeren, en er zeer zeker niet minder sukses door hebben zouden, wij offeren veel voor onze taal en voor ons volk op, materiëel zoowel als moreel. En dan zien we... zelfs grootendeels

[p. 370]

Fransche programma's voor een Hollandsch feest, tot huldiging van een Hollandsch kunstenaar!...

Ik bied alle mogelijke verontschuldigingen aan voor deze... onkieschheid. Die dames en heeren waren te huis; ze mochten doen wat hun beliefde; ik was maar hun genoodigde, en het is niet beleefd van mij, de wijze te critiseeren waarop de schotels mij aan tafel werden aangeboden. Men neme 't mij niet kwalijk dat ik hier wat te hardop erover gemijmerd heb. Misschien vinden echter een paar Hollandsche Heeren en... Dames, dat ik, met mijne Vlaamsche onbeschoftheid, niet geheel in 't ongelijk ben... Al komt het niet in de verste verte bij mij op, als een hervormer der maatschappij, laat staan der Nederlandsche Vereeniging, op te willen treden!...

Een feest voor de ooren, ditmaal vanaf het podium, waar gemusiceerd werd?... Het programma was zoo vriendelijk, Gerard von Brucken Fock, ‘naar de Beoordeelingen van Nederlandsche en Duitsche Critici,’ aan het publiek voor te stellen: ‘Hij is een der nieuweren en toch is vergelijking met R. Strauss, Max Reger en Mahler uitgesloten. Evenmin draagt zijn muziek een nationaal karakter en toch is zij volstrekt persoonlijk.’

Met het laatste kunnen wij voor zoover instemmen, dat deze muziek inderdaad geen nationaal karakter heeft. Een volstrekt persoonlijk karakter? Valt te bezien! Wel te verstaan: van navolging wil ik absoluut niet spreken. En meer: er zijn zeer groote eigenschappen aan emotie; wat té uitdrukkelijke dramatiseering; gemakkelijke, en niet banale inspiratie. Maar ‘volstrekt persoonlijk’ is misschien toch nog iets anders. Ik denk bij deze muziek onwillekeurig, nu eens aan eene fijnere opera-compositie,

[p. 371]

dan aan toondichters van den Franschen ‘avant-dernier bateau’. Er is, niet-Germaansche, distinctie, iets luchtigs maar tevens gevoeligs. Echter niet met den ondergrond van het onmiddellijk-geïnspireerde, zelfs niet onmiddellijk-ondervondene.

Dit brengt ons tot het ‘nieuwere’. Neen, ik heb in de laatste weken, ter ‘Libre Esthétique’ o.a., toch wel ‘nieuwer’ werk gehoord!

En ook, voeg ik er dadelijk bij, machtiger, feller, of dieper en schrijnender aandoend. Mij kan het niet schelen of men zich aan dissonanties waagt en twee quintaccoorden naast elkaar durft plaatsen. Ik ben een leek, en meet het ‘nieuwere’ aan 't ongehoorde en toch echte, onverwachte en toch roerende van de emotie, in mij gewekt. Dat geeft me nu Debussy, dat geven me heel dikwijls Strauss, Max Reger, Mahler - al beken ik ootmoedig, van beide laatsten niet genoeg te hebben gehoord om er een oordeel over te hebben. En G.H.G. von Brucken Fock? - ‘Paulo minora canamus’, zou Vergilius hebben gezeid....

Ik herhaal: er was hier wel veel interessants, en heel knaps. De sonate voor violen en piano is degelijk werk - al hebben we Albert Zimmer, onzen eersten Bachen Mozartvertolker, beter hooren spelen. Er is heel veel gedistingeerde lichtheid, eene aquarel-teederheid, in de ‘Impressions de la Mer’: klavierstukken die de auteur glanzend speelde. En in de elegie voor viool is eene nobele lijn goed volgehouden. Onder de liederen treft ‘die Möwe’ door innige heftigheid. ‘Les Cigales’ door een zeldzaam uitbeeldingsvermogen, de ‘Mädchenlieder’ - het derde vind ik het minste - door zuiver, haast maagdelijk, alleen soms wat licht en los gevoel. Van de twee liedjes van

[p. 372]

J. Reddingius was echter naar mijn bescheiden oordeel, wel meer te maken: ik begrijp nog altijd niet hoe de toondichter aan de drukke muziek van het tweede gekomen is. Het ‘Je ne sais pourquoi’ van Verlaine vind ik even slecht begrepen, en de Schubert-dramatiek van ‘Le Chasseur noir’ kon me door gebrek aan echtheid al even weinig boeien....

Maar met dat al blijft de heer von Brucken Fock er toch verre van af, eene onbeteekenende verschijning te zijn, en we zijn het der ‘Nederlandsche Vereeniging’ van Brussel zeer dankbaar, dat we met hem kennis aan mochten knoopen.

Henry Séguin, onze prachtige baszanger, droeg enkele der liederen met overweldigende autoriteit voor. De andere vonden eene zeer nauwgezette, zeer comprehensieve, en uitmuntend-zingende vertolkster in Mevrouw Van Wickevoort-Crommelin, met Fransche galanterie naar 't podium geleid door kolonel Stuyvesant-Mijen.

Voorwaar, ik zeg het u: wij Vlamingen hebben véel van de Brusselsche Hollanders te leeren, ook waar het Fransche manieren, zelfs als het.... Fransch praten aangaat.....

N.R.C., 10 April 1908.