Verzameld journalistiek werk. Deel 2. Nieuwe Rotterdamsche Courant juli 1907 - januari 1909

[p. 7]

[1907]

De tentoonstelling van het Gulden Vlies
I

Brugge, 1 Juli.

De walmende en proestende spoorhalle uit (zij reeds een eerste beeld van deze gansche stad: modern leven toegedekt onder 't kloosterige gothiseeren van het barokke gebouw); over het plein, geregeld en regelmatig oplevend en weer indommelend naar 't gaan en komen der treinen, maar reeds heel vroeg treurig-eenzaam in den avond, en desolaat verlaten; en dan door een klein-steedsch-bedrijvige handelsstraat, met duistere winkels waar laken wordt verkocht, of verwonderlijk kantwerk: zoo komt gij, ineens, aan de bangelijk-aangrijpende grachten.

Het water is zeer stil, en vaart niet. Tegen de muren aan der getaand-weerkaatste huizen schilfert goor-grijs het gistig vuil dat - beweegt een zwaan het water, of de riem van een tragen roeier - dik-glooiend aan 't kringen-plooien gaat, en peerlemoerig regenboogt van dichte glanzige blaasjes. Grauwend en groenend staan steil de muren met hunne blinde vensters. Hier en daar het stoffige loover van een binnentuintje, dat onbeweeglijk is van kromme boompjes en enkele stijve lelies. Gij gaat langs de steenen kade, in de ijlte van de lucht, waar koel door klopt de witte zang van een kloosterklok. Een klein tenger meisje brokkelt voorzichtig brood voor twee witte zwanen, die buigen hunne halzen en heffen weer hun bek, en blauwige schaduwen hebben. En gij komt nader en het meisje met sluwerig-mager gezichtje en groote bange oogen, onder de vracht van 't zwaar en kroezend haar,

[p. 8]

staart u aan, en de pijnlijk-lange armen zakken langs de strak-witte schort. Gij gaat verder. In een winkeltje van klein koperwerk hamert men haastig tampend, klank als van een gebarsten klokje. Dan is er een lage steenen bank onder schoone boomen. De beiaard zingt als met kristallen bellen, treuriglijk-traag, een wals. Gij gaat, en in u bezinkt, traag-zwijgend, de pijnlijke schromende rust van deze ziek-slapende stad...

Dan, de avond gekomen, zult ge, uit den droeven wellust van dien verborgen weedom getreden, wandelen langs andere wijken. De lucht zal duisteren, waarin 't prevelen der kantwerksters en 't naarstig vallen der klossen stil speelt in de fluisterende avondstilte, gaande naar de luisterende stilte des nachts. Langs een smal grachtje zijn schrale en povere boompjes en het loover dat niet beweegt; maar soms komt een musch er slapen, en dan verroert een buigende twijg de hangende stilte. En gij zult zwijgend zijn, en hooren hoe 't water eener gebarsten dakgoot drop voor drop in 't kringende water van 't grachtje sijpelt. Aldus komt gij voorbij de rustende avondhuizen. Op de stoepen zitten zoete kinderen die schooltje spelen. En zij bezien u met groote oogen, en zwijgen tot gij voorbij zijt gegaan. In sommige kamers is reeds het licht aan, een gele kring licht op de witte tafel, waar rondom geschaard zitten de huisgenooten: gij ziet, hoe vroom hun hoofd gebogen is, en 't open venster brengt u hun dankgebed... In de kerken golft en galmt geheimelijk 't gezang van het avondlof, en uit de purperen, ongeziene torens de samenklank der klokken: eerst het licht geklingel van één klokje, zoet in de avondlucht, het komt, en met een tweeden toon, dieper; en de klank weegt op

[p. 9]

die tweede klok, tot een derde overweegt, in langer tampen; zoo zingt het: drie schuchtere en milde geluiden, zacht en gedempt en gelukkig. Een vierde en een vijfde klok zijn heel ver: een trilling over de huizen, en geen vaste slagen meer, een wade van stil-zinderend geluid over de huizen....

Aldus is me weder Brugge geweest, toen 'k Zaterdag aan ben gekomen: die haast-pijnlijke verlatenheid, en die nutteloos-schoone weelde, en dat geluk in vredig zijn van meewarig-schrompele menschen.

Maar gisteren, Zondag, in eens: de sluizen van vroegere tijden ontsloten, en 't visioen, in gouden-gebruinde en -vergroende verven, van 't heele rijke verleden: de eeuw der groote en bralle hertogen van Burgondië, in 't somptueuze kleed dat dekt haar beurschend verval; en de staatsie der forsche Habsburgers; en de geniepige achterdocht van de Spaansche Philips'en: de geschiedenis, magnifiek, van 't heele Gulden Vlies, gelijk Philips de Goede 't stichtte, verhaald in deze heerlijke tentoonstelling, Zaterdag reeds door de Gravin van Vlaanderen bezocht, gisteren officiëel door baron Descamps, minister der Schoone Kunsten, wijdsch geopend.

Laat me toe, er u, in een volgenden brief, binnen te leiden.

N.R.C., 3 Juli 1907.