Verzameld werk. Deel 8. Het dagelijksch brood II. Dagboeken en brieven over den oorlog 1914-1918

20 April.

Wij hebben weer hooge gasten. Dit gebeurt ons vrij dikwijls, en zelfs meer nog dan wij zelf denken, misschien. Want de bescheidenheid van die gasten staat gelijk met hunne verhevenheid. Niet dat zij zich maar eenigszins bij hunne bezoeken aan Brussel zouden verduiken. Zoo ken ik de pâtisserie waar een zoon des keizers zich, nauwelijks een paar maanden geleden, bij een verblijf in Brussel - waarvan ik trouwens niet weet of het reeds is afgebroken, - zich, zeg ik, aan lekkers kwam verkwikken, en dit dagelijks deed, en het misschien nóg doet. En ik ben de eenige niet die dit weet: die pâtisserie heeft als alle andere hare gewone klanten, en die zagen dagelijks den prins, en nochtans heeft de prins nooit last gehad van hunne beleefdheden of onbeleefdheden: hij mocht een incognito genieten dat de volmaaktheid naderde. Want de Brusselsche nieuwsgierigheid gevoelt blijkbaar de behoefte niet, zich aan die bron te laven... Zijn wij over dergelijke vorstelijke bezoeken dan zóó geblaseerd? Ik schreef u, in Januari geloof ik, hoe een Duitsch koning door de hoofdstad toeren kon, zonder op de buitenboulevards meer de aandacht te trekken

[p. 762]

dan, bij voorbeeld, een het-asfalt-besproeiende dienstman of een voorbij-kuiërend kindermeisje achter een dito-wagentje (en misschien zelfs nog wat minder dan deze laatste); al wist iedereen heel goed dat hij niemand minder was dan de koning van Beieren... - Er is trouwens in de Koninklijke straat een groot hôtel waar, bij alle andere ontstentenis, nog slechts gekroonde hoofden, of die het kunnen worden, afstappen, natuurlijk met hun gevolg. En waar, tusschen haakjes, op sommige oogenblikken het hart van de midden-Europeesche rijken niet zonder hevigheid kloppen moet, wat aan dit hôtel een historisch karakter verleent. - Aan dat hôtel nu staan officieele schildwachthuisjes, met officieele schildwachten daarin, wier aantal aangroeit naar de verwachte of aangekomen gasten vorstelijker zijn. Dan komt zich daar trouwens nog een fotograaf bij vervoegen, ter vereeuwiging der vermenigvuldigde schildwachten. Die fotograaf fungeert dan gewoonlijk tusschen elf en twaalf. En zie, elke Brusselaar, die maar eenigen zin voor humor paart aan een greintje opmerkingsgave (en daar zijn zij allen in getraind, zooals gij weet), weet dat zoo goed als ik en kon er zich dus in verlustigen. Maar geen, of het moesten spleenitieke renteniers zijn die zich door de verveling naar een vroegtijdig graf voelen slepen, dewelke zich ook maar één enkel maal gederangeerd heeft om aan bewust hôtel te gaan onderzoeken of daar niet wat prinsen van den bloede waren aangekomen, en of de fotograaf zich niet verslapen had. Wij zijn blijkbaar een ras geworden dat van alle reizen terug is. In tegenstelling dan met de vorsten, die zich van een bezoek aan Brussel niet kunnen onthouden.

[p. 763]

Nu heeft het hôtel weer nieuwe gasten. En die van ver komen; uit Turkije namelijk. Het zijn zonen van den sultan, die ons komen bewijzen hoe gemakkelijk men thans van Konstantinopel naar België komt. Bittere ironie voor dezen, die niet eens van Brussel naar Gent mogen, - en nooit naar buitenhuizigheid hebben verlangd als thans (ik ken verlamden die van een reis rond de wereld droomen). Wij benijden aan de Turksche prinsen dan hunne reismogelijkheden wel. Maar, het dient gezegd, verder reikt onze belangstelling weer nauwelijks. Zij reikt, onze belangstelling, niet verder dan tot het hoofddeksel der sultankinderen. Terwijl zij in hunne auto's voorbij snorren, mijmeren wij: ‘Zij hebben, deze Turken, eene elegante oplossing gevonden voor het vraagstuk, hoe Muzulmansche fez, of hoe dit onmisbaar en onafzetbaar hoofddeksel ook heeten moge, om te zetten in een shako of kolback, die der centrale mogendheden niet onwaardig zij. Zij blijft nog wel herinneren, en zelfs uitdrukkelijk, aan wat wij wisten van Mohammedaansche hoofddeksels, zooals ze droegen onze officieele algemeene consul voor Turkije, die de aardigste en vriendelijkste der Brusselaars is, en onze officieele dito Perziër, die evenzeer de koning der Antwerpsche diamantnijverheid is te noemen, welke beide heeren onderling het verschil in zake muts bewezen tusschen Sunnieten en Sjiïeten, - muts waar ze telkens niet weinig verlegen mee waren als hun Europeesch gevoel ze heette zich het hoofd te ontdekken, voor den koning bv., of bij een kerkelijke plechtigheid, en hun dit door hun Mohammedaansche waardigheid verboden werd. Aan die rood-vilten of zwart-astrakan muts nu

[p. 764]

herinnert de militaire hoed der Turksche prinsen wel; maar hij herinnert evengoed (en dat is er het aangenaamverrassende van) aan de shako der Huzaren van den Dood, waar de Duitsche Keizer indertijd een bezoek aan Brussel mee bracht. En dat is werkelijk merkwaardig!’

Aldus de opmerkzame Brusselaar. Gij-zelf vindt dit nu misschien zoo heel merkwaardig niet? Dan is het eenvoudig, omdat uwer opmerkingsgave misschien een ruimer veld geboden wordt. Maar wij wonen tegenwoordig in de engste der werelden (wat ik u hierbij bewijzen wilde) en zijn al heel blij als een Turksche prins ons zijne muts toonen komt.

Al laten wij daarvan natuurlijk niet het minste merken...