Verzameld werk. Deel 6. Beschouwingen over literatuur. Het dagelijks brood I. Keur uit de brieven in dagbladen 1906-1929

[p. 371]

De crisis en het hondje

13 Juni

Ik heb een vriend, en die heeft een hondje. De vriend biedt weinig belang: hij is, als ik, een journalist. Het hondje, bloem van het ras dat men foxterrier noemt, is echter uiterst verstandig. Het spreekt wel niet, gelijk die Duitsche mops die voor een Spaanschen ‘Don’ wil doorgaan, en het niet veel verder heeft gebracht, dan te kunnen verklaren dat hij ‘Hunger’ heeft. (Zulke honden zijn trouwens minder zeldzaam dan men denkt: de beeldhouwer van der Stappen bezat er eene, die hem zeer duidelijk, maar, dunkt me, vrij onbeschaamd, ‘Papa’ noemde; van der Stappen was trouwens een specialiteit in getemde beesten: hij had goudvischjes die bij zijn stem naar hem toezwommen en glimlachten als engeltjes.) Het hondje bezit dus bij monde geenszins de welsprekendheid van gezel Anseele, de grootste redenaar van België, - ik zeg het u in allen ernst. Maar het is welsprekend op zijn manier: met zijn staart en zijne oogen en met ik en weet niet wat in zijne geheele houding, die van het hondje een uiterst-interessant dier maken.

Het hondje heb ik daareven ontmoet, met zijn meester, die het dom-weg bij een touwtje leidde, als ware hij een blinde geweest. Hetgeen al dadelijk bleek niet waar te wezen, vermits hij mij van verre toewuifde als was ik de koningin en tegenlachte als was ik een vermouth-cassis. Want mijn vriend houdt van vermouth-cassis. Ikzelf verkies picon-grenadine (heel weinig grenadine, dank u!) Wij gingen dan ook aan het naast-gelegen her-

[p. 372]

bergtafeltje zitten, bestelden onze lievelingsdranken. En nauwelijks had een nonchalante kellnershand ons het vocht geplengd, of ik vroeg aan mijn vriend:

‘Wat nieuws?’

‘Over wat?’, vroeg hij mij schalks, want hij wist wel dat ik de crisis bedoelde.

‘O, over de crisis!’ zei hij, toen hij wel zag dat ik zijne idiote schalkschheid begrepen had.

Ik had nog geen ja gezegd, of zijn hondje was al gaan liggen, plat op zijn buik, als een entomoloog die een kevertje zoekt. (De beeldspraak is niet van mij, maar van Edmond Rostand, wat haar dan ook eenige waarde bijzet). Het hondje lag dus onmiddellijk onverschillig op zijn buik, geeuwde tot achter de ooren, knipte daarna zijn oogen half dicht gelijk iemand die schilderijen beziet, en bezag op die wijze de voorbij-wandelende hetaeren...

‘Ja’, zei mijn vriend, ‘nieuws, - er is er feitelijk geen. Ge weet: vier ministers gaan definitief weg. Schollaert de eerste, want in 't ministeriegebouw vervoeren zij reeds allerlei koffers en kloppen zij een ontzaglijk getal kisten dicht. Wat mag daar al aan wetsontwerpen geborgen zitten... de boeken worden gepakt in dagbladen der oppositie: dit tegen de motten en de papierwormen, zegt men... Voor wat Liebaert aangaat, hij had, schijnt het, wel willen blijven...’

- Het hondje bezag zijn meester zijdelings, eenigszins grimmig, toonde zijn tanden.

‘Maar, daar hij al ik weet niet hoeveel kwarteeuwen aan het bewind is, heeft zelfs Woeste hem kunnen overtuigen, nu maar definitief heen te gaan. De Lantsheere,

[p. 373]

hij Paganini der ministeries, daar hij prachtig viool speelt...’

- Het hondje geeuwde, geeuwde dat zijn oogen er sentimenteel gingen bij staan, geeuwde dat het klonk als een geheel strijkkwartet.

‘Ook de Lantsheere’, vervolgde mijn vriend, niettegenstaande lang aarzelen, ‘ziet er van af, een partij te spelen - of moet ik zeggen: een part te spelen? - in de nieuwe combinazione... Bleef dan nog Helleputte’.

- Het hondje stelde zich recht op zijn voorpootjes, spitste de ooren, zag zijn meester scherp aan. ‘Ja’, zei deze, ‘hier spreek ik misschien uit de kapel; maar, naar men zegt, was Helleputte zelf er niet ver af, de toomen van zijn departement in handen te houden; al wees de hoed, dat nieuw mooi grijs hoedje, hetwelk als het symbool van het ontslag kon gelden, zoo ondubbelzinnig op de uitgelatenheid van een scholier, die eens degelijk vacantie gaat vieren. Ja, zelfs zwager Helleputte... Maar ook hij koos, als nieuwe Herakles, tusschen Deugd en Liefde, en trad definitief af.’

- Het hondje loosde een zucht van verlichting...

‘Dat Renkin, Berryer en Hubert nooit ernstig aan heengaan gedacht hadden, wist De Broqueville wel’.

- Het hondje liet langzaam zijn eindje staart wikkelen.

‘Bleef dus nog alleen te voorzien in ministers voor Kunst en Wetenschap, Finantie, Justicie, en Openbare werken.’

- Het hondje ging in een bol liggen, als iemand die eindelijk op zijne twee ooren kan gaan slapen.

‘Dit gaat echter zoo makkelijk niet’, zei zijn meester, ‘want hoe minder portefeuilles, hoe moeilijker de keus.’

[p. 374]

- Het hondje hief een ondervragend kopje op.

‘Nochtans’...

- Reeds gerustgesteld, ging het kopje weer tusschen de pootjes duiken.

‘Nochtans’, vervolgde mijn vriend, ‘nochtans schijnt de oplossing te naderen. Er is wel eenige strijd geweest tusschen Carton de Wiart en Poullet om het lijk van Patroklos, ik bedoel het schitterend harnas waar de doode schoolwet in slaapt, of beter gezegd: om het Ministerie van Wetenschap en Kunst.’

- Het hondje bromde even.

‘Maar men kwam overeen: Carton behield het Rechtswezen, en de jonge Poullet, de geleerde professor van het internationaal recht bij de Hoogeschool van Leuven, bekwam de wapenrusting van Achilleus-Schollaert. Voor de financie koos men Levie, misschien wel omdat hij een joodschen naam heeft, al is hij een ijvervol jongkatholiek. En nog slechts voor de openbare werken zoekt men... Zoodat er in het ministerie geen verandering komt, dan eene verwisseling van namen. En voor wat het gezag der katholieke partij aangaat, slechts Woeste...’

- Hier sprong het hondje recht, bezag ons beiden vrank en zonder toegeeflijkheid, hief daarna ondubbelzinnig en misprijzend zijn achterpootje op...

Dit liet het echter weer gauw vallen: huilend kwam een krantenman aangeloopen, krantennamen roepend met daarna ‘Edition spéciale!!’... Wij sprongen recht, het hondje vooruit aan het strak-gespannen blindemans-touwtje. Wij kochten de bladen. Helaas: de samenstelling van het ministerie was nog niet geëindigd. Integendeel. Want, terwijl de vierde man voor de Openbare

[p. 375]

werken nog steeds onvindbaar bleef, ging men van nieuwe wisselingen spreken. De Broqueville zou de IJzeren Wegen voor Binnenlandsche Zaken verlaten. Carton zou hem vervangen en Berryer zou aan de Justicie gaan...

Diep ontmoedigd klonk de zucht dien wij slaakten. Het hondje scheen integendeel gerustgesteld en viel terug in slaap. Wij, tot troost, bestelden een nieuwen vermouth-cassis en een herhaalden picon-grenadine.

En toen ging onze minister Schollaert voorbij, een geheimzinnigen glimlach onder den snor. En ditmaal droeg hij een stroohoedje.