Verzameld werk. Deel 3. Verhalen en parabelen

[p. 1057]

Verhalen en parabelen
Verantwoording

VERHALEN EN PARABELEN, het derde deel van ‘Verzameld Werk’ van Karel van de Woestijne, omvat in de eerste plaats als ‘door de schrijver zelf gebundeld’, diens proza-boeken, voorzover deze niet behoren tot het critisch werk. In een tweede afdeling ‘niet door de schrijver gebundeld en nagelaten werk’, volgen in historische volgorde slechts in tijdschriften gepubliceerde of in de nalatenschap van de dichter aangetroffen stukken. Een keuze uit het Jeugdwerk werd daaraan toegevoegd. Verschillende overwegingen leidden er toe dit deel eerst te doen verschijnen. Deel I en II zullen de Poëzie bevatten, fragmenten, varianten en de Iliasvertaling; de delen IV en volgende, de studies over litteratuur en beeldende kunsten en een bloemlezing uit het journalistieke werk. De roman De Leemen Torens, door van de Woestijne in samenwerking met Herman Teirlinck geschreven, zal een afzonderlijk deel vormen.

De commissie voor de redactie van ‘Verzameld Werk’ bestond bij de voorbereiding van dit eerstverschijnend derde deel en bij de opzet van een plan voor het geheel der uitgave uit prof. Mr. P.N. Van Eyck, Raymond Herreman, Dr. P. Minderaa, Maurice Roelants, Herman Teirlinck en prof. Dr. August Vermeylen. Tijdens de voorbereiding is prof. Vermeylen tot groot leedwezen der redactie door de dood aan haar ontvallen. Prof. Dr. R. Verdeyen werd bereid gevonden diens plaats in te nemen; hij draagt echter uiteraard geen verantwoording voor het bij zijn toetreden reeds gereed liggende derde deel.

De eerste bedoeling dezer uitgave is het bijeenbren-

[p. 1058]

gen van het Werk in de zuiverst bereikbare tekst. Aan deze tekst zijn aantekeningen toegevoegd van litterair-historische, tekstcritische en taalkundig-verklarende aard. Deze aantekeningen bedoelen geen doorlopende commentaar te geven, nog minder een waardebepaling. De redactie meende, dat in een uitgave als deze de toelichtingen zo objectief mogelijk behoren te blijven en dat deze het werk van de schrijver niet mogen verbergen achter een naar volledigheid strevend wetenschappelijk materiaal. In de tekst vindt de lezer dan ook geen verwijzingen: wie belang stelt in litterair-historische bijzonderheden of op taalmoeilijkheden stuit, sla de noten bij de betreffende bladzijde op.

De litterair-historische aantekeningen geven inlichtingen over handschriften, vroegere publicatie en parallellen in andere geschriften van de dichter, zij vertellen van de plannen en bedoelingen van de schrijver aan de hand van diens eigen aantekeningen, brieven of uitspraken. Waar daartoe aanleiding is, schetsen zij de verhouding van de schrijver tot de bronnen, waaruit hij putte.

De tekstcritische aantekeningen geven verantwoording van de gekozen tekst in gevallen waarin, door verschillen in de overlevering of door ingeslopen fouten, een beslissing genomen moest worden; onbetwijfelbare zetfouten in vroegere drukken bleven daarbij onbesproken. De taalkundig-verklarende aantekeningen bedoelen de lezer in te lichten, waar het gebruik van archaïsche of dialectische wendingen en zekere door van de Woestijne geliefde eigenaardige constructies het verstaan - vooral voor de Noord-Nederlander - belemmeren; algemeen gebruikelijke Vlaamse woorden worden echter bekend verondersteld. De aandacht zal niet in het bijzonder worden gevraagd voor afwijkingen van het algemeen Nederlands in woordgeslacht, meervouds-

[p. 1059]

vorming, verbuiging en vervoeging enz. of voor alle constructies ontstaan onder de invloed van het Frans of de oudere taal; waar een verheldering van de tekst de bespreking niet vraagt, wordt de behandeling van dergelijke eigenaardigheden voorbehouden aan een studie over van de Woestijne's taal en stijl.

Het redactionele gedeelte der uitgave, met name de aantekeningen, werd gezet in de officieel aangenomen vereenvoudigde spelling; voor de teksten van Karel van de Woestijne werd de door hem zelf gekozen spelling gehandhaafd.