Stichtelijcke bedenckinge, onledige ledigheyt, stichtelijcke tijt-kortinge
(1649)–Claes Jacobsz Wits–
AuteursrechtvrijDroevigh gevolgh na een oneerlijcke liefde, eens jonghen Hooft-mans, onder de Ridderschap des Keysers Tiberij, de derde Roomsche Keyser. Deerelijcke uyt-komst, na een door-trapte listigheyt eenes Dienstmaeghts. [Een] schrickelijck eynde van de snoode bedriegeryen van de Priesters van Isis. Alles oorsake van de schendinge eens Eerbare Romeynse Joffrou Paulina, door Decius Mundus. [Berijmt] na de beschrijvinghe Josephi, in 't 18. Boeck van de Oudtheyt der Joden, Capit. 4. Wijder beschreven van Egesippo, in 't 2. Boeck van de verstooringhe Jerusalems, in 't 4. Capittel. | |
Stem: Edel Artisten koen. Volghens de Musijcks-Noten hier voor, fol. 258.
DOen 'tmachtich Roomse Rijck Tiberius regeerde
Diens eerste kloeck beleyt Een yeder prees en eerde.
| |
[pagina 308]
| |
Doen woond' een man tot Romen, Rijck, wel befaemt
Die heeft een Vrouw gekomen Die Paulin was genaemt.
2.
Rijck, Edel, hooch befaemt; Seer zedich van manieren,
Diens eerbaerheyt en schaemt Haer schoonheyt seer vercieren.
Hier op een groot behagen Decius Mundus nam,
Die leyd' haer kuysheyt lagen, 't Welc een qua eynde nam
3.
Hy socht haer reyn gemoedt Door vuyle lust te krencken
Hy wil haer machtigh goet, Dit gelt met hoopen schencken
Twe hondert duysent Ga naar voetnoot* Drachmas, Hy haer vrywillig toont
't Welck al-te-mael veracht was, Daer 't kuysche hert woont.
4.
Die jongen Edelman En kan gantsch niet verwerven
Dies hy niet leven kan, En wil van hongher sterven.
Dit heeft wel haest vernomen, Ida, sijns Vaders Maegt
De welcke hy volkomen Sijn groote passi klaeght.
5.
De Dienstmaegt hem beschelt, En port hem we'er te eeten
En seyt, met minder geldt Wel beter raedt te weten,
Met vijftigh duysent Drachmas, Behoor'lijck aengeleyt
Daer voor, mijn Heer, soo mach ras Paulin u zyn bereyt
* 6. *
DE Ridder wert verquict Door dees' en meerder reden
Hy haer dit gelt beschickt; Sy gaet daer vlijtich me'e
Heen, daer de Priesters woonen, Van Isis d'Afgodin,
Biedt kleynen dienst te loonen Al met een groot ghewin
7.
De helft sal ick u dra Op desen dagh velienen,
De ander helft daer na, Kondt ghy in 't kort verdienen
Doet maer na mijnen seggen, O ! het sal gaen soo glat
Ghy sult op moghen leggen Met haest een grooten schat
| |
[pagina 309]
| |
8.
De Priesters zijn gereedt: Sy gaet haer openbaren
Haer's Meesters herten-leet, En wat hem komt beswaren,
Paulina moet ghenesen Mijns Meesters droeven pijn.
Sy heeft haer onderwesen Hoe dit beleyt moet zijn.
9.
De Priesters hooren aen Des Maegts door-trapte reden,
En roepen, 't sal wel gaen, En zijn daer me'e te vreden.
Dus een uyt de voornaemste Gaet na de kuyse Vrou,
Om dat hy al bequaemste Haer best bedrieghen sou.
10.
Hy wist dat dese Vrouw' Seer vlijtigh quam verkeeren
Om Isis, Anubis, Godts-dienstelijck te eeren;
Die in haer Tempel beyde Van haer zijn staegh gedient,
Dus hy de Vrouw' aen-seyde, Anibus was haer Vrient.
11.
Hy had' haer in sijn dienst Oprecht, en trouw' bevonden.
Daerom had' desen Godt, Hem tot haer he'en gesonden,
Sy had' sijn hert genomen, Dies hy haer waerdich acht
Om tot haer af te komen, Haer in sijn Tempel wacht.
* 12. *
DIt kond' dien loosen Gast Seer aerdichlijck beleggen,
Paulin gelooft dit vast, Al waer 't Gods eygen seggen:
Met vreuchde in-ghenomen Sy dit haer Man aenseyt,
Dat Godt op haer volkomen Sijn liefde had' geleyt.
13.
Haer Man noch niet alleen, Maer meer bekende Vrouwen,
Die dit nu al gemeen Gelijck een wonder houwen:
Sy duydent al ten goeden, De Man hout hem ver eert
En sonder quaedt vermoeden Sijn Vrou dit consenteert.
14.
Die op bestemde tijdt Is in de Kerck ghekomen,
En heeft daer heel verblijdt, Haer Avontmael genomen,
En is met soete reden Al op dien plaets ghebracht,
Daer met eerbiedigheden Sy Anibus verwacht.
| |
[pagina 310]
| |
15.
Het licht werdt uyt-geblust, Den Ridder is ghekomen
Heeft daer uyt vuylen lust Paulinas eer ghenomen:
En wist hem soo te voeghen Schijn-heyligh op dat pas
Dat sy meent met genoeghen, Dat dit den Afgodt was
16.
Hy had' de nacht te baet, Die was hem hier in gunstich
Dat hy stil van haer gaet, Door Paepse list seer kunstich
De Joffrou keerde mede Des morghens na haer Man
En seydt hem oock in 't breede Al desen handel an.
17.
En haer Vriendinnen me'e Gingh sy dit openbaren,
Die hier in wel te vre'e, Doch heel verwondert waren
De kuysheyt van die Vrouwe Die was haer wel bewust
Sy mosten 't waer vertrouwen, En waren wel gerust.
* 18. *
DRie dagen na dien tijt Quam Mundus haer gemoeten
Die toond' hem heel verblijt, En seyde na het groeten
Joffrou Paulin, u mach men Wel achten eere waerdt,
Twee hondert duysent Drachmen Die heb ick nu bespaert
19.
Die ick tot u ghewin Wel eer heb willen gheven,
Maer heb nu niet-te-min Mijn lust met u bedreven.
Daer is niet aen-geleghen Acht Mundus onbequaem,
Als ick mijn lust mach pleghen In Anibus sijn naem.
20.
Hy is van haer ghegaen, Met dese spotse reden,
Sy kond' het wel verstaen En scheurde doen haer kleed
Dit spijt haer boven maten Dat sy dus is gheschent,
Gantsch droevigh uyt-ghelaten Maeckt sy 't haer [Man] bekent.
21.
Bidt, dat dit slim beleyt Met haest mach zyn gewroken
Haer Man heeft van dit feyt Den Keyser aengesproken
Den Keyser is t'onvreden; En vaet de Priesters aen,
Doet haer, en Ida mede, Élck aen een Kruysse slaen.
| |
[pagina 311]
| |
22.
Dit blever noch niet by: Dit feyt wert meer ghewroken,
Den Tempel was niet vry, Die werdt heel af-gebroken,
Isidus Beeldt met schanden Men in den Tyber smijt.
En Mundus uyt den Lande Moest ruymen tot sijn spijt.
23.
Dus loont de vuyle lust, Dus loont het snood' bedriegen,
Dus loont een losse Tongh Die geen bedroch kan swijgen.
't Quaet gaet sijn Meester loonen: Gods hant men niet ontgaet.
't Verborgen gaet hy toonen: De straf vloeyt uyt het quaet.
De Jonckheyt en de heylighmakinghe, bevindt men selden t'samen. Een Jonghman te sien der sonde gestorven, ende bereydt tot de doodt, is wel een wonderlijck, en selsaem dingh. 't Is goedt, in tijdts goedt te zyn: Want gelijck de sonden verouden, soo verstercken sy oock: ende indien sy een-mael 't ghebit tusschen de tanden nemen, erkennen sy geen Meester meer. 't Is onghelijck swaerder de Godtsdienstigheyt te herstellen, als een mensch Godtsdienstigh te maecken; Want hy moet ontleeren het quaet welck hy eerst geleert heeft: al-eer ghy'er kondt in planten 't goedt dat hy namaels moet in 't werck stellen. De ghewoonte verandert de nature, ende de verkeeringe met de sonde, maeckt dat de mensche daer in verwortelt: en seer selden siet men een jongen Duyvel eenen ouden Heyligh worden. Ick sal dan beginnen ghelijck ick wil volherden: andersins waer'et my quaedt wel begonnen, maer noch erger niet volherdt te hebben.
De rijckdommen en zijn den wegh niet na den Hemel: maer den verkeerden. Alle mijn sorge sal zyn my te bevlijtigen om wel te leven, en ick verseker my dat ick nimmermeer arm sterven sal. J. de la Montagne. |
|