Biographisch anthologisch en critisch woordenboek der Nederduitsche dichters. Deel 6 VIC-ZYP

[Jacob Eduard de Witte, Junior]

Witte (Jacob Eduard de), Junior, geboren in 1763, was een zoon van den Amsterdamschen Stads-Architect j.e. de witte, en in 1782 Vaandrig in dienst van den Staat, wanneer hij met pieter van brakel, Boomkweeker te Boskoop, een' aanslag smeedde om het eiland Schouwen in handen der Engelschen te leveren. Van brakel ontdekte nogtans dit verraad, en de witte liep groot gevaar van zijn hoofd te verliezen; doch een gekibbel tusschen de Staten en den Stadhouder, of eene burgerlijke of militaire regtbank, en dan welk geregtshof den landverrader moest veroordeelen, gaf aanleiding dat hij den 21 Mei 1784 tot eene gevangenis van zes jaren, en vervolgens tot eene eeuwige ballingschap uit Holland, Zeeland, Friesland en Utrecht verwezen werd ².

2 Vad. Hist. Verv. op wagenaar, V Deel, bl. 20-51.

[p. 540]

Ingevolge van dit vonnis werd de witte op de Gevangenpoort in den Hage gezet. Hier begaf hij zich aan het schrijven van eenige werkjes in proza en dichtmaat, meest van sentimenteelen inhoud, en waarin de bladzijden bijna met zoo vele dwarsstreepjes als woorden gevuld zijn. Hij bezat slechts middelmatige bekwaamheden, weinig belezenheid, smaak en gezond oordeel, en volstrekt geene taalkennis. Ondertusschen vonden zijne verwarde, overspannen, zinledige voortbrengsels toch uitgevers en lezers, en hij maakte, bij het verval van onze dichtkunst, in het tijdvak tusschen bellamy en helmers, eenigen opgang als dichter; doch deze laatste bewees het eerst de nietigheid van vernuften als de witte en dergelijke jammerlijke poëtasters ¹, en al zijn roem verdween in rook. Een' geruimen tijd liet de witte niets meer van zich hooren, en kwam toen wederom als schrijver en verzenmaker voor den dag, onder den naam van witte van haamstede; met welk regt hij den naam van den braven en grootmoedigen basterdzoon van Graaf Floris V aannam, weten wij zoo min als op wat grond bilderdijk voor een' Graaf van Teisterband gehouden wil worden.

1 In de zeer lezenswaardige voorrede van zijn' Socrates, die voor de eerstemaal in 1790 in het licht kwam.