Bedevaart naar Jerusalem in 1525

Hoe ende in wat manieren wij ghehouden hebben onse anderde processie beghinnende opten heilighen berrich van syon in manieren als voer verclaert staet.

Als nv dit sermoen ten eynde was Soe hebben wij ghehouden onse anderde processie In deser manieren. Item Ten eersten soe sijn wij desen heilighen berch van syon neder gheclommen Voer bij dat grote hoeckhuys van cayphas twellick wij lyeten legghen op die slinckerhant Ende ghinghen voorts na die poorten van iherusalem Ende eer wij die poorten ghenaeckten Soe is ons ghewesen die plaetsen beteykent mit drie grote stenen daer die apostelen rusten mit (dat) dode lichaem van maria als sijt ten grave wilde brenghen Soe isset gheboert datter een wonderlike suete sanck doer ghans iherusalem clanck, twellick gheen wonder en was Want dat ghehele hemelsche heer daer teghenswoerdich was op marien goods moeders ghebenedijt exequien

[p. 78]

Ende die schone palme drooch sint Jan voer die bare Ende die pharizeen verstouten den enen den anderen ende lyepen als verwoede honden tot deser plaetsen om die apostelen doot te slaen ende dat lichaem te bederven Ende quamen alsoe mit horen wapenen Ende een van die prince der priesteren sprack mit enen toornighen moede Segghende syet hoe grote glorie ontfaet nv die mans tabernakel die ons ende onse gheslachten soe seer verstoort heeft Laet ons dit lichaem die die verrader drooch verbarnen, ende mede soe sloech hij sijn onwaerdighe handen an die baere ende meende sijn bose opset te volbrenghen Ende terstont soe sijn sijn handen blijven hanghen verdurret an die bare ende maeckte een grote pijne, van gheluyt slaende Ende hadde groot leetwesen van sijn quaet opset ende kreet seer deerliken sinte pieter achter an Dat wt desen sinte pieter Seyde Ist datstu gheloven wilste in onsen heer ihesum christum ende in mariam die hem drooch Soe waene ic ende gheloeve dattu te hant sulste werden ghenesen Hij antwoorde ende seyde Ic gheloeve dat die heer ihesus is die warachtighe goods sone Ende dat dit sijn heilige moeder is Ende terstont soe creegh hij sijn handen van die bare an sijnen armen Mer hij hyelter grote smarte van Ende sinte pieter sprack Cusschet dese bare ende segghet Ic gheloeve in gode ihesum christum die dese vrouwe droech ende dat sij na die dracht maghet bleven is, twellick hij dede ende wert terstont ghesont Ende sinte pieter seyde voorts Neemt die palm van iohannes onse broeders hant ende lecht se op dijn blinde volck, soe wie gheloeven wil die sal worde syende ende die niet gheloeven en wil die en sal nymmermeer werden syende. Ende In deser manieren soe brachten sij dat heilige lichaem van maria ten grave in dat dal van josephat. Item Van dese plaetse sijn wij voorts neder gheclommen ende gecomen in die poorten van

[p. 79]

iherusalem, van welken inghanc der poorten ons allen verwonderden Ende quamen in een strate, reliken lanck ende overdeckt, want alle die principael straten van iherusalem sijn al meest overwulft van dat een huus tottet ander, alsoe dat ghij daer tot veel plaetsen onder ghaet, ende is boven v hooft al overdeckt ende ons lyepen veel turcken, jonck ende oudt, after an alsoe dat wij nauwelicken die straten en muchten ghebruyken Ende int eynde van dese overdeckte strate clommen wij op, elf witte marmoer trappen tot porta speciosa toe. Doer welke poerte men ascendeert salomons tempel. Ende is die plaetse daer die krepele arme mensche sat ende was begherende een aelmisse te ontfanghen van sinte Johan ende sinte pieter Ende sinte pieter sprac Goudt nochte silver en is mit mijn ende dat ic hebbe dat gheef ic v, Ic segghe v datte, stant op ende wandelt henen ende die krepel dede alsoe. Nota. Doer dese poorte syetmen die schonen heerliken tempel van salomon ende is seer proper om syen ende wij en musten over die bovenste trap niet ghaen, want ons die guardiaen seyde, in dien yemant waer ghaende doer dese porta speciosa, soude sijn lijff qwyt wesen ofte soude moeten versaken sijn gheloof ende die turcken stonden om ons mit groten hopen ende merckten seer scharpeliken wat wij ten handen toghen, ende wij doer saghen dese ghenoeghelijke plaetse soe langhe wij muchten. Item In desen tempel van salomon bernen altijts elf dusent lampen. Item In deser manieren wederomme gedescendeert die trappen ende sijn gecomen weder om tottet eynde van dese overdeckte strate ende sloghen die rechterkant op ende quamen onder een poorte welke poorte inghevluchten staet an Symon pharizeus huus. Aldaer maria magdalena dick ghelogieert was als sij van haer casteel magdalum plach te comen binnen iherusalem ende was daer dick etende middach mael, avont mael mit haren

[p. 80]

meester ihesum ende dit huus staet an die slinckerhant an die poorte. Ende ghinghen voorts doer dese poorte ofte boghe alsmen mit enen steen werpen soude. Daer staet om hooch een ouwe vervalle muyer ende is van den rijckemans huus die lazarus weygherden die cruymen van sijnder tafelen. Ende men seyt dat onsen heer godt dese muyer laet staen in een teyken van alle rijcke menschen tot een exempel, als dat sij hoer rijckdomme mede deylen souden den armen. Item Voorts ghaende quamen wij tot een schone heerlike kercke ende plach dat huus te sijn van Joachim ende Anna Ende aldaer is die moeder goods maria gheboren gheweest. Item Voorts sijn wij ghecomen ter plaetsen ghehyeten Lytostrotos ende is enen ronden boghe in alre manieren offet waer een poorte staende tuschen pylatus huus ende herodes huus ende passeerden hyer voerbij ende clommen dese straet al op, recht wt tot eenre poorte toe. niet dat dit die poorte is daer die stadt eyndt, mer dese poorte leyet v wt tot sinte stephens poorte, dat is porta starquilinia voorts tottet dall van Josephat toe. Mer wij en quamen voer dese reyse niet vorder dan tot dese eerste poorte. Mer sloghen die rechterhant op ende quamen op die piscine ende doer sach dese plaetse wel. Nota. Probatica piscina is een wonderlike vierkante plaetse, groot, wel tweemael langher dan sij breedt is ende is seer diep in te syen al op ghemetst mit groten herden steen van onderen tot boven, waer in dat water valt wt salomons tempel als het reghent, twellick seer selsen geboert ende staen somencken cleyne boomkijns ende grove ryeden in en waschen. Item Probatica piscina heeft oeck vijff poorten ofte wtghanghen alsmen noch syen mach huyden des daghes, in alre manieren als die heilige scrift daer of tuycht mer was nv bij na heel sonder water verdroocht. In welke plaetse ofte water ihesus ghebenedijt dick menich mensche ghesont heeft ghemaeckt als dat

[p. 81]

evangelium verclaert, suverlick Johannis in sijn vijfte. Capittel Ende seyt dat die engel goods tot een seker tijt neder quam in dit water ende het wert geroert ende daer werter dan een ghesont vanden syecken die daer verwachtende die beroeringhe des waters, alre eerst in dat water quam. Item Dese plaetse probatica piscina leyt seer secreteliken after pylatus huus ende is seer vreemt om syen. Hyer onse devotie ghedaen, sijn wij weder omme ghekeert ende gecomen op die rechte strate voer dese voerscreven poorte ende descendeerden voorts na pylatus huus die wech die wij gecomen waren Ende want ic veel heilige plaetsen voerbij geghaen was die ic ghesweghen hebbe ende dat om dies willen want icker wederom voerbij ghae, Soe wil ic nv mit hulpe van godt verclaren, mits vollighende onse ghesontmaker ihesum gebenedijt gheladen mit dat vervaerlike sware houte des cruces die selfde straten ende weghen van pylatus den rechters huus of totten berch van Calvarien toe, aldaer dit onnosele onbevleckte lam christus ihesus gebenedijt, ghepassijt gepijnicht ghecruust gesturven ende beghraven is gheweest om ons arme verloren menschen wille, wij die overmidts die sonden doot waren ende ghans duvels kinderen waren, twellick seer profyteliken sal sijn om horen Want ic mits desen verclaren sal dat murrich rakende die karll des bitteren lijdens christi ihesu ghebenedijt.