Bedevaart naar Jerusalem in 1525

Als nv soe beghint dat Duytsche ghebercht.

Item Hyer deden wij onse middachmael Ende den trommel ghinck op ende saghen die lutheranen vertrecken

[p. 15]

alsoe sijt aldaer niet langher houden en dursten. Item Nademael wij guet tcyer gemaeckt hadden, soe ghinghen wij van nestelbanck een grote mile weechs tot Filft ende bleven aldaer desen nacht om datter int naeste derp voorts veel lutheranen laghen. Item Des smerghens den .xvij. dach in mey sijn wij voorts ghegaen van filft een grote mile tot rythen. Item Eer ghij in ryten coomt soe ghaet ghij over een langhe houten brugghe ende een ygelic plach aldaer te geven enen vyeraeert mer wij en ghaven niet. Item Voorts ghegaen van rythen een grote mijl tot atterwainghe, mer ten halven weghen sijn wij eerst gecomen tot die eerste cluyse ende is enen starcken burch ende aldaer beghint oostenrijck Ende alsoet een onreyn weer was ende seer reghende alsoe dat wij die wech niet wel ghebruycken en muchten Soe rusten wij ons alhyer ende ontbeten in dit casteel ende droncken .ij. ofte .iij. kannen wijns Ende althehants soe hebben wij ons voorts op die ghanck ghestelt ende sijn mit dit onreyn weer ghecomen tot etterbanck Aldaer wij vrouwen saghen staen smeden, mitten hamer slach houdende oppet aenbeelt ghelike die smits doen. Item Het was een wetspel onder ons, ghaende van etterbanck tusschen die gheberchten doer ene pleyne gruene weye Ende die questie was dese ofte dat wite op die gheberchte legghende znee muchte wesen ofte witte steenroodtze wter natueren, Wij hadden dit wel ondervraecht in die herberghe ende seyden ons dattet znee was, mer wij en kondens niet bevroeden. Aldus disputerende ghinghen wij neder sitten int ghruen Ende meester adriaen barthelmeusz. van alckmaer ende pieter aertz. van dordrecht sijn te samen op die gheberchte gheclommen ende quamen altehants wederom stijghen neder ende brachten veel znees vant die gheberchten ende om dese nyewicheits wille soe znevlockten wij malkanderen Ende sijn mits desen voorts gecomen tot leermis twee grote milen van

[p. 16]

etterbanck Elcke mijl en moeght ghij in drie uren niet ghaen Ende alsoe wij wel nat ende vuyl waren soe ghinghe wij in een stove, aldaer wij ons wel droechden ende maeckten desen avont guet tcyer. Item Des anderen daghes den .xviij. dach in mey ghinghen wij van leermis na nazareth over den vernaert, twellick sijn .ij. milen, te weten een mijl den berch vernaert op te climmen ende voorts een mijl neder te climmen Ende beneden anden berch vernaert staet een huus mit eenre poorte daer men doer moet passeren gheliken een cluys mer en is soe schoen noch soe starck niet. In deser manieren gecomen tot nazareth aldaer wij wat aenbeten ende wat gherust wesende, ghingen wij voorts tot thurns .ij. milen van nazareth aldaer wij ons middachmael deden, twellick een schoen heerlick derp is wel groot. Van thurns voorts ghegaen een mijl tot yems, van yems .ij. grote milen wel gemeten tot landuck, aldaer wij desen avont bleven inden ghulden leuwe ende maeckten guet tcyer Ende des merghens den .xix. dach in mey van landuck .ij. milen gegaen tot Pruus aldaer wij wat aenbeten, Voorts van Pruus een grote halfe mijl tot Ryel, van Ryel anderhalfe mijl tot phons aldaer wij desen avont bleven inden Arenth, alsoe enyghe van onsen bruederen niet wel voort en muchten, Soe rusten wij ons desen avont ende maeckten guet tcyer om te beth ghehertet te wesen over sinte nycolaes berch te ghaen. Item Den .xx. dach in mey Soe ghinghen wij over den berch van sinte nycolaes. eer ghij op desen berch coomt soe ghaet ghij over een langhe brugghe doer een groot casteel Ende oppet hoochste des berchs staet een cappelle ghewijt in die ere van sinte nicolaes, daer deden wij onse devotie Al singhende die loffelike sanck Gaude pater nycolae, Nicolaus episcopus semper fuit mitissimus Quarta cum sexta feria semel sugebat ubera etc. In deser manieren sinte nycolaes berch neder gheclommen ende ghe-

[p. 17]

gaen een mijl voorts tot een derp schluyderns genoomt. Item Ghij sult weten dat onder an dese sijde van sinte nycolaes berch staet mede een starcke cluys, ende als nv soe waren wij ghepasseert seven kercken, leggende drie milen van sinte nycolaes berch ende alsoe quamen voorts tot schluderns. Item Den .xxj. dach in mey voorts ghegaen tot een derp ghehieten flanders, hopende dat wij daer misse souden hebben ghehoort alsoet sonnendach was, mer wij quamen al te laet Dit derp lecht .ij. milen verscheyden van sevenkercken. Ons middachmael gedaen, sijn wij voorts gegaen van flanders .iiij. milen tot meranen, mer bleven desen avont in een derp ghehieten velthurns, een grote mijl an dese sijde van meranen, aldaer wij veel bueren lutheranen vonden, twellick mijn niet wel in en ghinck Nietemin wij maeckten guet tcyer Ende des merghens, den .xxij. dach in mey voort gegaen in die stadt van meranen Ende aldaer ontbeten wij in die Jacht, Voorts van meranen ghegaen .iij. milen tot Ontheroy ende sliepen aldaer in die voghel grijp. Item Desen dach passeerden wij aldaer (de plaets daer) een derp ghestaen hadde, welke derp god almachtich hyer voortijts heeft laten verghaen ende gheplaecht int Jaer van .xvij., om dat dat volck opten kersnacht waren dansende, wat isser ghebuert Mer godt lyet enen berch nederstorten, onversyens, daer alle dat vollic van desen derpe onder smoorden, wtgesondert een huus bleef daer staen, alsoe daer noch ghefigureert staet, alsoe men claerliken mercken mach dat dat huysgesyn alleen ghesalveert bleeff. Item Des merghens den .xxiij. dach van mey opgheclommen een grote halfe mijl weechs tot yppen, twellick op enen hoghen berghe leyt, dese halfe mijl en moecht ghij nau ghaen in twee uren. Voorts gegaen Van ypen een grote mile tot Calders, Van Calders voorts een grote mile tot termijn, dit is enen muyelike wech. Die peregrijnen seggen Dat

[p. 18]

sij tot Termijnen drincken guede wijnen Te monte flescoen verdrincken sij cousen ende schoen, Aldus deden wij ons middach mael tot Termijne ende droncken aldaer oeck guede wijne. Item Desen dach ghinghen wij voerbij ene schone camp lants, daer saghen wij op staen waschen druven Terru rogghe Appelen ende peeren, Item Mits desen voorts ghegaen van Termijn een grote mile tot Margarete aldaer wij rusten ende droncken .ij. ofte .iij. kannen wijns Ende ghinghen voorts van Margrete een grote mile tot Sinte michiels derpe, aldaer wij des nachts bleven in die roose. Item Des merghens vrooch op ghestaen den .xxiiij. dach in mey ende ghinghen van sinte michiels derp .ij. milen tot Trenten twellick is een bischops stadt ende daer loopt een schoon ryvyer doer. Nota. Hoe wel dattet nv was die leste cruus dach Ascentioens avont nochtans aten sij aldaer vleysch. Wij teerden in die Jacht ende en wilden gheen vleysch eten mer ons werden visch bereyt Ende dit was omtrent acht uren dat wij binnen Trenten quamen. Item Wij saghen binnen trenten Dat kint van Trenten ende leyt wonderliken heel ende schoen om syen. Nota. Daer is oeck een man die de duvel lijff ende zyel op ghegeven heeft om goodswil Ende hem is gheset tot penitencie, een yghelike die almisse van hem begheert, te gheven enen crusaert; dit werden ons gheseyt van enyghe brueders die te romen wilden Alsoe dat wij wt desen gheghaen sijn tot des mans huus wt nyewicheyt om dese man te syen ende baden hem om een aelmisse ende ghaff ons elcks een crusaert ende als hij verstont dat wij ten heiligen grave wilden, soe badt hij ons naerstelick dat wij voor hem bidden wilden Ende hyer mede van daen ghescheyden ende ghaven dat ghelt weder om goodswil Ende als wij nv guet tcyer ghemaeckt hadden Soe hebben wij ons ghestelt om na veneetgien te ghaen In deser manieren. Item Eerst Soe sult ghij weten, als wij eerst trenten genaeck-

[p. 19]

ten, passeerden enen redelike pleynen wech, mer als wij ghinghen wt Trenten na veneetgien Soe clommen wij al wter poorten opwaerder enen groten lastighen bergh ende enen gheladden steenrootdze ende wert mijn seer suer om op te climmen, Sinte claes berch ofte den vernaert en hebbender niet bij, Ende sijn gecomen in deser manieren van Trenten .iij. ytalyaensche milen tot Zynetzaengie Van zynetzaengie .vij. ytalyaensche milen tot leytzinghe aldaer wij bleven desen avont. Item Des anderen daghes den .xxv. dach in mey ende was opten heilighen ascentioens dach ghinghen wij voorts na elsburch ende is .ij. milen van lego aldaer wij ghehoopt hadden misse te horen, mer wij quamen te laet alsoe sij pachteliken niet meer dan ene misse en doen, alwaert oock datten heiligen dach noch soe groot waer; wij hadden twee priesters bij ons, mer alsoet daer bijster te lande stont overmits de seckte der lutheranen en dursten sij gheen misse doen Aldus soe aenbeten wij wat ende sijn voorts gegaen van elsburch een mile tot spitaleto aldaer droncken wij een kan wijns ofte twee Ende ghinghen voorts van spitaleto een mile tot agringo ende bleven aldaer desen Avont, Ende al(daer) huyerden wij een paert tot bassant toe om onse cleyderen ende packen daer op te legghen Ende des merghens den .xxvj. dach van mey sijn wij voorts gegaen van Agringo een mile tot leschalo, van leschalo .ij. milen tot woestania ende aldaer aenbeten wij ende rusten wat. Item Voerts gegaen van woestania een mile tot bassant. Item Tuschen Agringoe ende leschalo leyt een cluyse ende aldaer musten wij gheven mit ons drien ene cruysaert. Nota. Bassant is een stadt ende aldaer eyndt dat ghebercht ende aldaer aenbeten wij wat ende ghinghen voorts tot Goego mer bleven onder weghen, alsoe wij van muedicheyt niet verder en konde ghegaen Ende den .xxvij. dach in mey op ghestaen ende gecomen tot Castelfranco twellick .ij. milen sijn van

[p. 20]

bassant. Nota. Castelfranco is een suverlick steetgien ghelijck een casteel ende rondts om mit een voerburcht seer lustelick ende schoen om syen Daer Aten wij ende droncken ende maeckten guet tcyer Ende wij huerden ene waghen tot meysters toe, die man voer .vi. stuvers, ende sijn .iiij. milen Ende quamen des Avonts tot meysters ende bleven aldaer dien Avont Ende des anderen daghes den .xxviij. dach in mey ende was sonnendach Soe hoerden wij misse ende naedemael wij middachmael gedaen hadden Soe vueren wij mit eenre barcke van meysters een mijl te water Tot Veneetgien Ende ghinghen ter herberghe in die witte leew ende maeckten desen avont guet tcyer.