Nalatenschap. Dicht- en toneelstukken
(1856)–J.F. Willems–
Auteursrechtvrij
[pagina 74]
| |
Maria van Braband.aant.Nevens Flips, den leliekoning,
Zat Maria op den troon,
Jan van Brabands jonge zuster,
Hooggeroemd om deugd en schoon.
Hemelzegen, aerdsch genoegen
Overdauwden 't vorstlyk paer,
En zy leefden trouw en teeder,
Zy voor hem, en hy voor haer.
Frankryks welvaert groeide en bloeide
Door een echt zoo eensgezind
(Want den landzaet is 't een zegen
Dat de vorst zyn gaê bemint).
| |
[pagina 75]
| |
O, wat was Maria liefdryk
In wat zy verrigtte en sprak!
Hoe veel goeds deed ze in den hove,
Hoe veel, onder 't strooijen dak!
Waer zy ging of waer zy toefde,
Look de vreugd op voor haer voet;
't Lachjen, dat haer mond omzweefde,
Streelde en warmde 't stugst gemoed.
Ieder prees haer voor een engel
Als men schaers op aerde een ziet;
Brabands dochter, Frankryks moeder
Hiet zy in der dichtren lied.
God ook zag met welgevallen
Neder op den lelietroon,
En verblydt het lievend echtpaer
Met een welgeschapen zoon.
Al de wereld zingt en jubelt
By Maria's kerkgangfeest;
Ieder looft en bidt den Heere,
Doch de zaelge moeder 't meest.
Neen! een enkle bidt niet mede,
Pirs niet, die, van uit het slyk
Door zyn koning opgetogen,
Raedsheer werd van 't fransche ryk -
Pirs niet, neen, die voor Maria
Brandt in dartle minnevlam,
En geen overspelig jawoord
Op zyn liefdebeê bekwam.
| |
[pagina 76]
| |
Sints de schoone Koninginne
Met verachting hem verstiet,
En de Vorst, hem minder gunstig,
Minder hem het staetsroer liet,
Broeijen in zyn laffen boezem
Zucht naer wraek en dorst naer bloed:
Want zyn hoogmoed is vernederd,
En zyn lust blyft ongeboet.
Als een tiger, tuk op moorden,
Die met vonklende oogen loert
Achter heesters, achter struiken,
En niet eer zich rept of roert
Dan wanneer hy wis zyn prooi grypt
Die van ver hem vluchten zou,
Zoo, zoo loert ook van ter zyde
Pirs op de aengebeden vrouw.
Ach, daer grypt hy reeds het lemmer!
Zal zyn hand den moord bestaen?
Neen! door 't bloed van kind en moeder
Wordt zyn wraeklust niet voldaen:
Ook haer deugd wil hy vermoorden,
Ook haer naem en hoogen roem,
En in schande moet ze sterven,
Als de in 't slyk getrapte bloem.
Frankryks Kroonprins, door den Koning
Uit een vroegere echt geteeld,
Die nu met Maria's wiegling
Als zyn eigen broeder speelt,
| |
[pagina 77]
| |
Gaet de booswicht dienstbaer maken
Aen 't ontwerp der snoodste daed.
Tusschen Koningin en stiefzoon
Zaeit hy tweedragt, kweekt hy haet.
Met den ryksvorst van Castilje,
Met den vyand van de kroon,
Smeedt hy gruwzame eedverbonden,
En belooft hem Frankryks troon.
Hy verraedt de staetsgeheimen,
In 't vertrouwen hem gezeid,
En bedingt vooraf (de ellendling!)
't Loon der zwartste ondankbaerheid.
't Is hem onuitspreekbre wellust,
Dat hy dag voor dag mag zien
Hoe de Kroonprins en zyn moeder
Meer en meer elkander vliên.
Haten kan zy niet, Maria,
Maer het doet haer innig smart,
Als de Prins een nydig oog slaet
Op den liefling van haer hart.
Ook de Koning is mismoedig
Om de tweespalt, die hy ziet,
Om de dreigende omweêrswolken,
Die zich hoopen in 't verschiet.
't Wordt al donkrer om hem henen,
Wat hy doet of waer hy streeft.
Eindlyk denkt hy heul te vinden
In den raed, die Pirs hem geeft.
| |
[pagina 78]
| |
‘Laet, o koning (zegt de snoodaert),
Vrouw en zoon meer samen zyn.
Vriendschap groeit uit tafelvreugde,
Sterkt zich met denzelfden wyn.
't Byzyn zal hun hart verzachten:
Want Maria is zoo goed!
En uw zoon ook - is hy anders?
Is hy niet van 's vaders bloed?’
Daeglyks wordt de Prins genoodigd
Aen de tafel der Vorstin;
Maer, helaes, geen sprank van liefde
Dringt zyn stalen boezem in.
't Uer der wraek is nu geslagen!
Pirs, in gruwelen volleerd,
Mengt vergif in 's Prinsen beker....
En de booswicht triomfeert.
Welk een jammerkreet verheft zich
By het lyk van 's Vorsten spruit?
‘Ach, de Kroonprins is vergeven
(Roepen alle stemmen uit)!
Ziet zyne oogen! ziet zyn lippen!
Ziet die vlekken om zyn kaek!
Ja, wy zien 't, hy is vergeven:
Wraek, geregte Hemel, wraek!’
Pirs, als regter opgetreden,
Gaet het feit nauwkeurig na,
Vindt het gift nog in de drinkschael -
In Maria's tafellaê;
| |
[pagina 79]
| |
Vindt getuigen, die 't bezweeren
Dat zy 't van een heiden kocht,
En het heimlyk daegs te voren
Mengde in kostlyk druivenvocht.
Spoedig loopt die mare in 't ronde,
En men schreeuwt, verwoed en dol:
‘Die van Braband pleegde 't schelmstuk!
Weg met haer, in 't kerkerhol!
Wil zy dus haer zoon verheffen
Op den troon van haer gemael?
Weg met haer!... Zy sterve in schande,
Door het vuer, en aen den pael!’
En de ketenen des misdryfs
Klemmen haer de zachte leên;
En men voert haer, en men sleurt haer
Naer den donkren kerker heen.
Daer, in tranen en verzuchting,
Wacht zy stil haer vonnis af;
En het vonnis wordt gesproken....
En de houtmyt is haer straf.
Niemand gaet Maria troosten;
Ze is verlaten nu van elk.
Vruchtloos voelt zy weêr haer boezem
Zwellen van de moedermelk.
Ook haer kind is de arme ontnomen,
Al haer wellust, al haer vreugd.
Niets meer blyft haer, niets meer, ovrig
Dan hare onschuld en haer deugd.
| |
[pagina 80]
| |
Hertog Jan, Maria's broeder
(Die als ridder niemand zwicht,
En als zanger niemand toegeeft
In het zwavisch minnedicht),
Hoort die mare in Brussels wallen,
Waer hy 't lied der liefde zingt.
‘Neen (zoo klinkt zyn forsche stemme,
Wyl hy uit zyn zetel springt)!
't Kan niet zyn; 't is valsch gelogen!
Zy!... van Brabands heldenbloed!...
Brabands leeuw kan niet ontaerden.
Ze is door Aleide opgevoed;
'k Heb dezelfde borst gezogen.
Neen, by God! het kan niet zyn!
'k Laet myn zusters lyf niet krenken.
Neen, ik redde ze uit de pyn!’
En het moedigst ros des Hertogs
Wordt gezadeld en getoomd.
't Moedig ros is doodgereden
Eer hy halverwege koomt;
En een ander wordt bestegen,
En hy rust niet, dag of nacht,
Voor hy 't kerkerslot bereikt heeft,
Waer zyn zuster in versmacht.
‘Zuster (roept hy), lieve zuster!
'k Ben uw broeder, die hier sta
(En hy blaest op zynen horen
't Harba, harba lorifa);
| |
[pagina 81]
| |
Wees gerust! ik kome u redden.
Morgen, eer het avond zy,
Zult ge vry zyn en by my zyn,
Of ik zet er 't leven by!’
En de zuster, in de boeijen,
Hoort den vaderlandschen klank,
Vouwt de handen biddend samen
En zegt staemlend: ‘God zy dank!’
De Almagt hoort haer stille bede;
Zy ziet neêr op 't kerkerhol:
Want de maet van zoo veel lyden
Is gemeten nu, en vol.
En zy zendt haer straffend' engel
Pirs vertrouwden bode na,
Op zyn reistogt naer Castilje,
En die engel roept hem: ‘Sta!’
En de bode tuimelt neder,
Doodgebliksemd in het gras,
En 't geheim der samenzweering
Vindt men in zyn brieventasch.
En de kampstryd voor Maria,
Door haer broeder opgezet,
Wordt in feesttornooi herschapen:
Want hare onschuld is gered.
‘Brabands leeuw kan niet ontaerden!’
Zegt de Hertog tot den Vorst,
Die zyn gade, in tranen smeltend,
Vastgeklemd houdt aen zyn borst.
| |
[pagina 82]
| |
‘Brabands leeuw kan niet ontaerden
(Roept het volk langs allen kant)!
Leve, leve vrouw Maria,
Als de glorie van haer land!’
Doch Maria smaekt geen vreugd meer:
Ze is een bloem, reeds half geknot,
Die geen geur meer kan verspreiden
En verplant wil zyn door God.
|
|