Nalatenschap. Dicht- en toneelstukken

[p. 33]

Aen Mattheus van Brée,
op zyn schilderstuk voorstellende den burgemeester Vander Werf by 't beleg van Leiden.aant.

Wie voelt zyn harte niet door heilig vuer ontsteken,
Wanneer hy van den roem zyns vaderlands mag spreken?
Wat Nederlander wordt geen vaderlandsche held,
Als hy die heerlykheid zich fier voor de oogen stelt!
Wie onzer dichtren wil zich zelv' niet overtreffen,
Als hy van 't voorgeslacht der Belgen aen mag heffen?
O Vaderland, uw eer is onbeschryflyk-groot!
Gy teeldet gansch een reeks van helden uit uw schoot,
Die met verrukking goed en geest, en lyf en leven
Verpandeden, om u de vryheid weêr te geven.
Geene onbezonnen drift naer ydle waerdigheid,
Geen vrekke roofzucht heeft uw zonen ooit misleid.

[p. 34]

 

Gy bragt, gelukkige, geen Cesars, Alexanders,

 

Noch Bonaparten voort, doch ware vaderlanders.

 

 

 

Een eedle Vander Werf strekk' hier ten voorbeeld van!

 

Met regt eert Leiden de asch van zulk een grooten man.

 

Zyn trouw, zyn kalm gemoed, in 't nypen der gevaren,

 

Zyne onvermoeide waek voor Leidens burgerscharen,

 

En zyn standvastigheid, in alle stormen pal,

 

Verstrekten tot een schild aen haer bestormden wal.

 

Vergeefs mogt Valdez' list dien burgerheld beproeven -

 

Als of 't een zege ware, op pest en honger snoeven;

 

Vergeefs werkte alles, alles mêe ten felsten nood;

 

Hy bleef dezelfde, met zyn Leiden: vry, of dood!

 

Niet dat zyn groote ziel, terwyl de honger woedde,

 

Voor 't lot des braven volks geen medelyden voedde...

 

Neen, by zyn deugd bezat hy een gevoelig hart;

 

Hem trof geene andere dan de algemeene smart,

 

Maer nooit gaf hy den moed op hooger hulp verloren,

 

En bleef den eed gestand aen 't vaderland gezworen.

 

 

 

Zoo lang de vryheid leeft, zy 't offer hem gebragt!...

 

Verbeelding, kom, verjaeg der vorige eeuwen nacht!

 

Ja, 'k zie den hongersnood de veege stad bestormen,

 

In alle standen onverbidlyk woeden, doodsch misvormen

 

Het liefst gelaet. Wat zoekt, tot opstand uitgespat,

 

De burger, stervend, heil in de overgaef der stad?

 

De Burgemeester durft zich kloek daer tegen stellen;

 

Met uitgestoken borst, die vryheid op doet zwellen,

 

Reikt hy aen 't muitend rot zyn uitgetogen stael:

 

‘'k Heb (dondert hy hun toe, in zyn bataefsche tael)

 

Aen mynen vaderlande en Willem trouw gezworen;

 

Geen rampspoed kan die trouw in mynen boezem smooren,

[p. 35]

 

Zoo lange God my sterkt, die u en Leiden hoedt.

 

Ik weet, myn Vrienden, dat ik eenmael sterven moet;

 

Doch 'k wille ('t zy een vriend of vyand my doe sneven)

 

Volgaerne my voor u en 't land ten beste geven.

 

Ik ken uw rampen, 'k deel in d'algemeenen nood;

 

'k Geef willig wat ik heb, maer heb, helaes, geen brood.

 

Welaen! kan myne dood u aen dien ramp ontrukken,

 

Hier is myn borst: stoot vrylyk toe, en snydt aen stukken

 

Dit lyf, en deelt my stout myn burgren uit in rond:

 

Ik ben den dood getroost: 'k sterf op nog vryen grond.’

 

 

 

De ziel des burgerhelds doet elken muiter beven.

 

Gelyk den ongodist, dien, siddrend voor zyn leven,

 

In 't euvelzieke hart op eens den moed ontzinkt,

 

Als hem de bliksem van den hemel tegenblinkt,

 

En helsche laster sterft op zyne bleeke lippen,

 

Zoo voelt de oproerling zich de roekloosheid ontglippen

 

By die bataefsche tael. Ja, 't wrevelig gemoed

 

Erkent zyn misdryf: ieder valt aen zynen voet,

 

En wie hem dong, een stond te voren, naer het leven,

 

Vlamt nu om in den dood voor hem, zich te begeven,

 

Besproeit zyn waerde kniên met tranen van berouw,

 

En zweert den vaderlande eene onverwrikbre trouw.

 

 

 

Verbazend schouwspel van het godlykst deugdvermogen,

 

Wie stelt ons naer den eisch uw treffend schoon voor de oogen?

 

Geen dichterpenne schetst dat vaderlandsch tafreel:

 

Dit is alleen bewaerd voor 't antwerpsch kunstpenceel.

 

De verwen zyn op uw palet daertoe te vinden,

 

Van Brée! uw stoute geest alleen mag 't onderwinden.

 

Gy maelt ons Vander Werf in al zyn grootheid af:

 

Wy zien dien burgervoogd herrezen uit zyn graf;

[p. 36]

 

Hy ademt, ja; men kan op dit hledhaftig wezen

 

De vaderlandsche liefde in al zyn trekken lezen.

 

Dezelfde liefde heeft uw hand op 't doek geleid:

 

U wachte met dien Held dezelfde onsterflykheid!