Oude Vlaemsche liederen

XXV.
Kloekmoedigheid der Mechelenaren.
(a^o 1432.)

Ghy heeren van Bruesele, wy makens u vroet,
Dat ghy u harnas ane doet,
Ende sprinct uyt uwer muyten:
U soudeniers die scijnen verwoet,
Doch en willen op ons niet ruyten¹.

Den scamelen dorplieden ghy verbiet
Dat sy ons tetene brengen iet,
Al willen wy wel betalen.
Ghy scijnt ons vrient, ghy en sijghes niet;
Wy sullent noch self comen halen.

Die van Antwerpen laghen ooc strange²
Int wiel, op dwater, herde lange.
Die Mechelers en mochtender niet comen;
Maer sint dat wy ons bargien hadden
En hebben wy niemant vernomen.

1 Ruiten, rooven, strooptogten doen.

2 Strange, fel, zeer.

[p. 53]

4

 

Wy trocken eens met snicken¹ uyt.

 

Opt water hoorden wy groot gheluyt

 

Van Gielis Sanders knechten:

 

‘Her, hoeresoons! ghy Mechelers ruyt²!

 

Wy willen teghen u vechten.’

Willeken Backhijs dat vernam;
Peeter de vorster³ die sprac gram:
‘Set ons aen dlant gheringhe!
God weet, wy en sullen geen hoerensoens sijn!
En laetter geen verdinghen!’

Wy sloeghen de riemen in den plasch;
Wy royden aen, wy waren ras;
Te lande wy gheraecten.
Doe dit dander ghewaerscout was
Thuyswart sy haer maecten.

Wy en hadden ooc geenen vaer;
Wy terden op ende liepen naer.
‘Slaet doot’ waest dat wy riepen.
Dander scoten ute haer pansers daer,
So datse te seerder liepen.

Pansers, boghen, groot ende smal,
Twas ons gherief: wy nament al,
Ende droeghent in die scepen.
Doen wy te Mechelen binnen quamen al,
Gheraet⁴ wat wy begrepen!

Wy cochten laken, bey mans ende vrou;
Elc dede een tabbart maken blau;
Grau waren haer pallueren;
Blijfter by stont op de mau:
God laetser in verdueren!

1 Snicken, soort van vaertuigen.

2 Ruyt. plompe, fr. rudes.

3 De vorster; misschien een eigennaem, misschien de praetor rusticus.

4 Gheraet, raedt eens.

[p. 54]

10

 

Tgheviel op Sente Berbelen dach,

 

Dat onse reyse te Ruysbroec lach:

 

Daer mocht men wonder merken.

 

De Bruesellers men vlieden zach;

 

Sy liepen op der kerken.

Daer was te male een groot gheloop;
Daer viel er velen over hoop.
Eer sy daer binnen conden,
Sy hadden de pijken in haren cop,
Vele doode, ende vele ghewonden.

Daer was te male een groot ghecry.
Buyten riepen sy: ‘Blijfter by!
Laetse hier inne verbroeyen¹.
Ghy Bruselers, ghy soudeniers, fy!
Hoe es u nu te moeye?’

Doe liep die Mechelaer ende ron
Tot dat men eerlanc den kerchof won.
Sy riepen luyde, al sonder merren:
‘Her, vier! her, stroy!
Dat bolwerc willen wi berren²!’

Men luydde storm met haesten groot.
Sy lieten weten haren noot;
Ontset dat sy begeeren;
Maer dbolwerc was terstont al vier,
Sy en costens niet gheweren.

De dach verginc, de nacht quam aen,
Wy moesten tstormen laten staen;
Die scutters achterhielden:
Het was op davontuere ghedaen
Oft sy noch scermutsen wilden.

1 Verbroeyen, verbranden.

2 Berren, verbranden.

[p. 55]

16

 

Neensy niet; sy waren vro

 

Ende blijde dat hen verginc alsoo;

 

De nacht hiel hen haer leven;

 

Want hadde de dach iet langher gheduert

 

Sy waren daer alle bleven.

In beyder sijden bleefer doot,
(Godt help den sielen uter noot!)
Voert sieken ende ghewonden.
Die voor trecht ghestorven sijn bloot
Die worden salich vonden!

Amen.

Volgens twee handschriften der XVI^e eeuw, in het bezit van professor Serrure te Gent, en bevattende kronyken der stad Mechelen, opgesteld door Antonis Gyseleers. De tael is er zeer in mishandeld, weshalve ik verplicht ben geweest den tekst kritisch te herstellen. Het geval wordt er aldus in verhaeld:

‘Anno 1432 wert soo dieren tijt, principael van corene, dat die van Brabant verboden dat men gheen coren vyt Brabant vueren en soude, noch laten vueren; waermede de stadt van Mechelen seer benaut was; want de veertele rox gout daer 6 peeters, die men in Brabant tot 3 peeters kochte. Hieromme ghinghen sommighe poorters van Mechelen op de dorpen in Brabant, coopende daer heymelijc coren, ende brachtent te Mechelen. Als die van Brabant dat vernamen huerden zy die meyers, preters¹ ende dierghelijke, ende deden die Mechelers op de dorpen wachten, ende namen dat coren dat sy by haer vonden. In deser manieren wachten ooc die van Antwerpen haren buet opt dwater te scepe. Die van Bruesele wachten den haren te Ruysbroec, om dat sijt ooc op Vlaenderen scutten mochten; maer al dit wachten quam op een quaet ende; want die stat van Mechelen maecte bargien toe met volke, die die van Antwerpen ghinghen besueken; maer die van Antwerpen ontliepent seer scandelijc, so dat sy al haer harnas ende ghetuyghe af wirpen, ende lietent den Mechelers wechdraghen, die dat vercochten, ende maecten metten ghelde nieu grau clederen met eender leverye.

Daer na trocken sommighe heeren vyt Mechelen met den scutters ende andere volc, tot Ruysbroec, daer die Bruesellers ende haer soudeniers ooc haren buet wachtten, die seer onversiens die Meehelers saghen comen, ende liepen naer den kerchof, dat seer wel begraven ende gebolwerct was. Maer, eer sy daer al binnen mochten comen, werden sy achterhaelt ende sommighe over doot ghequetst, soo dat sy den kerchof verlosen, ende vloden op de kerke, daer sy grote were deden met scietene ende

1 Preters, praters, zekere beambten die het opzicht over 't graen hadden.

[p. 56]

worpene, als dat daer sommighe Mechelers ooc doot bleven int bestormen; want sy die Brueselers afrooken wilden, die hem seer vromelijken weerden, ende worpen die cloeelepels van den torre den Mechelers opt hoot. Dit stormen duerde tot op den avont, soo dat sy ten lesten sceydden. Van den ghescille wert dit lieken ghedicht.’

Vergelyk hiermede de aenteekening van mijn' vriend, den heer Gachard, op Barante's Histoire des Ducs de Bourgogne, édition de Bruxelles, 1838, I, p. 549.