Belgisch museum voor de Nederduitsche tael- en letterkunde en de geschiedenis des vaderlands. Deel 4
(1840)–J.F. Willems, [tijdschrift] Belgisch Museum–
Auteursrechtvrij
[pagina 1]
| |
Beklag en verontweerdiging
| |
[pagina 2]
| |
Wanneer men eens woorden ontlit en beschat,
Ten minste zoo lang als de staert myner kat?
Wel hoe! 't bevallig en, men zou 't der tael ontkennen?
Men wil de vlaemsche spraek ontsieren en verraên?
Aen stroeve klanken wil men 's dichters oor gewennen,
En doornen zaeien langs de dichterlyke baen? -
Nog eens gezworen, eer zal ik de pen verbryzen
Dan ik mijn liefjen en voor eeuwig zie verwyzen. -
Vermetelheid! zie dan die rechterlyke schaer
Van woordenzifters; hoor die nieuwe letterhelden,
Die zich, in al wat tael en spraek betreft, doen gelden
Als eerste tooveraers, en die zoo aenstonds maer
Hun' vloek doen wegen op de spreuken en de woorden,
Die al te zachte slaen voor hunne ruwe akkoorden!...
Daer, lees of luister... Zeg, hoe noemt gy deze tael?
Is 't niet verwarden stijl, en ydlen woordenprael?...
Helaes! thands poogt elkeen de moederspraek te boeien.
O gy, die 't liefjen eerst de tael hebt ingevoerd,
En gy, die 't eens zoo graeg uit uwe pen liet vloeien,
Gedoogt ge dat men zoo de tale blyve snoeien?
Wel hoe! en is dan nog uw' assche niet ontroerd?!
Ja, meesters, en rymers, en dichters, te wapen!
Te wapen! ontwaekt uit de sluimring van 't graf;
Manmoedige broeders, rhetorische knapen,
Ja, werpt nu den zweetdoek der dooden maer af:
Men lastert uw schriften,
't Is zagen en ziften,
't Is repen en raspen op al wat ge deedt.
Niet een onder u die van taelkunde weet.
't Is stellig, Meyerus; gy ook hadt Midasooren;
Gy ook gy waert een tael-bederver: 't woordtjen en,
't Noodlottig woord, viel ook al soms uit uwe pen.
Misschien dacht gy weleer dat eens uw naem zou gloren
In 't rijk der dichtren, op den vlaemschen Helikon;
Maer, o vermetelheid! hy die den Rubicon
Der lettrenrepubliek heeft durven overvaren,
Die schaemteloos ons en met onzen niet dierf paren,
| |
[pagina 3]
| |
Hy zal naer lof en roem nog dingen? zulke kwant?
Verrader van de tael en van het Vaderland?...
Neen! 't boek der Gramschap kan u tot geen' eer verstrekken;
Neen, neen! al waert gy een geleerde zelfs in us,
Men duldt in onzen tijd geen' dergelyke vlekken,
Als 't overtollig en, mijn lieve Meyerus!
Vergeefs dat ge menig exempel gaet halen,
By andere volken, uit andere talen,
Vergeefs dat ge steunt op Virgiel en Homeer,
Men kent nu geen' oude vooroordeelen meer:
't Proces is gewezen,
En 't vonnis gelezen;
En hebben de rechters, hoe kundig, gemist,
't Is nu toch te late: de zaek is beslist.
En hy, weleer het puik der noordsche letterhelden,
Wiens verzen vloeien als de beek, die langs de velden,
Met streelende gesuis, en murmlend, henen snelt,
Hy, Cats, daer ligt hy ook ter aerde neêrgeveld;
Daer rotten nu, wel diep in 't needrig stof begraven,
's Mans boeten, en den bard van 't zeeuwsche Brouwershaven
Ontvalt voor eeuwig nu der dichtren lauwerkrans.
Verdiende straf! Wel hoe! hy zou met zulken glans,
En eeuwen lang, in 't rijk der letterkunde, pryken,
Hy die voor een' purist de vlagge niet wou stryken;
Hy die zoo menigwerf het vloeiend expletief,
Ons en, gebruiken dorst, tot dichterlijk gerief!
Wat scheelt ons het ου μη der stokoude Grieten?
Wat gaet het ne... pas van de Franschen ons aen?
Wat moet onze tael naer de vreemden zoo rieken?
Ik lach met den pure van d'Italiaen.
Waerom zich geneeren
Om 't mi der Ibeeren?
Om't met of het ce der latynen? - O neen!....
Wat hoeven wy toch met die volken gemeen?
Is onze tale niet de zachtste van Europa?
Is 't Nederduitsch niet schier van medeklinkers vry?
| |
[pagina 4]
| |
Gewis, en nimmer hoeft de vlaemsche Calliopa
Te zwichten in 't bedrijf der eedle poëzy,
Voor stroeve klanken. Neen, geen ruwe kronkelsteenen
Verhindren immer ooit haer' snellen, vluggen gang.
Ja zelfs (aloude leer) heur blanke maegdeteenen
Genaken d'aerde niet, als waer de muza bang
Dat haer wellicht het stof de voeten zou onteeren,
En zoo misschien (wie kent der vrouwen hart?) eerlang
Haer lief, der vlek bewust, niet mochte wederkeeren,
Hoe zeer ook d'eedle maegd van hem een kus verlang'.
Ja, zacht is, 'k herhael het, de tael onzer vaedren,
Zoo zacht als er immer een tale bestond.
Ik twyfel of ooit, by 't gestadig doorblaedren,
By 't spellen, en 't lezen met gapenden mond,
Van al de gewrochten die 'k ooit kon vergaedren
Mijn teeder en kittelig oor wierd gewond.
O neen! - Onze dichters
Zijn tale-herstichters
En vloeien als nektar en stroomen als zeem,
In al wat ze schryven op hollandschen zweem.
Weg, dan, verdwaelden, met uw' vloeiende expletiva.
De vlaemsche tael is reeds maer al te vloeiend. - O!
Geloof my toch, met al die multiplicativa,
Met al die eufonie, de tale gaet te gô....Ga naar voetnoot1
En ware zy nog, in den mond van hare tolken,
Wat hard, wat stroef, wat ruw, - zijn wy geen' noordsche volken?
Ontvingen wy niet eens het doopsel van het bloed?
En is een ruwe tael ten stempel niet verkoren
Van vroom- en dapperheid, van krijgs- en heldenmoed?
En wordt de koenheid niet den Belg als ingeboren?
Sa, Poirters, gaet aen nu: ge zijt al besteld;
En scheurt maer uw Masker, en ruimt maer uw veld;
Men kent uwe streken,
O man, vol gebreken;
| |
[pagina 5]
| |
Men kent u, gy looze, schijnheilige vent!
Ei toch! voor een pater, dat is niet te jent.
Gy waendet ook wel iets van uwe tael te weten;
Gy ook (vermetelheid!) dierft roemen op uw' zang.
O sul, van uwe tael hebt gy niet veel vergeten,
En uwe dichten zijn van luttel aenbelang.
A la bonne heure, als u 't geliefkoosd expletivum
Op ieder blad niet waer' ontvallen; o ja, dan,
Dan waert gy (op zijn vlaemsch gezeid) de rechte man!
Dan gloorde Poirters naem ver boven 't positivum!
Maer nu, daer ligt ge nu, gedompeld in het stof,
By Cats en Meyers wit-beschimmelde papieren;
Thans werpt men u ten prooi der bloedelooze dieren,
En wormen zijn alleen bekend met uwen lof.
Oude barden, oude baerden,
Schryvers van den goeden tijd,
Zy, die op uw dichten staerden,
En die als een schat bewaerden,
Waren ezels, als ge zijt.
Leeken, Paters, en Eerwaerden,
Overwonnen in den strijd!
Zadelt ras maer uwe paerden;
Rent maer heen waer men u beidt;
Rent maer snellijk heen, ontaerden,
Naer het land Vergetelheid.
Zy, wiens gif u is bereid,
Zoo ze u langer hier ontwaerden,
Dan waert ge al de lauwren kwijt
Die zich eens, in beetren tijd,
Jeugdig om uw' schedel gaerden.....
Maer neen, myne barden, blijft allen maer staen!
Want Vondel... o ziet, daer komt Vondel nog aen!
Hy wenkt u... o ziet hoe zyn' oogen ontvlammen!
Hy zal onze wyzen wel scheren en kammen.
De zege blijft u thands: want Vondel is daer.
O kust hem, uw' veldheer! O kus nu malkaêr!
| |
[pagina 6]
| |
't Zoetluidend, vloeiend en, ons expletief, zal blyven.
Laet nu maer vry en sylb'- en letterklievers schryven:
Met uwe dichten zal ons liefjen overgaen
Tot onze neven, ja, tot onze laetste neven!...
Ja, lieveken, ten trots van die de tael verraên,
Als 't oog my scheemren zal, als reeds de pen zal beven
In myne zwakke hand (mag ik zoo lange leven)
Ik zweer 't, dan zult ge nog in myne rijmkens staen.
Middelburg in Vlaenderen, 12 november 1839.
C. DUVILLERS. |
|