|
| |
| |
| |
Lies va wöat
die vuur luu, die jing Kirchröatsjer zind, flits nit drek tse versjtoa zind.
m- = mannelijk; vr. = vrouwelijk; o. = onzijdig; enkv. = enkelvoud; mvd. = meervoud; verl.d. = verleden deelwoord; vnwd. = voornaamwoord; zelfstnwd. = zelfstandig naamwoord; bijvnwd. = bijvoegelijk naamwoord; v. = van; w. = werkwoord.
| |
A
| aadiech - vreemd; merkwaardig |
| aajank (tsóm) - in het voorbijgaan |
| aane - vermoeden |
| aanmót - lieflijkheid |
| aarieët - aanrecht; buffet; kast |
| aas - as; scheldwoord |
| aad - aard; soort |
| aat jeëve - acht geven; letten op |
| abee m. - w.c. |
| absats m. - hak |
| adret - bij de hand; aardig; net |
| alaaf! - lang leve! |
| allens - al vast |
| allewiel - tegenwoordig |
| almèlich - langzamerhand |
| ameng - misschien |
| angesj - anders |
| ansjtalt - inrichting |
| antsóch m. - pak |
| at - al; reeds |
| |
B
| bakke o. - wang |
| bauw - bijna |
| beëne - bidden |
| behai m. - lawaai; opschepperij |
| behaitskrieëmer - opschepper |
| behui-e - behoeden |
| bekieësj (doe - diech) - (je) bekeert (je) |
| benedaie - bevelen; commanderen |
| besjoateblóm - nootmuskaat |
| betruit verl.d. - verzorgd |
| biend: mit de biend han - te pakken hebben |
| bies (e kriet ing b.) - hij krijgt het te pakken |
| blèch - blik; blikken kannetje |
| bleech - bleek; de bleek |
| bluuë - verlegen |
| böake - schreeuwen |
| boam - bodem |
| boar - boor |
| bócheskóch - boekweit |
| boesse - boete |
| boese - buiten |
| bóks - broek |
| bóksetèsj - broekzak |
| bóngs (et -) - de bonte was |
| brakketieje wingter - kwakkelwinter |
| brenelle (bernelle) sjóng - schoenen met zoom van stof (soort zwarte zijde) |
| brónk vr. - processie |
| brui vr. - vleesnat; jus |
| bruuëtsje o. - broodje; kadetje; mvd. bruuëtsjere |
| brijtjenskuul m. - stok; stamper (speciaal om varkensvoer fijn te malen) |
| buks-je - broekje |
| bulles m. - dikkop |
| buut vr. kuip |
| |
| |
| |
D
| daach - dak |
| daag m. - dag |
| daat (heë -) - (hij) dacht |
| derb - ruw; hard |
| die - die; jouw |
| dil (v. de sjoebkaar) m. - zijkant (v. de kruiwagen) |
| dingen (ding hön) - deed hen |
| doe - jij; toen |
| doeëd - dood |
| doeë (inne) - (een) dode |
| doeë w. - doen |
| doeësj m. - dorst |
| doeët = doeëd |
| dóf m. - geur |
| döks - vaak; soms; misschien |
| dooche - (ze) deden |
| doof - doopsel |
| dop m. - (halt -) tol |
| dräue - dreigen |
| drekoas - (scheldwoord) vuilpoes |
| droad - draad; mvd. dröad (dröat) |
| drouw - droeg |
| druiend - dräuend |
| dui-je - duwen |
| dulper m. - drempel |
| duppe o. - (aarden) pot (met twee oren); doe bis miech ee d. - je bent er me eentje |
| duuët (et) - (wat) er aan scheelde |
| |
E
| e - een; hij |
| eëd vr. - aarde; eëde-aarden |
| eëdsj - erg |
| eëlt - eelt |
| eëre m. - drempel |
| eëts - erwt |
| eëtsj = eëdsj |
| eëve - gelijk; vuur eëve numme - genoegen nemen met |
| ek m. - hoek |
| el = evvel |
| els - zoals; als; dan; alsof |
| ennem - en hem |
| ent - eend |
| entjeëje - tegemoet |
| entsuukke (ziech) - in verrukking geraken |
| entwidder of - of - of |
| erk vr. - sluis |
| eroesfordernd - uitdagend |
| esse - els ze - als ze |
| èsse - eten |
| evvel - maar; echter; toch |
| |
F
| faarkich - parochiekerk |
| faierlich - plechtig |
| feëlet - scheelde |
| fieëber o. - koorts |
| fies - goed bevriend |
| finte - verzinselen |
| flap (hòve) - (halve) gek; kwast |
| flemp vr. - klep (aan pet) |
| flempe - roken |
| flits - misschien |
| fleute - fluiten; woar fleute was weg |
| floep m. - angst |
| floeppe - lukken |
| floepet - floep |
| foetele - vals spelen |
| frankef, mvd.frenkef - knikker |
| |
H
| hauch m. - ademtocht; tochtje (v. lucht) |
| häusj - zachtjes |
| help vr. - bretels |
| Heutser - van de Holz |
| hieël - haak (boven in schoorsteen of aan driepoot) |
| höaf - mvd. v. hof - hoeve |
| höal vr. - hol |
| hóddele - vodden |
| hoeëder - hoger |
| hoof (heë) - (hij) hief (op) |
| hool (heë) - (hij) hield |
| höösj m. - handschoen |
| hón vr. - kip |
| hónderveër - kippenveer |
| hóngede - honderden |
| hóste - hoesten |
| hòver (vunf) - half (vijf) |
| hui-je - hoeden |
| |
| |
| hulleterboom - vlier |
| huu - halt!; vandaag |
| huuëde (huuëgde) - hoogte |
| huuk mvd. - hoeken |
| huuts m. - stoot |
| hij - erum - in de omtrek |
| |
I
| ieëder - eerder; vroeger |
| ieëm - schoonzoon |
| i-laane - uitnodigen |
| isse - is e - is hij |
| |
J
| Jaar (jee) -helemaal (geen); gaa |
| jaas - steeg; gas |
| jaat m. - tuin; mvd. jaade |
| jardieng - gordijn |
| jäutste (et) - (het) vlugste |
| jauwiegheet - snelheid |
| jeër - graag |
| jeët - waait |
| jebeënt - gebeden |
| jebludsjd - met deuken |
| jebròche - gebroken; doe has diech - je hebt overgegeven |
| jee - geen; ooit |
| jeëne - wieden |
| jefloept - gelukt |
| jeks - eigenzinnig; aanstellerig |
| jehaasde (sjlónt) - gehate |
| jehelt - verl. d. v. helle doen; meedoen; spelen |
| jekrèsje - gehuild |
| jelpsch (jraas) - mals (gras) |
| jemintliech - gewoonlijk |
| jemopst - gegapt |
| jenuuët - (uit-) genodigd |
| jerent - geregend |
| jerikt - (aan-) gereikt |
| jes-je - verkleinwoord v. jaas |
| jesjooch - gebeurde |
| jesjpaasj o. - spaarcenten |
| jesjuuch - gebeurd |
| jesjwetst - zwart gemaakt |
| jesjije - gebeuren |
| jet - iets; wat |
| jevöëdert - verl.d. v. vöëdere delven; naar boven brengen (kolen) |
| jinzie (noa) - (over) de grens |
| jietsiegheet - gierigheid |
| jloat (ze) - (zij) geloofde |
| jlui - gloeiend; doe bis inne jluië je bent 'n komiekeling |
| joa - ja; gaan |
| jöäle - gulden (ook: jölle) |
| joan - meter (bij doop) |
| joesje - stortregenen |
| jès - gans; mvd. jös; vuur de jös - tevergeefs; voor niets |
| Jod (Jot) - God |
| Jót (jód) goed |
| joot (jood) - goud |
| jraad (jraat) - juist; graat; graad; gracht (Wienjraat) |
| jraie - grote passen nemen |
| jrel m. - woede; hartstocht |
| jrellich - nijdig; boos; hartstochtelijk |
| jrielaache - meesmuilen; spottend lachen |
| jroezige (naat) - huiveringwekkend; akelig (nacht) |
| jrónk - grond; reden |
| jruul m. - pot; bakje |
| |
K
| kaarehelp vr. - kruizeel |
| kallemol m. (kollemol) - appelbol |
| kammezoal o. - vest |
| kandel m. - dakgoot |
| kappes o. - witte kool |
| kasserol - keteltje; kastrol |
| kastedokter - fondsarts; busdokter |
| käusj - kuisch |
| keëke - schreeuwen |
| keël m. - kerel; vr. - keel |
| keëtseluuëter m. - kandelaar |
| kieësj - kers |
| kiel - laadstok |
| kiesj! - sliep uit! |
| klaafe - kletsen |
| klaafe meun - kletswijf (scheldwoord) |
| kloeëstermiet - etenhaalster in
|
| |
| |
| klooster (Rolduc); hier scheldwoord |
| kluuttedrek m. - vuilnis; afval |
| knäuel m. - kluwen; - broëd, korst brood |
| knies m. - ruzie; onenigheid |
| kniet m. - krijt |
| knoeëzel - (scheldwoord) knoeipot |
| knool vr. - tol (met zweep voort te bewegen) |
| koa bijvnwd - mvd. v. koat kwaad |
| köalder - mijnwerker |
| koad (koat) - kwaad; touw |
| koalig - nauwelijks; bewusteloos |
| koar - koren |
| koeëlsjtórkel - koolstronk |
| koeësj v. - korst |
| koeët (heë) - (hij) kon |
| koef m. - haarknot |
| koel vr. - mijn; kuil |
| koetsj m. - pet; rijtuig |
| kókkeleboots - der k. sjloa - kopje duikelen |
| kóm - nauwelijks |
| kómmeletseere - communiceren |
| kómmeljoeën - communie |
| kónd - klant |
| kónkele - afranselen |
| kónratsieoeën - congregatie |
| kòs vr. - kost |
| kót - kort |
| kót (kòd) - koud |
| kouw - koe |
| kraatsj vr. - moed |
| krauw m. - schurft; rapalje |
| krauwpantsj - scheldwoord (pens vol schurft) |
| kreesj (heë) - (hij) huilde |
| krèje - gekregen |
| kremp - (enkv. kramp m.) - haak om iets te sluiten |
| krentsje o. - halve Mark |
| krieje - krijgen |
| krieëmer - marskramer |
| krient (ze) - (zij) krijgen |
| kriesj - huil (gebiedende wijs) |
| krin - gekregen, genomen |
| króddel vr. - pad (dier) |
| krukkeblóm - bolderik |
| kruummel m. - broodje (op de mijn gekregen; groot cadetje; soort kuch) |
| kui - mvd. v. kouw koe |
| kuie - kauwen |
| kuusj m. - varken |
| kuutje o. - varkentje |
| kuuve mvd. v. kuif - kom; vat |
| kweëte - eelt |
| kwèr - dwars |
| kwetsjbuul - handharmonica; accordeon |
| kwetsje - plat drukken; persen; kneuzen |
| |
L
| lakeert - gelakt; bedrogen |
| laster - kwaad; zonde |
| läub-je - priëeltje |
| leëg - leeg |
| leëje - leggen |
| leëvete - (zij) leefden |
| leëze - lezen |
| leefe (ze) - (zij) liepen (loofete) |
| leffelebret o. - lepelrek |
| lepsje - herhaaldelijk treuzelend (onnodig) drinken |
| leures - dreumes; vlegel |
| lieëver - leeuwerik |
| lies - zacht; vr. lijst |
| liet - ligt |
| lindre - verzachten |
| lit - licht |
| löave - ophouden met werken; rusten |
| löbbes - lobbes; vlegel |
| loeë - luiden |
| loeës - verstandig; slim |
| loeët - vr. lucht; o. lood |
| loemele - vodden |
| loemeleman - voddenkoopman |
| loes - luis |
| loeter - altijd |
| loezetieje floes - (scheldwoord) slons met luizen |
| loog (heë) - (hij) lag; loog |
| lós vr. - lust; vreugde |
| luuëte - lichten; bijlichten |
| luuëter m. - zeepsop |
| |
| |
| luuëter = keëtseluuëter; zeepsop |
| luuëtert - maakt zeepsop; schuimt |
| |
M
| maakel m. - smet |
| mangel m. - gebrek vr. mand |
| mantoeër vr. - pak |
| merk vr. (geldstuk) 21/2 cent; belsje merk - 5 centimes |
| moer m. - ketel vr. - muur; wortel |
| moester - monster; model |
| mónter - vrolijk; opgewekt |
| móntoeër = mantoeër; zich aan de m. joa: elkaar te lijf gaan |
| mós m. - dwang, moeten |
| muite - moeite |
| mul m. - stof |
| |
N
| naas - neus; nat |
| näu - allemaal |
| neëver - naast |
| neëveree - naast elkaar |
| nieëks - naast; behalve |
| nieëkste - eerstvolgende; naaste |
| nie - nooit |
| niekel m. - geldstuk: 5 Pfennig |
| noaber - buurman; noaber luu - buren |
| noe m. - ogenblik; nu |
| nónnevóts vr. - soort oliebol |
| nui - nieuw; ee nuit - een nieuw |
| nuits (óp -) - (op) nieuw |
| nuus - niets |
| |
O
| oalieg m. - olie |
| oalismentsje - oliemannetje; O.L. Heerbeestje |
| oam m. - adem |
| oas - scheldwoord (aas) |
| òd (òt) - oud |
| oesdoer - volharding; uithoudingsvermogen |
| ónentjenliech - gratis; kosteloos |
| óngersjtank (diech) - waag het |
| ópneëmsdóch m. - dwijl |
| |
P
| Paat - peetoom |
| pamp - plotseling; direct |
| peëd - paard |
| peësje - persen |
| peume zukke - letterlijk: droge graszoden zoeken; fig.: er van door gaan |
| piel m. - pijl |
| pitsje - ee eugs-je p. - een oogje knippen |
| poal - paal; poal hauwe, stand houden |
| poef m. - fijn kolenstof |
| poetes m. - bloedworst |
| pool m. - poel |
| pratsj m. - modder |
| preutsje - gieten |
| prie - (scheldwoord) vlegel |
| puuf - mvd. v. poef: stomp |
| puutsje - zoenen |
| |
K
| Raaf (óp) - raap (op) |
| raaftsank - schraper; gierigaard |
| raazele - sidderen |
| radauw m. - lawaai |
| Ramung (Remung) - Roermond |
| ramenasse jek - stapel gek |
| räuje vr. - berouw |
| reë vr. - reden |
| reed óp - recht op; doe bis nit r.o. - niet goed |
| reëne - regenen |
| reënvaas - regenton |
| reët - recht; gelijk; juist; goed |
| rees - reis |
| rees (heë) - (hij) trok |
| rès vr. - rust |
| rieët diech reët - ga rechtop staan, rek je uit |
| rink - rund; mvd. ringer |
| Roeëm - Rome |
| roem m. - roem; ruimte |
| roesje - ruischen |
| roewien - ruïne |
| rultse (ziech) - stoeien |
| rultserij - stoeipartij |
| rungde - ronde |
| |
| |
| ruppet (jinne-ziech) - (niemand) roerde een vin |
| ruuë - rauw; ruw |
| rui-iejer - rustiger |
| |
S
| Sjaad (sjaat) - jammer; schacht |
| sjaböaster - (scheldwoord) vlegels rekels |
| sjalter m. - loket; schakelaar |
| sjantaie - schandaal maken |
| sjaurieg - huiveringwekkend; huiverig |
| sjauw vr. - knip (op deur); schoorsteen |
| sjelaasj m. - cotelette; ribben |
| sjerje - dieven |
| sjief vr. - schijf |
| sjien - mvd. sjieng; schijn; biljet |
| sjikke - zenden; ziech sj.: gedijen; goed groeien |
| sjinne (ziech) - zich inspannen; hard werken |
| sjinoas mvd. sjinöaster - (scheldwoord) versterking v. oas |
| sjisboed vr. - schiettent |
| sjlaviet - mit der - han: te pakken hebben |
| sjleët - slecht |
| sjlónt m. - afgrond |
| sjlooge - sloegen |
| sjlunt (ze) - (zij) slaan |
| sjmiese - regenen (motregen) |
| sjmik vr. - zweep |
| sjnak - recht |
| sjnauwe - striemen |
| sjnieë - snijden |
| sjnoar mvd. sjnöar - schoondochter |
| sjnuutse - snoepen |
| sjoaf - schaap |
| sjöafjere - schaapjes |
| sjoebbe - schelden |
| sjoebkaar vr. - kruiwagen |
| sjoedder m. huivering |
| sjoës m. - schoot |
| sjoel vr. - regenbui |
| sjoelle - schuilen |
| sjoent m. - afval; vuil |
| sjokkel vr. - schommel |
| sjood - schuld |
| sjöös m. - schot |
| sjóts vr. (ook sjótsel en sjutsel m.) - schort |
| sjóttelsplak m. - vaatdoek |
| sjpaleer: maachete ee sjp.: stelden zich in twee rijen (aan weerszijden) op. |
| sjpiet - beetje |
| sjpinset (ze) - (zij) loerde |
| sjpinklit - spint |
| sjplis m. - spleet |
| sjpriets vr. - spuit |
| sjpruch mvd. v. sjpróch m. - spreuk |
| sjrauwel - prul |
| sjreëg - schuin |
| sjroam m. - sjtreep |
| sjroethaan - kalkoen |
| sjroetesjtelsje - cachot |
| sjróngieje (heng) - handen met kloven |
| sjrot m. - oud roest |
| sjruubber - luiwagen |
| sjtadoette - statuten |
| sjtatse - deftig lopen |
| sjteenoalieg m. - petroleum |
| sjtek - stok |
| sjtelbók - verwaande gek (scheldwoord voor meisje) |
| sjtief vr. - stijfsel; stijf |
| sjtielle - stutten (in de mijn) |
| sjtöag - deftig; voornaam (van kleding) |
| sjtoech m. - lange handschoen zonder hand |
| sjtoekke - knikkeren (in kuiltje) |
| sjtoetse - versteld staan; terugdeinzen |
| sjtolle - mijngangen |
| sjtoots - trots; stout |
| sjtóp m. - kurk |
| sjtreep - streep; in de mijn: kolenpost |
| sjtrekke - mijngangen |
| sjtroef m. - kuif |
| sjtumpel m. - (houten) poot |
| sjtup m. - stof |
| sjtup - mvd. V. sjtóp; gestopte
|
| |
| |
| plaats in kous |
| sjtuup m. - trui |
| sjtuute - opscheppen |
| sjurje - met de kruiwagen rijden |
| sjurge = sjurje |
| sjurgskaar vr. - kruiwagen |
| sjuulsje - buitje |
| sjuuttelplaat - schudgoot (in de mijn) |
| sjwaad vr. - zwoerd; erm sjwaad arme stumperd |
| sjwaame - roken |
| sjwam m. - spons; tondel |
| sjwoader - zwaarder |
| |
T
| taadel - berisping; afkeuring |
| tapieët vr. - behang |
| teëje - tegen |
| tellewelle (ziech) - twisten; kibbelen |
| tèsj vr. - zak |
| teunt - weerklinkt |
| teut vr. - kan |
| toapet - onhandig persoon; botterik; lummel |
| toesje - ruilen |
| trek - direct |
| trieët - soort kastje (of iets dergelijks), waarop men iets uit de hand kan zetten |
| tróm (aan der oavet) - (bak) oven aan de kachel (eigenlijk: verlengstuk; soort verwijding van de pijp) |
| tröpsje - troep |
| truummer - puin |
| tsaart - teder |
| tsäug - goedje |
| tsauwe (ziech) - (zich) haasten |
| tsauwele - regenen (zachtjes) |
| tseeje - laten zien; tonen |
| tseere - (ver)sieren |
| tselets - tenslotte |
| tseliender m. - hoge hoed |
| tsieë - taai |
| tsieën m. - teen |
| tsiemele - regenen (zachtjes) |
| tsieng vr. - ton; tobbe |
| tsinze mvd. - rente |
| tsóg (tsóch) - trein; tocht; optocht dat hilt ziech tse tsóg - blijft aan de gang |
| tsoekkerblaar - bladeren van (haag) beuk |
| tsoat - soort |
| tsòs - saus; gespuis |
| tswank m. - dwang |
| tswek m. - doel |
| tsijelsjtee mvd. tsijelsjting - brik; baksteen |
| tsijes - suisse |
| |
U
| umsjweëft - zweeft rondom |
| urje, urjens - ergens |
| uvvertsóg mvd. uvvertsug - (kussen-) sloop |
| |
V
| vaarsjtoeëf - vertrek bij lift, waar gebeden werd voor het afdalen in de mijn |
| vaas - vr. vaas; o. vat |
| veëdieg - klaar |
| veëje - hard lopen |
| veëntsjer - vlaggetjes |
| veel: jet veel han - kuren, pretenties hebben |
| vels m. - rots |
| verleëje - verlegen |
| verloaje sjeëlzes - (scheldwoord) schele aartsleugenaar(ster) |
| verreke - varken |
| vertsaage - moedeloos worden |
| vertsiechte óp - afzien van |
| vertsòt - vertelde |
| verzaage - in gebreke blijven; falen |
| verzeët (ze) - van verzaage |
| vieg - vijg |
| vieësje - (in) bakeren |
| vliddieg - lelijk |
| vlitsjet - (scheldwoord) straatmeid |
| voeëjelsjtang - vogelstang |
| voeëjelsjòs - het afschieten van de ‘vogel’ |
| voel - lui; rot |
| |
| |
| voes - vuist; verschoten |
| voet - weg |
| voetjeklent - weggevaagd |
| vós (mvd. vus) - voet |
| vónge - gevonden |
| vool (heë) - (hij) viel |
| vorch - vrees |
| vrakketieg - ranzig |
| vräud - vreugde |
| vreëm - vreemd |
| vrieë - taai |
| vroeë - blij |
| vuuëjelsje - vogeltje |
| vruuëte - vruchten |
| vunkelhoots - hout om vuur aan te maken |
| |
W
| waan m. - rijtuig |
| weële - kiezen |
| weët - wordt |
| wèg m. (mvd. weëg) - weg |
| wek m. - wittebrood |
| wekkeman - pop van wittebroodsdeeg |
| werm - weer; opnieuw (andere vormen: wirrem, wurrem) |
| wèsj - was |
| wesse (ze) - (zij) wisten |
| wie-e - toen hij |
| wieër - verder |
| wieët o. - wicht; m. herbergier |
| wieje - wilgen; Canadese populieren |
| wiemmere - klagen; jammeren; kermen |
| wiet - ver |
| wietste - (het) verste; wijdste |
| wietste (zeës) - zoals je (zegt) |
| wiezet ziech oes - bleek het |
| wiezóng - aanwijzing |
| wig - wieg |
| wik vr. - pit in petroleumlamp |
| wiks (wieks) m. - schoensmeer |
| willempsje - kwartje |
| winneste - minstens |
| winnestens - minstens |
| woat (mvd. wöat) - woord |
| woeëntsimmer - huiskamer |
| woeët - werd |
| wuule - woelen |
| |
Z
| zaat - gebiedende wijs: zegt |
| zaat (heë) - (hij) zeide |
| zaf vr. - sap |
| zeëje m. - zegen |
| zeef vr. - zeef; zeep |
| zeelsje o. - (dik) touw |
| zeem m. - stroop |
| zerk vr. - doodskist |
| zie - vr. zijde; zijn (bezittelijk voornaamwoord) |
| zieë - zee |
| zieë - zijden; werkw.: zien |
| zieëlewermer - wollen lijfje |
| zieëliejer - zaliger |
| zieër - vlug; snel; zeer |
| zief vr. - goot |
| zif o. - (kolen)zeef |
| ziefe - regenen |
| zoale - mijngangen |
| zons - zóns - anders |
| zòts - zout |
| zuuët m. - zucht |
| zij vr. - zeef; duif |
|
|
Auteursrecht onbekend