Alaaf Kirchroa

Ing nui zamloeng i Kirchröatsjer sjproach

[p. 3]

't Bergputs-je
Eeje ópnaam oes 1919

[p. 5]

Tsóm Jelait

Ee doetzend joar is 't noen al jelije, dat de ‘Kirchröatsjer Maiblómme’, de ieësjte zamloeng i Kirchröatsjer sproach, oeskómme zind. Die zind evvel al versjije joare oesverkoat! Ing tswaids oes-jaaf wuuër alzoo aa plaatsj, den allerweëje besjteet jroeës interesse dervuur. Mar dis oes-jaaf is zoeëvul verendert, dat et eejentliech ing nui is en doarum hat ze ooch inne nuie naam: ‘Alaaf Kirchroa’.

Der i-hòd is in de ieësjte plaatsj sjterk verjruuëssert; nui sjriever zind derbij kómme mit tsaalraiche sjtukker; ing jants anger i-deeling van 't bóch is jemaat woeëde; de sjriefwies is verendert; zoeëdat et um jantse ee nui, tswaide bóch i Kirchröatsjer sjproach woeëde is.

Van de sjriever, die in de ‘Kirchröatsjer Maiblómme’ ópjenoame woare, is óngertusje der heër J. Geilenkirchen jesjtórve. Doch vingt ier hij mit de auwe nog ee paar nui jediechte van em. Went ier ze leëst, beënt uuch dan jet vuur hem.

Wat de sjriefwies aajeet: Vuur de ‘Kirchröatsjer Maiblómme’ hauw iech zelver ing mósse maache; dat is noen nit mieë nuuëdieg. Zelbstverstendliech han iech noen die van der verain ‘Veldeke’ jebroecht. Waal nog mit ee paar extra-dinger; mar dat jeet óch nit jót angesj: 't Kirchröatsjer Plat is noen eemoal jet apaats!

Iech han verzoeët alles zoeë ainfach wie meujeliech tse hòde. Doarum sjrief iech tsóm baisjpiel óch jing sjtóm e noa der klank oa. Noa deë klank weët ze praktiesj ummer oes-jesjpròche; went me dat eemoal wees, hat et jinne tswek ze loeter tse sjrieve; doebbele oemlaut sjrief iech óch nit. Zoeë is ‘wöat’ (woorden) doch vul ainfacher wie ‘wöäet’. De è in wöat wie ‘jerèsse’ en ‘èsse’ han iech zoeë jelosse. Iech ving dat ‘jeraesse’ en ‘aesse’ jaar nit jót oessiet in ós sjproach. Ooch han iech

[p. 6]

de docbbel aa, ee, oo en uu losse sjtoa; klaafe (nit: klafe); loofe (niet: lofe) en e zoeë wieër. Zoeë likt et de Kirchröatsjer offenbaar besser. Alzoo dunt ver et zoeë. Dat kónne vuur ós laiste!

Angesj broech iech uvver de sjriefwies nuus tse zaage; 't sjprikt wieër vuur ziech zelver.

‘Noen vlijt mieng leefste vuuëjel, oes jouw en sjleëte tsiet;
Uur vlijt mit eeje veëre, al kómt uur ooch nit wiet.’

Dat sjreef der heër J. Reinard in de ‘Kirchröatsjer Maiblómme’. 't Is jót, hij aan dat woat tse erinnere. Weë alling mar ieësjte rangs weltliteratoeër wilt leëze, mós in dit bóch mar nit lang zukke. Evvel, weë ziech vräue wilt aan zieng Kirchröatsjer móddersjproach, weë errinnerónge zukt aa òd Kirchroa, wee sjpas hat aa bruuch en vólksleëve in zieng heemet, aa auw Kirchröatsjer wöat, dem zal 't nit räue, wente et leëst. Mithelpe wilt 't bóch dan óch aan 't vashòde van dat alles, um tse verhingere, dat 't jants versjwient; aan 't in ieëre hòde van de heemetsjproach.

Jroeësse dank aa ózze Kirchröatsjer ‘Zuid-Limburger’, deë óch dis oes-jaaf werrem meujeliech jemaat hat en óch doamit zie koeltoerel werk in 't Land va Roda wieër oesbouwt.

Mit inne Kirchröatsjer jrós aa alle leëzer en ee kreftieg ‘Alaaf Kirchroal’,

JOS. WEIJDEN.