Chronique Flamande 1571-1584

[p. 158]

Dyt es de claeghe van den twyfelachteghen mensche, ende de antwoorde van de andere relyzyonysten.

Den twyfelachteghen mensche.

O Heere der Heeren, o hemelsche Vadere,
O Christe, Gods zone ghebenedyt,
O Helich Gheest, weest myns beradere,
Wilt myns ontfermen in desen tyt,
Ick loope verdoolt ende zeere bedroeft;
Van alle wateren ic heb ick gheproeft,
Nochtans en can ick my nyet versaeden.

Van de roomsche Kereke ben ick gheweken,
Duer t'leven van papen gheoffensecrt;
Nu zoecke ick een ander, vry van ghebreken,
Daer inne Godts eeren ende liefde regneert.
Och, broeders en zusters, al hyer present,
Vermeerdert den naem ende gloric des Heeren,
Ende wilt my maken den wech bekendt,
Ende laet den zondaere in tyts bekeeren.

Den mennonyst.

Comt, broeder, tot ons, waer wildy loopen?
Ons kereke staet open, voor eleken bereydt;
Compt, broeder, tot ons, laet hu herdoepen,
Dit es de bane der zalicheyt;
U kynderlick doopzel moet ghy versaeken,
Ende hu fonderen op desen steen,
Daer sonder en condy⁽¹⁾ den hemel nyet maecken,
Want sonder tgheloove es tdoopsel gheen.

(1) Kunt gy.

[p. 159]

Den calvynyst.

Neen, broeders, blyft staende, wat soudy⁽¹⁾ maecken?
Hu doepsel es goet, wilt daer by blyven,
Schuwdt dese wederdoepers als helsche draken,
Zy weten wat segghen, noch wat bedryven.
Wy hebben duer Christum den wech ghevonden
Ons langhe verborghen ende ongheraeckt;
Compt tot ons, wy zyn ghesonden;
Al dander en hebben God om nyet ghesmaeckt.

(1) Zoudt gy.

Den martynyst.

Neen liever, en wilt naer hem niet hooren,
Tzyn waerlich booze ende valsche propheten,
Tzyn vechtende Vaelen diet al verstooren,
In den stoel der pestilentien zyn zy gheseten.
Wy zyn de ghone die twoort des Heeren
Voer prynchen en vorsten hebben verthoont;
Dus wilt hu vromelick tonswaert keeren,
Int rycke der hemelen wordy⁽²⁾ gheeront.

(2) Wordt gy.

Den twyfelachtighen mensche.

O Heere, myn God, o hemelsche Vadere,
O Christe, Godts zone ghebenedyt,
In desen twyfel weest myns beradere,
Wyen zal ick volghen in desen tyt?
Want ele van dryen die wilt my leeren,
Ende thuwaert trecken naer zyn vermaen.
Wat zal ick maeken, tot wien my keeren,
Wien sal ick ghelooven, waer zal ick gaen?

Met ele van drien hebbe ick my beraden,
Ende ghehoort de redenen daer zy op staen.
Elc heeft den mont met foristen (?) gheladen,
Elc zeght: ic moet tot dier fonteyne gaen.

[p. 160]

 

Elc pryst zyn kereke met texten claer

 

Der helegher Scryft: eest goed om gromderen,

 

Alzoo zy segghen; nochtans, voorwaer,

 

En connen zy onderlynghe nyet veraccorderen.

 

 

 

Elc zeght dat hy heeft toprecht verstant,

 

Ende dat hun den gheest Gods es ghegheven,

 

Ende dreicht den anderen met den helschen brandt,

 

Beloven den zynen het eeuwich leven;

 

Dus lyde myn herte met zuchten en beven,

 

In anext, en twyfel, en groote noodt,

 

Tot welcken ick my zal willen begheven,

 

Om zeker tontgaen deeuweghe doodt?

 

 

 

Alzoo de fonteyne daer sy my hebben ghesonden,

 

Al myn dorst niet en heeft verslaen;

 

Maer dat ick met twyfel dus blyfve ghebonden,

 

Soe ben ick tot tanschou van haer drien ghegaen,

 

Hopende dat ick daer duere soude leeren

 

Den boom bekennen, ende zeker weten

 

Tot welcken van drien ick my soude keeren,

 

Ende dander twee daer mede vergheten.

 

 

 

Maer aeylasen? als ick al hebbe duersien,

 

Duerloopen, duerzocht ende ondervraecht,

 

Ich vindtse al ghelyck dander lien;

 

Dacr en es nyet een die my behaeght.

 

Elck steeckt naer thoochste, vol van ambitien,

 

Vol weerlicker begherten, van staten te state,

 

Wraeckgierich, oproerich, vol avaritie,

 

Zonder ghenade of charitate.

 

 

 

Waer zal ick van henen om ruste te vinden,

 

Oft tot wat kercke zal ick keeren?

 

Wat zal ick laten, of wat zal ich beghinnen?

 

In desen twyfele, wie zal my leeren?

[p. 161]

 

De kereke der papen hebbe ick verlaten.

 

Elc van de drie andren die roupt my naer,

 

Maer midts zy elcanderen verdoemen en haten,

 

De kuere die valt my vele te zwaer.

Den godlooze mensche.

Och, aerm dwaers, van cleenen verstande,
Wat wildy hu quellen, ghelych ghy doet,
Met menschen opynien zoo menegherande?
Den eenen eist quaet, den andren goet;
Dus wilt hu zelven niet langher quellen,
Maer u jonck heerten ter weerlt begheven;
Laet varen de fabelen der pynnen der hellen,
Want naer dit leven en es gheen leven.

Den twyfelachtigen mensche.

Dits noch een ander, wat zals geworden,
Zal ich hyer eeuwelyck blyven staen?
Van teerste gheloove ben ich ghetorden,
Dus ben ich met duysent anexsten benaen.
Te twyfelen van als, ende vyndt gheen bate,
Van alle de meesters die my omgaen.
Ie loope bedruct van strate tot strate,
Maer nyemandt en can mynen durst verslaen.

Dus keerick wederom, met herten oedtmoedich,
Tot myn moeder die my heeft ghebaert,
Ghezoecht, ghevoct, ende overvloedelick
Myn eerste gheloove my heeft verelaert;
Daer hebbe ick solaes ende ruste beseven,
Ende al eist dat den priester in zonden leeft,
En sal my niet stooten aen zyn quaet leven,
Wandt een boos medeeyn wel goede medecine gheeft.

[p. 162]

 

Biddende alle menschen, die Gods glorie beminnen

 

Ende haerlieder ziele, eer zy vergaen,

 

Ende an doude gheloove, dat sy versinnen

 

Tot welcken van dryen sy willen gaen;

 

Want vindende alomme faulte en disentie,

 

Onsekere leeren ende onzuver vaten,

 

Sy en sullen nyet, naer myn intentie,

 

Den ouden wech omme de niewen laten.

hopende, vrees ick, 1582.

Het woord van de vraghe (p. 157), raet wel... es een Penne om scryven.