Nederduitsch taalkundig woordenboek. W-Z

[Zijn]

ZIJN, zijne, bezittelijk voornaamw. des derden persoons van het mannel. en onzijd. geslacht; dat des vrouwelijken geslachts is haar; want deze voornaamwoorden beteekenen zoo wel het geslacht des bezitters, als dat der bezitting. Zie Inleid., bl. 117. Het vergezelt, als bijvoegelijk naamw., de zelfstandige naamwoorden, waarmede het in verband staat: ieder land heeft zijne gewoonten. Ik zoek niet mijn maar zijn geluk. Uw raad doet zijne werking. Eene dikwerf voorkomende feil is de overtollige plaatsing van dit voornaamwoord, in: mijns broeders zijne vrouw, voor mijns broeders vrouw; of: het was mijn broeder zijn goed, voor het was mijns broeders goed. - Om de bezitting met nadruk en uitsluitenderwijze aan te toonen, voegt men bij dit, gelijk ook bij de overige bezittelijke voornaamwoorden, het woordje eigen: zijn eigen huis. - Ook wordt het met de woorden halve, weg, en wil, als achtervoegsels, vereenigd, en ontvangt eene t: zijnenthalve, zijnentwege, zijnentwil, om zijnentwil. - Dikwerf moet in de plaats van zijn, deszelfs gesteld worden, inzonderheid, wanneer zijn dubbelzinnigheid zou veroorzaken, b.v.: Hendrik was misnoegd, omdat Jakob zijn paard verkocht had, waar het deszelfs

[p. 377]

moet wezen, dewijl het op Hendrik moet slaan. De landheer ging met den predikant van het dorp naar zijne woning, waar zijne goed is, wanneer de woning van den landheer bedoeld wordt, doch voor deszelfs verwisseld moet worden, wanneer het op die des predikants slaat.

Ook wordt het als een bijw. gebezigd: de akker is zijn. Hij deed in eens een goed bod, en het huis was zijn. Zijn was het paard, zoo dra het te koop was. Van hier de zijne, het zijne, met het bepaalde lidwoord, en zonder zelfstandig naamw.; schoon wel daar op betrekking hebbende: geef hem het zijne. Dat zijn niet onze zaken, maar de zijne. Hij heeft het zijne gedaan. De zijnen, personen, welke aan iemand verwant zijn, of tot denzelven in zekere verbindtenis staan: hij heeft er met de zijnen over gesproken.

Zijn, hoogd. sein, bij Ulphil. siens, Isid. sin, neders. sien, zweed. sin, sitt, lat. suus, gr. σος, ση, σον.