Nederduitsch taalkundig woordenboek. T-U. V

[Verbieden]

VERBIEDEN, bedr. w., ongelijkvl. Ik verbood, heb verboden. Van het onscheidb. voorz. ver en bieden, in den zin van gebieden. Het tegenoverstaande van gebieden, door een stellig gebod stuiten, weren; met de verbodene zaak in den vierden naamval, en den persoon, die daarvan terug gehouden wordt, in den derden: ik verbied u alle warme dranken. Wij hebben 't hem verboden. Bijbelv. Of met een verboden bedrijf in de onbepaalde wijze: verbied hun toch dat schreeuwen! Hoewel het traenen en de rou verbien te mellen. Vond. Verbiedt den Keijser schattinge te geven. Bijbelv., waar de verbodene zaak ontkennender wijze voorgesteld wordt, in: doe verboodt hij sijne discipelen, dat sij niemant seggen en souden. Een spreektrant, welke in het hoogd. zeer gemeen is, en door Adelung afgeleid wordt uit de beteekenis van gebieden, welke verbieden oulings had; gelijk als het voorts ook ontbieden, dagvaarden, beteekende. Voorts is verbieden iemanden het huijs, bij Kil., en ook hedendaags,

[p. 104]

iemand het huis verbieden, hem deszelfs betreding verbieden. Verbodene waren zijn die gene, welker invoer door de overheid wordt geweerd. De mensch tracht altijd naar het verbodene, is eene navolging van het lat. nitimur in vetitum, enz., welks waarheid, of onwaarheid, zich hier evenmin beslissen laat, als die van verboden genot is het aangenaamste, en meer dergelijke gezegden. Van hier verbiedelijk, die zich door verbieden terug houden laat, verbieding, verbod. Zamenstell.: onverbiedelijk, enz.

Verbieden luidt bij Ulphil. faurbiudan, dat bevelen aanduidt. Bij Ottfrid. is het firbitan, angels. forbeodan, eng. forbid, zweed. forbjuda, hoogd. verbiethen, neders. verbaden, verbeden, verbeen, en het deelw. verboden is in het vriesch ferbeen.