Nederduitsch taalkundig woordenboek. P-R. S

[Straat]

STRAAT, z.n., vr., der, of van de straat; meerv. straten. Verkleinw. straatje. Eigenlijk, een gebaande weg, welke beteekenis het in het hoogd., en bij ons in de zamenstelling straatroover, heeft. Voorts beduidt dit woord in het gebruik, in tegenoverstelling van steeg, een wijd pad in steden en dorpen, 't welk aan weerskanten door de voorgevels van huizen, of ander muurwerk, afgeperkt is, het zij zulk een pad gevloerd, het zij het ongevloerd, zij, zoo als de straten oulings veelal waren: hij sprak er mij over aan op de volle straat. Van 't Raethuis naer hun straet. Vond. Vitrij streeft voorts de straat van sant Denis op. Hooft. Ende de straten dier stadt sullen vervult worden met knegtkens ende meijskens, spelende op hare straten. Bijbelv. Overdragtelijk, evenveel welke zeeengte: de

[p. 732]

zeeman, die zich in de straet waegt. Vond. Bijzonderlijk, de zeeengte van Gibraltar: of vlooten uit de straete, of van de spaensche kust. Vond. Van hier straten. Zamenstell.: straatarbeider, straatdeun, straatdeur, straatgeld, straatgerucht, straatgespuis, bij Camph. - straathamer, straathoek, straathoer, straatjongen, straatliedje, straatlooper, straatloopster,, straatmadeliefje, straatmaker, straatmore, bij Kil. straatpikker, straatpraatje, straatroover, straatrooverij, straatrumoer, straatschender, straatschenderij, straatslijper, straatstamper, straatsteen, straattaal, straatvaarder, straatvarken, straetwaeghen, bij Kil. straatweg, enz. Achterstraatje, breedstraat, dwarsstraat, hoogstraat, kruisstraat, voorstraat, wijdstraat, welk laatste te Gouda en elders gebruikelijk is, enz.

Straat, Kil. straete, vries. striette, eng. treet, zweed. strät, hoogd. strasze, Ottfrid. strazza, Zwabenspieg. strauz, wallis. ijstrijd, wend. stroten, ital. en sp. strada, middeleeuw. lat. estrada, is van eenen onzekeren oorsprong, misschien echter van het lat. strata via, een gevloerde weg.