Nederduitsch taalkundig woordenboek. E-H. I-L

[Lagchen]

LAGCHEN, onz. w., ongelijkvl. Ik lachte, heb gelagchen. Oudtijds: ik loech, loeg; nog bij Vond.: de kindsche tijt loeg ieder vrolijk aan. Hooft gebruikt het ook gelijkvl.: ik heb gelacht; dat niet natevolgen is. Het beduidt eene aangename gewaarwording, door verlenging en opening van den mond, en, somwijlen, met een onregelmatig geluid, zelfs met schudding van het ligchaam; aan den dag leggen: om iemand lagchen. Over iets lagchen. Ik kon mij van lagchen niet onthouden. Luidkeels lagchen. Zich te bersten lagchen. Zich slap lagchen, in de dagelijksche taal. Een geringe graad van lagchen, waarbij de mond slechts verlengd en geopend wordt, is, vaak, een teeken van vreugde, vergenoegen, vriendelijkheid, gunst enz.; maar ook van andere gesteldheden der ziel, als van spotzucht: hij lacht met alles. Van verachting, verwijt en beschimping: in iemands verderf lagchen. Van grootmoedige uittarting: met iemands dreigingen lagchen. Beschermers, die met gevaaren lagchen. Sels. Van standvastig geloof: die met Gods beloften wel te vreden, lacht met al de onwaarschijnlijkheden. M.L. - Camph. bezigt het met eenen tweeden

[p. 672]

naamval: en lachen uw's. In de vuist lagchen, in het gemeene leven, zich heimelijk over iets verheugen, bijzonder over eens anders schade. In de dagelijksche taal zegt men, wanneer iets weinig geteld wordt: in die zaak is wat gelagchen. Of: ik lach er wat om. - Het lagchen, als een zelfst. naamw.: doe wert onse mont vervult met lachen. Bybelv. In den verhevenen schrijfstijl, gebruikt men het van iets, dat ons, door zijne bekorelijke gestalte, een aangenaam en streelend genoegen geeft: de lagchende lente. Daer lacht een beemt. Vond. Met lachend groen. Psalme. Het lagchend gelaat der Natuur. Feith. Stille en effene vergenoeging lachte op het ongerimpelde voorhoofd. Al lagchende, zonder ernst, boertende: ik zeide het al lagchende. - Ook willends of onwillends: hij zal dat al lagchende betalen. Van hier lagchelijk, bij Rodenb. voorkomende, lagcher, lachster, lagcherij. Zamenstell.: lachrimpel, lachspier, lachtrek, lagchebek.

Lagchen, bij Tatian. lahhan, Notk. lachen, hoogd. en neders. lachen, Ulphil. hlahjan, ijsl. hleja, eng. to laugh, angels. hlihan, hlahan, hebr. לענ, deen. en zw. le en lee, gr. γελαειν, waar γε met de goth., ijsl. en angels. h overeenkomt. Misschien is het woord van den klank gevormd.