Nederduitsch taalkundig woordenboek. E-H. I-L

[Kwartier]

KWARTIER, z.n., o., des kwartiers, of van het kwartier; meerv. kwartieren. Een vierdedeel. In het gemeene leven alleen bedient men zich van dit woord. Een vierde gedeelte van een uur: het is kwartier over agten. Daar slaat het kwartier. Mijn buitengoed ligt drie kwartier van de stad. Het vierde gedeelte van eenen duim: eene plank van vijf kwartier dikte. Eene vierde verdeeling van den maneschijn: het is heden het eerste kwartier - laatste kwartier. Een bout van een schaap heet ook een kwartier; van hier lamskwartier. Het vierde gedeelte van een wapenschild is een kwartier. Voords, in het gemeen, een bewijs van adeldom, een wapenschild: die willen dan gehult en gehuijst zijn met

[p. 651]

adelicke stukken en geleende quartieren. De Brune. Het vierde gedeelte eener stad, eens oords, eens omtreks: de meijerij van 's Hertogenbosch wordt in vier kwartieren verdeeld. Dit woord blijft, schoon ook een oord, eene stad in meer wijken verdeeld zij: in wat kwartier van de stad woont gij? Wijders, een oord, eene streek, onbepaald: het is, in dat kwartier, goed te jagen. Het kwartier van Nijmegen. Een kantoor van zulken oord: geld van het kwartier ontvangen. Zamenstell.: achterkwartier, voorkwartier. - Kwartierschout, een schout over een der kwartieren van de Meijerij, kwartierdag, vergadering der afgezondenen eens kwartiers, kwartiersvergadering. Het woord is uit het fr. quartier, lat. quartus. Oul. bezigde men het hiervan gevormde bedr. w. kwartieren, voor in vier deelen scheiden, bij Kil. in quatuor partes dividere. Den rock sonder naet die en wouden sy niet quaertieren. Lev. J.C.