Nederduitsch taalkundig woordenboek. E-H. I-L

[Gelt]

GELT, bijv. naamw., zonder trappen van vergrooting. Dit woord zal, eigenlijk, onvruchtbaar aanduiden. Eene koe, die niet dragtig is, welke men anders eene guste koe noemt, wordt, in sommige oorden van ons Vaderland, eene gelte koe geheten; of, naar de uitspraak der Noordhollanderen, gelde koe. Ook hoort men, daar, zeggen van de zaadhuisjes der bloemen: zij zijn gelt, wanneer de bloemzaden onvruchtbaar zijn. In onze taal is ook nog gebruikelijk een geltvarken, een ongesneden mannetje, een zwijn; een gelte snoek, een hommerd, het mannetje. Bij Kil. is gelte een zelfst. naamw., sus castrata, eene gelubde zeug; ook eene maat van vocht,

[p. 116]

een groote beker, welken hij, elders, taecke, stoop, noemt,

Gelt, hoogd. gelt. In het deens. is gold, zweed. gall boheem. galowa, onvruchtbaar, ijsl. argalli, dierte in leeftogt. Adel. leidt het af van galle, dat in IJsl. mangel, gebrek beduidt. Van dit woord is een werkw. gelten, bij Kil. nog overig, voor lubben, in het hoogd. geltzen, deen. gilde, zweed. gälla, eng. to geld. Misschien behoort γαλλος, gallus, een ontmande priester van de heidensche godin Cybele, hier ook heen. Hooft heeft gegelte koe.