Carla

[p. 224]

XXII.

Eer zij begraven wordt komt Henri. Alsof hij hier thuis hoort. Hij geeft de doode een kruisteeken, het zieke kind wat fruit en speelgoed. Dat geeft hij, de rest neemt hij: Carla's handen die krachteloos op de tafel liggen. Dan neemt hij haar hoofd. Zij staat recht en glimlacht hem toe. Hij kust haar en begint te schreien.

Meer gebeurt er niet in dat dorp van Adelaïde, Eric, Carla: doopsels, huwelijken, begrafenissen. Zelden vertrekt er eens iemand gelijk Raymond Reypens, die hier het stof van zijne schoenen schudt en in Etterbeek schoonpapa's hotel overneemt. Hij verkoopt zijn eigendom en Paul Reypens laat alles koopen door den jongsten Caluwaers, contante betaling. Nu rijden de wagens met ijzer, huiden en vodden weer langs denzelfden weg. Die variatie zijn we ook weer kwijt en of de oude meneer met zijn gouden horloge op den steenweg staat, of Paul, die wil zien hoeveel de post vandaag sakkerdomme weer te laat komt, is het niet

[p. 225]

hetzelfde? De oude meneer was eerst schepene, Paul ook en dat ziet ge, zeggen de menschen, aan het gezicht van zijn Anna.

Dan hebben wij hier nog onzen burgemeester, den brouwer, die al vier kinderen had toen hij trouwde en hij heeft er nog vier bijgekocht. Tusschen die eerste en die tweede vier ziet ge geen verschil: het zijn acht portretten van hun moeder.

Maar elk van die acht portretten is verschillend. Er zijn er bij die te vierklauw uit de keuken komen gestoven en vlak voor den knecht op den grooten ruin springen als die uitgespannen staat. Er is er een die den struischen Jaak tergt, hem met den elleboog wegduwt, kom sukkelaar, en volle tonnen op den wagen werpt als met een stoot van zijn knie. Er is een fantast bij die 's morgens twee dieven achtervolgd heeft tot buiten den boomgaard als hij 's nachts maar wakker geworden is van een muisken en weer ingeslapen. Er is een droge komiek. Er is een meisje dat uit groote vriendelijke oogen kijkt met iets als ingetogen vroolijkheid. Iedereen merkt haar op omdat zij hem altijd een ietsje te lang in de oogen kijkt. Men denkt: is er een vetplek op mijn kraag

[p. 226]

of zou ik zwart zien. Men neemt afscheid, weer ziet zij u iets te lang of te star aan en men denkt: als ik mij nu omdraai bengelt zeker een papieren clown aan mijn jas. Er is een kolerieke van twaalf jaar die met gekruiste armen op de binnenplaats langzaam staat rond te draaien en dan vader in het bureau gaat meedeelen dat er zeker veertig nieuwe pannen moeten gestoken worden en wanneer zullen ze die poort toch eens verven. Geef hem maar geld voor verf, dan doet hij het zelf. Zijn genot is de groote paarden te zien gehoorzamen op zijn korten ju en ho. Dan slaat hij ze goedkeurend in den hals en haalt ze royaal wat suiker. Er is een groote stille, die attenties heeft voor iedereen en voor allen bezorgd is. Maar als het hem zelf tegen gaat denkt hij ook het ergste en loopt rond met een gelaten glimlach. Hij verdeelt zijn liefde zorgvuldig tusschen vader en moeder en met de bescheiden innigheid van een meisje. De zeven wilden zien niet wat ouders voor hen zijn en doen, hij vergoedt dat. Hij laat vader of moeder nooit alleen uitgaan. Die spreken ook vertrouwelijk met hem. Om hem in te prenten dat hij meer moed moet hebben en

[p. 227]

zich spiegelen aan moeder, vertelt Henri van Adelaïde, Eric en moeder. Zoo is het leven. Moeder heeft het uitgeleden en ons geluk gekocht. Vader hoopt nog lang te blijven maar onthoud het voor later: voor hem is moeder altijd een heilige geweest. In de boeken zijn ze anders, maar zoo goed niet.

Er is leven in die brouwerij. Vandaag is het kermis. Er is vijf en twintig stuks jong volk dat tafels en stoelen opruimt om te dansen in eetkamer en salon. Carla zet met Henri den dans in tusschen de portretten, ook die van Adelaïde en Eric. Die van twaalf jaar slaat het critisch ga met gekruiste armen. Achter hem zoekt er een heimelijk een meisjeshand en tusschen de vroolijken misprijst een eenzame deze wereldsche genoegens. Zoo was het leven, zoo is het. De portretten aan den muur staan levend tusschen deze vijf en twintig. Ons verschil is maar wat tijd en namen, wij bloed Roothooft-Verhaeghen, gedoopt Smets, Grootaert Peeters, Janssens.

De groote stille ziet zijn ouders dansen. Vader toont opeens kleiner en smaller, moeder rijziger en belangrijk: de stammoeder danst.