Merckenweerdigste voorvallen en daegelijcksche gevallen. Brugge 1800

Merckenweerdigste voorvallen 1800

Begin van 't jaer ons heeren Jesu Christi 1800.
Jaerschrif.
aLsnU begInt Men eene nIeUWe eeUWe kLaer 't VerVoLg In 't aChtthIenhondDerste Iaer.

[Januari]

(1 januarij 1800)

- fol. 150 - Op den 1 januarij is tusschen een alderstrengste jaergetijde het jaer 1800 begonst en alle vrugdeteekens gelijk ook de Nieuwjaerbrugge onderbleven, de kraemen die er gestelt wierden, weggesonden wordende, etc.

(3 januarij 1800)

Op den 3 januarij heeft men tot groote vruegt van eenider een begin zien maeken van het slaeken van de priesters uijt het seminarie, zullen ook, zoo men algemeen zegt, de priesters gesonden naer d'eijlanden wederom teruggeropen worden. 605 gaset van tridi de 13 nivose 8ste jaer.

(6 januarij 1800)

Op den 6 januarij is des morgens wederom eenen man, besig zijnde in het geweldig afbreken van den tooren en vaute van de kercke van St.-Donaes, van boven neder doodtgevallen, met een groot gewicht van de afbrekende materialen die op hem vielen, waerdoor seffens het werk door alle de werklieden gestaekt wiert. Zoo men in 't algemeen segt, is desen reets den vierden peersoon van de werklieden die aldus aen die ongeluckige ruine doodtgevallen is, aen een gebouw waer in de geluckige tijden zoo schoone godtsdiensten gepleegt wierden en die men heden, zijnde den pligtigen feestdag van de H. drijkoningen, niet alleen in dese kercke maer ook in alle andere heeft zien onderblijven. 606 gaset van septidi den 17 nivose 8ste jaer.

(8 januarij 1800)

Op den 8 januarij is tot elks nog meerder genoegen het resteerende getal priesters boven de 60 jaeren, in het sememinarie opgesloten, in volle vrijheijd gestelt geworden, zooverre dat men meest alle die priesters nu opentlijk langs de straeten ziet wandelen zonder dat door eenige der zelve nogtans openbaeren dienst mag gedaen of verricht worden.

(9 januarij 1800)

- fol. 151 - Op den 9 januarij is bij hallegebode van 't stadthuijs bij orders van de municipale administratie afgekondigt eene zeer wijtloopige proclamatie nopende het onderhouden van de order op de martdaegen van quartidi en nonidi van de rouwe gaerens, dienende voor de fabricke van lijnwaetweven, behelsende veele strenge artikelen die nauwkuerig zullen moeten onderhouden worden, welke op het versoek van de fabrickanten deser stadt tot goed order der mart is afgekondigt geworden ende wenschelijk waere het dat tot beter order der marten in alle de andere die nu als vervallen zijn diergelijcke en nog strenger orders gegeven wierden⁽¹⁾. 607 gaset van decadi 20 nivose 8ste jaer.

(1) Zie Stadsarchief, Brugge, Oud Archief, reeksnr. 122, Plakkaten, reg. 48, nr. 119.

(18 januarij 1800)

Op den 18 januarij wiert van 't stadthuijs bij order van de centraele administratie afgekondigt eene zeer strenge wet behelsende dat alle degone die binnen de stadt Brugge besitters zijn van peerden, het getal der zelve binnen den derden daege aen de centraele administratie moeten komen overgegeven, op pene van confiscatie voor diegone die hunne peerden zullen verswegen hebben, een getal der zelve, zegt men, zal in requisitie voor den oorloog genomen worden en degene wiens peerden zullen bekwaem zijn, zullen door de andere onbekwaeme besitters nae evenredigheijd in gelde vergoed worden⁽²⁾. 608 gaset van quartidi 24 nivose 8ste jaer.

(2) Zie Stadsarchief, Brugge, Oud Archief, reeksnr. 122, Plakkaten, reg. 48, nr. 123.

(16 januarij 1800)

Op den 16 januarij gelijk op de volgende daegen heeft men beginnen zien afbreken op den wenteltrap op den Burg, sedert ontrent twee jaeren geplaest voor de getroffen tusschen Zijne Majesteijt den Keijser en de Fransche van de voorafgaende vredeartikelen van Campo Fermio en sedert welke nogtans in plaets van vruegt, die wij verwagteden, men nogtans anders niets als droefheijd, schrikkelijkheden en geltuijtputtingen gesien heeft, welke laeste nog alle daege meer toenomen. Den grooten wentelstaek nogtans is niet uijtgedaen, maer zal blijven staen totdat se zal uijtgedaen worden. 609 gaset van septidi 27 nivose 8ste jaer.

(19 januarij 1800)

- fol. 152 - Op den 19 januarij was 's morgens door een hevig stormweder vermengt met regen en sneeuw dat geduerende desen nagt gewaeijt heeft eenen graenmolen, staende tusschen de Cruijs- en Gendpoorte bij de Coupure, teenemael op den grond geworpen en in stukken verbrijselst. Ook saeg men desen morgen op den grond geworpen niet alleen het meestendeel van het opperdak van de gewesen Carmeskercke, maer ook de heele vaute ofte gehemelte met een groot gedeelde der bijnae onverbreekbaere dueren. Dese kercke was sedert meer dan twee jaeren van zijne loode goten en andere kostbaere materialen berooft om door de koopers afgebroken te worden, zoodat het nu geen wonder is dat die kercke, reets zoo lang aen de rampen des lochts overgelaeten, zoo gemakkelijk door den windt is gescheijden geworden.

(21 januarij 1800)

Op den 21 januarij ingevolgen de voorgaende ordonantie nopende de requisitie der peerden, moesten de besitters der zelve binnen Brugge hun heden begeven op de Vrijdagmart met hun peert om aldaer door experte gepresen te worden, maer het minste gedeelte der borgers nogtans heeft hun met hun peert aldaer laeten vinden, dog zullen daertoe gedwongen worden. Het heele getal van de peerden die voor de commune van Brugge voor de requisitie gevraegt worden beloopt tot 13 peerden en de peerden der eijgenaers van degone bekwaem gevonden worden tot den dienst, zullen volgens extimatie elk naer evenredigheijd door de eijgenaers der peerden van de onbekwaeme peerden aen dezelve vergolden worden⁽³⁾. 610 gaset van primidi 1 pluviose 8ste jaer.

(3) Zie noot 2.

(24 januarij 1800)

Op den 24 januarij in den morgen was de groote klokke, wegende boven de 13000 ponden, in de reets afgebroken tooren van St.-Donaeskercke losgemakt naerdat men vrugteloose poogingen hadde gedaen om dezelve aen stukken te slaegen en men heeft dezelve van boven neder door de vaute in de kercke laeten vallen, welke eenen overgrooten slag veroorsakte, terwijl dezelve ongeschonden diep in een der graeven van de kercke gevallen is. 611 gaset van quartidi 4 pluviose 8ste jaer.

(25 januarij 1800)

- fol. 153 - Op den 25 januarij was men wederom ter oorsaeke van het lot der priesters met grooten schrik bevangen op het vernemen dat de heeren Mathijs, tevooren canonik van St.-Donaes en den heer pastor van St.-Pieters bij Brugge vanuijt het correctiehuijs in welke zij sedert eenigen tijdt beweegt waeren, nu in egte van vangenis als crimineel aengebragt zijn geworden. Hunne misdaedt alleen bestaet, zegt men, in het maeken van eenige schriften op het vooruijtsicht van het wederkeeren van den koning in Vrankrijk, welke bij hun gevonden zijn, die maer van weijnig belang zijn en hierom zullen zij, zegt men, voor den crimineelen regtsbank gebragt worden.

(28 januarij 1800)

Op den 28 januarij in den naermiddag heeft men een schrikkelijk voorbeelt van kerkverwoestinge gesien van welke geene kronijcken het voorbeelt opleveren, men hadde sedert eenigen tijdt de pilaeren van den choor en agterkercke van St.-Donaes onderkapt en tusschen dezelve swaere houtten ingelaeten, bestreken met pek en terre en andere brandstoffen, welke desen naermiddag rondom met kleen hout beleijt zijnde, heeft men het vuur daerin gesteken, ontrent den 3 uren en half van desen naermiddag en eer dat het vier uren was, heeft men ten aensien van menige aenschouwers, die van verre afstonden, het heele swaer gebouw zien instorten zonder ongelucken te veroorsaeken voor welke men niet zonder redens bevreest geweest hadde. Met den tooren, van welke nu ook alle het houttewerk ingestort is en met de voorkercke zal op gelijcke wijse gehandelt worden, zoodat dese overschoone kercke van nu af maer meer als aen een verwoesten steenenhoop, in zoo korten tijdt verdestrueert, meer kan vergeleken worden. 612 gaset van 8 pluviose 8ste jaer.

(29 januarij 1800)

Op den 29 januarij zijnde woesdag ende martdag was 's morgens de guillotinne op de Mart geplant en just ten 12 uren is vanuijt de vangenis in zijne gewone kleederen geseten op eenen waegen en bij zig hebbende den beeedigden gewesen pater Discals Bonavontura naer dezelve vervoert eenen - fol. 154 - man genaemt Torreborre, geboortig van Brugge, wiens hooft seffens onder het moortmes der guillotinne in minder dan drij minuten tijdts met den eersten slag gevallen is. Desen was sedert eenige tijdt door den crimineelen regtsbank deser stadt tot die doodtstraffe verwesen en hadde van sententie naer Parijs geappelleert voor het begaen van verscheijde dieften met braeken en welke laeste hij binnen de stadt Iper onder het stelen van eene partije lijnwaeten begaen heeft. Desen ongeluckigen is ook den eersten die sedert het uijtgeven van het nieuw Fransch decreet, waerbij de daeders van dieften met braeke tot'er doodt veroordeelt worden, die ongeluckige doodtstraf heeft moeten onderstaen, niettegenstaende veele devoiren waeren aengewent opdat die doodts(t)raffe in eene mindere straffe zoude versagt geweest hebben.

(31 januarij 1800)

Op den 31 januarij ten elf uren 's morgens vergaederden op de Mart alle de troupen van de besettinge deser stadt, zoo voet- als peerdevolk, met den etat-major en in slagordert gestelt zijnde, is voor den krijgsraed verschenen eenen jongelink, tusschen de gendarmerije geboeijt met de duijmerlingen, zijnde eenen van omschrijvelingen der laeste requisitien en welken overtuijgt zijnde van desertie, tot de straffe van ses jaeren in d'ijzers is gecondemneert geworden. 613 gaset van primidi den 11 pluviose 8ste jaer.