Merckenweerdigste voorvallen en daegelijcksche gevallen. Brugge 1779

[Mei]

Eenen man voor het landthuijs van den Vrijen gegeesselt.

- fol. 199 - Op den 1 meij wiert binnen de stadt Brugge voor het landthuijs van den Vrijen sekeren boer om het begaen van differente dieften waeronden waeren eenige met braecke, aen eene staecke op een schavot gegeesselt, ontfangende voor zijne straffe hondertentwintig slaegen, t'eijnden dies gecondemneert zijnde voor den tijdt van vijfentwintig naereenvolgende jaeren te moeten gecoloqueert zijn in het algemeijn correctiehuijs binnen de stadt Gent.

Grooten brandt ontstaen binnen Brugge ten huijse van sr. Valkaert op de Mart.

- fol. 200 - In den nagt tusschen den 1 en 2 meij ontstont er binnen Brugge ontrent den twee uren ten huijse van sr. Valkaert, woonende op de Groote Mart, eenen grooten brandt, want alzoo de twee agterste kaemers van het voornoemde huijs ofwel door negligentie van de domestiquen ofwel door negligentie van den knegt die daegelijcks en somtijdts ook tot laet in den nagt in de pluijmen vrogt hetwelck men van niemant regt en konde hooren, nu in vollen brandt gerogt waeren, zoo zijn de vlammen eer het drij uren geworden was, seer hoog buijten het dack gevlogen, - fol. 201 - zoodaenig dat het geheel huijs scheen als eenen vierberg te zijn, het was in 't midden van den nagt en ider laeg in volle ruste tot zelfs de vrouwe van het huijs, welckers man naer wijnen gegaen was en die door de gebuers opgeklopt wiert, zelfs niet wetende wat er was schuijlende, sij dit siende heeft met alle haeste eerst haer drij kinderkens, dewelcke tegen aen den brandt laegen door hulpe van de gebuers uijt het huijs gevlugt, dan zelfs door schrick haer geheel huijs abandoneerende, alle haere sloters zoo van kassen als - fol. 202 - anders aen een ander gevende, middelertijdt wiert rondt de stadt den trommel geslaegen, het klocksken van St.-Jooris begonde te klippen en het was alreets drij uren geslaegen eer door de slappigheijdt der waeckers de schelle op den hallentoren begonde te klippen, terstont op dit klippen was geheel de stadt in roere, de speijten en brantgetuijg wierden van alle kanten bijgebragt, zoodat het drij uren en half geworden was eer dat er een speijte begonde te wercken, waerdoor dat de vlammen nu ten hoogsten gekomen waeren, want hadt er tijdiger hulpe geweest, dees brandt zoude seker noijt zoover gekomen - fol. 203 - hebben, alle de goederen die in het voornoemde huijs waeren, wierden op de Mart gestelt ende door alle de vensters gesmeten wordende dezelve al gedaen in St.-Jooris- en St.-Cristoffelscapelle, alsook alle die van het huijs van joffrouw Dehoorne dat daer nevens was staende, zijnde een seer oudt gebouw met eenen houten gevel en hetwelck van agter nu ook alreede brandt aengevat hadde, tot zooverre dat eene caemer boven nu ook alreede teenemal afgebrandt was, zoodat het ook meer als tijdt was dat al het goedt ook daeruijt gevlugt wiert. - fol. 204 - Dees voorseijde joffrouw Dehoorne was houdende een lijnwadierswinckel en het was jammer om ziene hoedat alle de goederen die boven en onder in huijs waeren gesnene en ongesnene en veele half verbrandt door de vensters op de Mart gesmeten wierden, ook alle in de twee voornoemde capellen gedaen wordende, daer was in dit huijs eenen grooten nomber van goedt, want er meer als 200 geheele stucken linwaet door de vensters gesmeten wierden, zoodat dees joffrouw aen haer huijs en goederen merckelijcke schaede hadde, daer wiert ook veele gestolen, want er nog drij persoonen die met gestole - fol. 205 - goederen betrapt wierden in de vangenisse gesteken wierden. De schaede in het huijs van sr. Valkaert was nog merckelijcker en grooter, want hij 8 ... 10 daegen voordat dees brandt gebuerde meer als voor sevenhondert pond groote pluijmen opgedaen hadde, van welcke zeer veele nat, verbrandt en teenemal beschaedigt waeren, ook waeren verlooren de twee diamante ringen van zijne vrouwe, het diamante cruijs en ooringen wierden op de straete gevonden, want dit al zaemen in een doseken was en door haeste ook te vensteren uijtgesmeten wiert, als het nu vijf uren geworden - fol. 206 - was, begonde den brandt teenemal door de groote hulpe der wercklieden en door de menigte der speijten die in de nevensstaende huijsen door alle de vensters laegen op te houden, zoodat men anders niet meer als een grooten roock en was siende en ses uren geworden zijnde was den zelven teenemal gestut tot groote vruegt van (van) de inwoonders der nevensstaende huijsen, want hadt het moeten windig weder geweest hebben het hadde te vreesen geweest dat geheel de reke van de Mart die alle houte en slegte huijsen zijn teenemal zoude afgebrandt hebben, maer het was Godtdanck dien nagt aengenaem en stil weder.

Twee persoonen op de parochie van Sijseele moordaediglijck om hals gebragt.

- fol. 207 - In den nagt tusschen den 2 en 3 meij wierden op de parochie van Ziseele, een ure buijten Brugge, ontrent den twee uren twee persoonen moordaediglijck om hals gebragt, want naerdat sij saemen ettelijcken tijdt gekeven en malkander grootelijcks verweten hadden, hun dispuijt eerst voorstkomende omdat de schaepen van den persoon die vermoort wiert op den moorder zijn stucks landt geloopen hadden tot welck hij nogtans eerst met goede woorden poogde te herstellen, zeggende hem de schaede te zullen voldoen, dog dit geensints helpende is den persoon die vermoort wiert voor de duere - fol. 208 - van d'herberge gegaen om alzoo dit dispuijt te eijndigen, hetwelck eenen van de twee broeders die het dispuijt eerst gemackt hadden siende, is hem agtervolgt en heeft hem voor de duere met een mes van beneden zijnen (zijnen) buijck tot aen zijne kele teenemal opengesneden, de darmen uijt zijnen buijck tot op den grondt hangende waerdoor hij terstont strief en dit moordaedig fait begaen hebbende is als verwoet naer binnen geloopen een man vindende sitten slaepen in den heert, den welcken hij ook meijnende den dien te hebben die tegen hem gekeven hadde, ook gelijck den voorgaenden van onder tot boven opensnee, den welcken zijne darmen ook in zijn handen was houdende, - fol. 209 - twee daegen daernaer dezelve toegenaeijt zijnde met groote pijne en smerte ook overleden is. Den broeder door wie eerst dere groote dispuijten gekomen waeren wiert 's morgens gevangen naer Brugge gebragt en den moorder was het in eenen grooten bosch ontvlugt den welcken overal beschreven wiert en daegelijcks gesogt om gevonden wordende volgens de groote van zijn fait ook gestraft te worden.

In het hospitael van St.-Jan binnen Brugge een deel van het H. cruijs bekomen.

Op den 9 meij wiert binnen Brugge in het hospitael van St.-Jan met groote eere een eerbiedigheijdt ingestelt en geplaest een gedeelte van het H. cruijs, aen hetzelve hospitael door eene besondere gunste van Zijne Heijligheijdt den Paus van Rome - fol. 210 - gejont om welckers oorsaeck dien dag in hetzelve hospitael seer schoonen dienst gedaen wiert. De kercke op het alderschoonste verciert zijnde, alsook het kerckhof langs waer het voornoemde H. cruijs ingedraegen wiert met veele wimpels en vlaggen behangen zijnde.

Een grouwsaeme moort voor het bassin van Oostende geschiet.

Op den 16 meij gebuerde niet verre van Oostende voor het bassin een seer grousaeme moort, want alzoo in een herberge daer ontrent verscheijde persoonen saeten en drincken waeronder waeren vier matroosen van Denemercken en eenige van Oostende, zoo hebben dees matroosen tegen eenen van Oostende - fol. 211 - zoodaenig een verschil gekregen dat sij hem zijne doodt swoeren hetwelck deren jongelinck merckende is buijten d'herberge gegaen meijnende hun alzoo t'ontvlugten, maer sij dit merckende zijn hem alle vier als verwoet agtervolgt en hem bij den kop vattende, hebben hem vreedelijck met messen gesteken en met hun voeten gestamt, zoodaenig dat hij teenemal mishandelt was en nu bijnaer doodt zijnde, hebben hem in een kleijn waetergragjen daer ontrent liggende gesmeten, uijt hetwelck hij korts daernaer doodt uijtgehaelt wiert, dit was ter oorsaeke - fol. 212 - dat de voornoemde schippers tegen alle die van Oostende waeren een grooten haet gevat hadden, want sij nog eenen man den zelven avont eenige vreede slaegen gegeven hadden en ook met een mes door zijne kaeke gesteken hadden, den welcken roepende dat hij van Nieuwpoort was, sij hebben laeten gaen, sij wierden aenstonts op het fait betrapt zijnde tot Oostende in egtenisse beweegt en daer was een groodt geschil tusschen d'heeren van het Brugsche Vrije en die van Oostende, want zulcks seer nauwkuerig moeste uijtgemeten worden of dit fait op het Brugsche Vrije of onder de derisdixtie van Ostende gebuert was om alsdan aen dees daeders den loon naer verdiensten te geven.

Jubil, van een vijftigjaerig houwelijck.

- fol. 213 - Op den 31 meij gaf sekeren man woonende in de Koeijsteertstraete zijnen jubil, van den tijdt van vijftig jaeren met zijne vrouwe te zijn getrouwt en ook van vijftig jaer te hebben geweest meester-chirurgin binnen de stadt Brugge, om welckers oorsaecke hij met zijne vrouwe met twee carossen naer de kercke van St.-Jacobs 's morgens ten seven uren gevoert wiert, alwaer onder het luijden der klocken een misse in 't musick met drij priesters gedaen wiert onder welcken sij hunnen jubil, gaeven. De Koijsteertstraete en ander omliggende - fol. 214 - straeten, waeren ten dien eijnde behangen met vlaggen en wimpels en de huijsen der zelve waeren met veel sieraeten verciert, 's avons wiert er ook in de voornoemde straeten schoon geviert, veele waschligten, torsen, pecktonnen en lanteerenen ontsteken wordende.