Merckenweerdigste voorvallen en daegelijcksche gevallen. Brugge 1789

[p. 92]

[Vijftiende deel]

Voorbericht tot den goetjonstigen leser

De hiernevens gevoegde tijtelplaet⁽³¹⁴⁾ beduijt den knout⁽³¹⁵⁾ die, hadden de intendenten in de Oostenrijcksche Nederlanden hunnen voortgang gehadt, door dezelve in hunne huijsen zouden hebben gebruijkt geweest om de vrijgeboren Nederlanders voor 't bedrijf van 't minste misdaedt tegens d'intendenten of het wilkuerig gouvernement begaen dus op eene Duijdtsche wijse te handhaeven. Dese is maer eene der straffen, welcke den leser in 't vervolg van dit deel zal aengemelt vinden, welcke voor een volk, altijdt jaloers over hunne voorregten en geboren vrijheijd, bereijt en voorseker zeer naebij waeren.

(314) Op de folio tegenover het voorbericht dat hier werd afgenomen, is een gekleurde tekening aangebracht. Daarop werd een man afgebeeld die stok- of zweepslagen krijgt, het is de visuele weergave van de tekst die aan het vijftiende deel voorafgaat.

(315) Gezien de context is het zeer waarschijnlijk dat het woord ‘knout’ werd afgeleid van het Duitse ‘Knute’ in de betekenis van karwats of van het Duitse woord ‘Knüttel’ in de betekenis van knuppel, stok. Het gekleurde plaatje dat naast deze tekst staat, kan als illustratie van onze uitleg gelden. (Voor uitleg zie hierboven voetnoot 314.).

Vervolg der beschrijvinge van de merkweerdigste voorvallen geschiet binnen en ontrent de stadt Brugge.
Vijfthienste deel.
Zeer nauwkuerig aengeteekent, beginnende met de maendt november 1789 en eijndigende met de maendt december 1790.
Voorreden tot den leser.

Beminden leser, aengesien men alsnu in de generaele provenciën der Oostenrijcksche Nederlanden eene volkomen staetsomwenteling tegemoet ziet en den keijser Joseph den II met alle magt zal gaen uijt onse landen drijven en een volkomen oorloog tegens desen monarch waegen omdat zijne tijranije niet meer van een vrijgeboren volk kan verdregen worden, zoo zal dit deel uli daeden van klokmoedigheijd gaen aentoonen die door alle naekomelingen met reden zullen bewondert worden⁽³¹⁶⁾.

(316) In het handschrift volgde hierop nog een gedicht. Daar dat gedicht uitsluitend betrekking had op de inhoud van het zevende deel, hebben we het niet afgenomen in deze uitgave.
We willen er tevens op wijzen dat in het vijftiende deel geen titels werden opgenomen. Van Walleghem heeft immers voor dit deel geen inhoudstabel opgemaakt, dit in tegenstelling tot de voorgaande delen. Het was via de tafel dat we de titels boven de corresponderende paragrafen plaatsten, voor het vijftiende deel was dit dus niet mogelijk.