Merckenweerdigste voorvallen en daegelijcksche gevallen. Brugge 1788

(Juni)

(1 junij 1788)

- fol 28 - Op den 1 junij, gelijk ook op den 8 en 15, dito de twee volgende sae[ter]daegen, wiert door eenige konstminnende tonneelspeelders deser stadt Brugge, in het Stadthuijs tot Maele, op eenen theater rontom met planken voor d'aenschouwers in d'opene locht afgeslaegen, speelwijs vertoont ‘Zarucma’⁽³⁷⁾, tragedie in vijf deelen, gevolgt door ‘Den Vreijer naer de konst’⁽³⁸⁾, commedie in één deel; moetende betaelt worden voor d'eerste plaets seven stuijvers, voor de tweede vijf stuijvers, voor de derde een plaquet en voor de vierde vijf groote; wordende telkens naer het sluijten van 't tonneel gegeven op de groote kamer van 't stadthuijs bal gratis voor degene die de drij eerste plaetsen bekleet hebben.

Heden hebben hun veele persoonen deser stadt naer dit tonneelspel begeven, temeer omdat de acteurs van de Mart hun met vollen treijn om twee uren daer

(37) ‘Zarucma’ is de vertaling van een Franse tragedie van de hand van E. CORDIER de SAINT-FIRMIN (1730-1816). Het werd ook op andere plaatsen in de Oostenrijkse Nederlanden in vertaling opgevoerd. Zie H.J. VIEU-KUIK en J. SMEYERS, De Letterkunde in de achttiende eeuw in Noord en Zuid, Antwerpen, Amsterdam, 1975, blz. 344, 369. We danken prof. dr. J. SMEYERS, autoriteit op het gebied van de Zuidnederlandse letterkunde in de 18de eeuw, voor zijn adviezen bij het opzoeken van de door Van Walleghem besproken opera- en toneelvoorstellingen.

(38) ‘Den Vreijer naer den Konst’ is een ons onbekende komedie.

[p. 137]

nae toe begaeven, onder het losbranden van canons en eenige fouturen, gelijk ook langs den weg op musicaele instrumenten gespeelt wiert.

(7 junij 1788)

- fol. 29 - Op den 7 junij is met de gewonelijcke ceremonie binnen de stadt Brussel geschiet de 553ste treckinge der keijserlijcke en koninglijcke loterije; zijnde uijt het radt der fortune getrokken de nombers: 66, 53, 23, 73, 42.

(9 junij 1788)

Op den 9 junij wiert in 't water aen de Binnebrugge⁽³⁹⁾ gesien een jongen van circa 8 jaeren die sedert twee daegen vermist was en die, of van de caeije gevallen, of door het leeren swemmen in 't water verdronken was; zulks niemant sedert het missen van desen jongen wetende; weijnige daegen passeeren der of daer verdrinken zoo in de Coupure als in de vesten jongers van verscheijde ouderdommen, want niettegenstaende de menige herhaelde ordonantiën op 't verbodt van 't swemmen, is zulks weder hoe langer hoe meer toenemende.

(39) Zowel Duclos als De Flou vermelden dat in teksten van de 18de eeuw tot omstreeks het jaar 1800 ‘Binnewater’ werd geschreven i.p.v. Minnewater. Mogelijks is dit ook hier het geval geweest. (A. DUCLOS, o.c., blz. 504-505), (E. DE FLOU, Woordenboek der Toponymie van Westelijk Vlaanderen, Vlaamsch Artesië, het Land van den Hoek, de graafschappen Guines en Boulogne en een gedeelte van het graafschap Ponthieu, Gent-Brugge, 1914-1983, dl. 2, blz. 59).

(14 junij 1788)

Op den 14 junij is met de gewonelijcke ceremonie binnen de stadt Antwerpen geschiet de 554ste treckinge der keijserlijcke en koninglijcke loterije; zijnde uijt het radt der fortune getrokken de nombers: 80, 40, 84, 65, 3. - fol. 30 - Door de voormelde treckinge der keijserlijcke en koninglijcke loterije zijn er alom veele besondere en merkweerdige prijsen gevallen. Zijnde ook binnen dese stadt Brugge, behalvens veele merkweerdige amben, twee terne gevallen, te weten eene merkweerdige in 't comtoir van sr. Schrijvere in 't Genthof door de nombers 65, 80, 84, en eene andere in 't comtoir van sr. Provoost op den Anker⁽⁴⁰⁾ door de nombers 3, 65, 84; welke in 't algemeen verbreijt wordt zeer merkelijk te zijn terwijl men zegt door dit gunstig fortunelot aen eenen boer van Oostcamp tusschen de 6.000 ende 7.000 duijsent guldens gevallen te zijn.

Heden tegens den avont gebuerde in de Lange Reije een ongeluk dat d'ergste gevolgen zoud konnen gehadt hebben. Eenen waegen agteruijt in 't waeter afrijdende, scheelde het weijnig of den voerder en het peert verdronken tegelijk, want de koorden afgesneden zijnde, wierden dese bij middel van scheepsbooten niet zonder levensgevaer uijtgetrokken en geret.

(40) Zie voetnoot 88 van deel 1787.

(21 junij 1788)

- fol. 31 - Op den 21 junij is met de gewonelijcke ceremonie binnen de stadt Gend geschiet de 555ste treckinge der keijserlijcke en koninglijcke loterije; zijnde uijt het radt der fortune getrokken de nombers: 90, 79, 74, 84, 86. Sedert d'oprechtinge der keijserlijcke en koninglijcke loterije tot dees treckinge en is het nog niet gebuert dat alle vijf de nombers dusdaenig in het hoog getal getrokken zijn, terwijl in dees treckinge den nomber 74 den leegsten van alle vijf de nombers is; zijnde ook wederom door dees treckinge veel merckelijcke prijsen gevallen en door de nombers 84, 86, 90 eenen merckelijcken terne binnen dese stadt Brugge in 't comtoir van sieur Schrijvere in 't Gendhof, waer dees nombers wederom met bloemen verciert waeren; zijnde, zoo men zegt, nog andere terne binnen dese stadt Brugge gevallen zonder dat de nombers door de collecteurs verciert zijn geworden.

(28 junij 1788)

- fol. 32 - Op den 28 junij is met de gewonelijcke ceremonie binnen de stadt Brussel geschiet de 556ste treckinge der keijserlijcke en koninglijcke loterije; zijnde uijt het radt der fortune getrokken de nombers: 35, 50, 62, 75, 72.

(29 junij 1788)

Op den 29 junij wiert binnen dese stadt Brugge in 't commediehuijs, volgens

[p. 138]

de gewonelijcke prijsen als de commediën vertoont worden, door eenige konstminnende tonneelspeelders deser stadt Brugge, volgens den trant der commediën, vertoont ‘De Weduwe van Malabar’⁽⁴¹⁾, tragedie in vijf deelen, gevolgt door ‘Den Onnooselaer betaelt het gelag’⁽⁴²⁾, commedie in één deel. Dese eerste representatie moet zonder tegenseg aen geene der beste Fransche commediën wijken en heeft in eenmael de toejeuging van de menige aenschouwers tot zig getrokken. Hiermede zullen de vertooningen binnen Maele eijndigen, waer den vierden mael, behalvens de tragedie van ‘Zarucma’, ‘Don Quichot de la Mancha’⁽⁴³⁾, commedie in drij deelen, is gerepresenteert geworden.

(41) ‘De Weduwe van Malabar’ is de vertaling van ‘La Veuve de Malabar’ een tragedie van de hand van de Franse auteur A. LEMIERRE (1723-1793). Het stuk dateert uit 1770 en werd veelvuldig opgevoerd.

(42) Het gaat hier vermoedelijk om het stuk ‘Jannot’ of ‘De Geslagene’ ook ‘Den Onnoozelen betaelt de Boete’ van de te Gent geboren F.J. de PAUW. (H.J. VIEU-KUIK en J. SMEYERS, o.c., blz. 394).

(43) Het gaat hier waarschijnlijk om de bewerking van het meesterwerk van CERVANTES door de Noordnederlander P. LANGENDIJCK. (H.J. VIEU-KUIK en J. SMEYERS, o.c., blz. 338, 406 en 428).

(29 junij 1788)

- fol. 33 - Op den 29 junij heeft men alhier binnen Brugge tijding ontfangen hoe er gisteren naermiddag tot Blanckenberge een alderschrikkelijckste weder plaetse gehadt heeft, zeer gelijkformig aen het weder dat men alhier binnen Brugge in meij gehadt heeft (ziet hiervooren, fol. 22). Dog volgens d'egte tijdingen die men heden van geloofbaere persoonen ontfangen heeft, moet het weder nog heviger geweest hebben. Den regen heeft zoo overvloedig geweest dat d'inwoonders hun bovenop hunne solders moesten vertrekken, tusschen welcke zoo overgroote menigte haegelsteenen vielen dat dese, door den windt die er zig tusschen verhief, duijsenden glaesen verbrijselden; de steenen meestal zoo groot als bonketten⁽⁴⁴⁾ zijnde. Tusschen dit zoo schrikkelijk weder verhieven zig schitterende donderslaegen en flikkerende blixems; welk weder, meer dan een ure geduerende, alle de inwoonders van Blanckenberg zoodaenig verschrikte dat veele meijnden dat alles ging - fol. 34 - vergaen. Zijnde aldaer ook behalvens de schaede aen d'huijsen veroorsakt, ook veele schaede aen d'hovingen veroorsakt geworden.

(44) En bonket of bolleket is een steenen of ijzeren bal van twee, drie of vier duim diameter, die kinderen in verschillende spelen gebruiken. (L.-L. DE BO, o.c., blz. 161-162).